تبعات بسته شدن فهرست دارویی کشور/ بیماران باید در اولویت باشند

به گزارش خبرنگار مهر، موضوع تأمین داروهای حیاتی بیماران خاص و صعب‌العلاج، یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت است که توسط سازمان غذا و دارو دنبال می‌شود. در واقع، این سازمان غذا و دارو است که می‌بایست بر اساس نیازهای دارویی بیماران، فهرست دارویی کشور را به روز رسانی کند. اما، این فهرست در دولت قبل بسته مانده بود و علت آن نیز بر کسی روشن نبود.

البته بیماران و دست‌اندرکاران صنعت داروسازی کشور، از بسته ماندن فهرست دارویی کشور به شدت گلایه مند بودند و همواره اعتراضات خود را به گوش مسئولان سازمان غذا و دارو می‌رساندند، اما، هیچ تغییری در فهرست دارویی کشور رخ نداد تا اینکه به دنبال تغییر دولت، وزیر بهداشت نیز عوض شد و به دنبال آن، رئیس جدید سازمان غذا و دارو معرفی شد.

اینگونه بود که بعد از انتصاب رئیس جدید سازمان غذا و دارو، موضوع بسته ماندن فهرست دارویی کشور مورد گلایه قرار گرفت و به دنبال آن، قرار شد این فهرست بازبینی شود.

تبعات بسته شدن فهرست دارویی کشور

سید علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: کمیته تدوین فهرست دارویی ایران در سازمان غذا و دارو مستقر است و در این کمیته، تعدادی از پزشکان متخصص به همراه داروسازان حضور دارند.

وی افزود: کار این کمیته، ارزیابی فهرست دارویی کشور است که می‌سنجد کدام داروها به این فهرست اضافه شوند.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، با اشاره به بسته بودن فهرست دارویی کشور در دوره قبلی مدیریت سازمان غذا و دارو، گفت: این موضوع باعث شد اقلام دارویی این فهرست دچار کمبود شود و در نتیجه این وضعیت به قاچاق دارو دامن زد.

بسته بودن فهرست دارویی کشور در دوره قبلی مدیریت سازمان غذا و دارو، باعث شد اقلام دارویی دچار کمبود شود وی در پاسخ به این سوال که آیا لازم است همه داروهایی که در دنیا تولید می‌شود در فهرست دارویی کشور وارد شود یا خیر، افزود: ضرورتی ندارد همه داروهایی که در دنیا تولید می‌شود، وارد فهرست دارویی کشور شود. این اقدام، بار مالی زیادی به نظام سلامت کشور تحمیل می‌کند.

فاطمی در عین حال، مسائل اقتصادی را در باز شدن فهرست دارویی کشور دخیل دانست و گفت: تعداد زیادی از مردم و بیماران توان خرید داروهای گران قیمت را ندارند و از همین رو، کمیته تدوین فهرست دارویی ایران، ضرورتی نمی‌بیند همه داروهایی که در دنیا تولید می‌شود، وارد فهرست دارویی کشور شود.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: در مجموع سعی بر این است که فهرست دارویی کشور توسط پزشکان متخصص و داروسازان عضو کمیته تدوین این فهرست، به روز رسانی شود.

فاطمی در واکنش به وضعیت آن دسته از بیماران خاص و صعب‌العلاج که نیازمند داروهایی هستند اما در فهرست دارویی کشور نیست، گفت: دسترسی این بیماران به داروهای خارج از فهرست دارویی کشور، از طریق تهیه داروهای تک نسخه‌ای پیش بینی شده که این مهم نیز بر عهده جمعیت هلال احمر است.

دسترسی به داروهای تک نسخه‌ای هزینه زیادی برای بیماران دارد

وی ادامه داد: البته دسترسی به داروهای تک نسخه‌ای، هزینه زیادی برای بیماران دارد. لذا، این وظیفه سازمان غذا و دارو است که بسنجد داروهای تک نسخه‌ای وارد فهرست دارویی کشور شود که هزینه بیماران برای این دسته از بیماران کاهش یابد.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: دود بسته ماندن فهرست دارویی کشور به چشم بیماران می‌رود، زیرا همه مردم توانایی تهیه داروهای گران قیمت را ندارند و این مطالبه‌ای است که نهادهای مردم نهاد و انجمن‌های علمی پزشکی، باید از سازمان غذا و دارو پیگیر باشند و فشار بیاورند که داروهایی که اعضای این انجمن‌ها استفاده می‌کنند، وارد فهرست دارویی کشور شود.

دود بسته ماندن فهرست دارویی کشور به چشم بیماران می‌رود، زیرا همه مردم توانایی تهیه داروهای گران قیمت را ندارند فاطمی افزود: متأسفانه تعامل وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در دوره جدید با نهادهای مردم نهاد، خیلی خوب نیست.

در همین حال، بهرام دارایی رئیس سازمان غذا و دارو، در واکنش به مشکلاتی که برخی از بیماران خاص و صعب‌العلاج برای تهیه داروهای مورد نیاز دارند، گفت: در خصوص یک سری داروهای خاص، ویژه بیماران مزمن یا صعب‌العلاج که مدام نوع خاصی از دارو را مصرف می‌کنند، سیستم بیولوژیک بدن جوری است که وقتی با آن ارتباط پیدا کند نباید آن را قطع کرد ما هم این را قبول داریم و در این خصوص سعی می‌کنیم وقتی درمان با یک نوع خاصی از دارو شروع شده بتوانیم آن را تأمین کنیم.

وی در خصوص قیمت بالای برخی داروهای وارداتی توضیح داد: به دلیل حمایت از دارویی که در داخل کشور تولید می‌شود، یارانه دارو به نوع مشابه وارداتی تعلق نمی‌گیرید، البته برنامه‌های خوبی در بودجه ۱۴۰۱ با صحبت‌هایی که در کمیسیون تلفیق صورت گرفته است مدنظر داریم تا بتوانیم هم به لحاظ بیمه‌ای و هم به لحاظ تهیه دارو، برای بیماران اجرایی کنیم.

دارایی از بازنگری در فهرست دارویی و بیمه‌ای خبر داد و گفت: با همکاری نهادهایی همچون شورای عالی بیمه و معاونت درمان وزارت بهداشت، فهرست داروهای تحت پوشش بیمه به روز رسانی و برخی داروها از این فهرست حذف و برخی داروهای جدیدتری وارد لیست بیمه خواهد شد تا بتوانیم دغدغه بسیاری از بیماران و پزشکان حل کنیم،

در سه سال گذشته فهرست دارویی کشور بسته بود

رئیس سازمان غذا و دارو افزود: متأسفانه طی ۳ سال گذشته فهرست دارویی کشور بسته بود و اجازه ورود داروهای جدید را نداده بودند که مشکلاتی را ایجاد کرده بود. در حال حاضر این فهرست را باز کرده‌ایم تا داروهای جدید و مخصوصاً داروهای بیماران صعب‌العلاج را وارد فهرست کنیم.

طی ۳ سال گذشته فهرست دارویی کشور بسته بود و اجازه ورود داروهای جدید را نداده بودند که مشکلاتی را ایجاد کرده بود این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که اخیراً سازمان غذا و دارو مفتخرانه از باز شدن فهرست دارویی با تکیه به داروهای «های تک» سخن می‌گوید که همگی داروهای گران قیمت و بر اساس منافع بنگاه‌های دارویی انتخاب شده‌اند نه نیازهای درمانی. طبیعتاً این فهرست دارویی میزان ارز بیشتری را می‌طلبد در حالی که این فهرست بایستی توسط معاونت درمان وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر منتشر شود نه اینکه هر کسی که در سازمان غذا و دارو صاحب سمت شد، بتواند فهرست دارویی را باز کند یا ببندد. این رویکرد بسیار بنگاه محورانه است که می‌تواند مشکلات زیادی را در اقتصاد دارو و افزایش چشمگیر نیازهای ارزی دارو ایجاد کند.

مهدی پیرصالحی عضو هیأت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، با عنوان این مطلب که ارز مورد نیاز دارو ۲.۵ میلیارد دلار است، گفت: متأسفانه این رقم را برای دارو و تجهیزات پزشکی در سال ۱۴۰۰ و همچنین ۱۴۰۱ در نظر گرفته‌اند، در حالی که ۴ میلیارد دلار نیاز است.

وی با عنوان این مطلب که دارو تنها کالایی است که صد درصد قیمت گذاری آن توسط دولت انجام می‌شود، افزود: دولت و مجلس باید قیمت دارو را واقعی کنند، البته به شرط اینکه از مردم حمایت کنند تا هزینه‌های واقعی شدن قیمت دارو از جیب مردم پرداخت نشود.

آسیب بیماران از بسته بودن فهرست دارویی کشور

به اعتقاد کارشناسان اقتصاد سلامت، بسته شدن فهرست دارویی کشور به مردم و بیماران آسیب می‌رساند. وقتی امکان دسترسی به داروی جدید نباشد، مردم از برخی درمان‌های جدید محروم می‌شوند که این موضوع از منطق و عدالت به دور است. علاوه بر این وقتی مردم به واسطه بسته بودن فهرست دارویی کشور از دسترسی به دارو و درمان‌های جدید از طریق قانونی و رسمی در کشور محروم می‌شوند، ناچار به تهیه دارو به روش‌های مختلف همچون تهیه دارو از بازار سیاه (قاچاق) و یا از طریق فرآیندهای تهیه دارو به صورت تک نسخه‌ای می‌پردازند که با هر دو روش نهایتاً متضرر می‌شوند. در فرآیند تهیه تک نسخه‌ای دارو، قیمت داروها قطعاً بیشتر از حالتی است که همان دارو توسط تولید کننده و یا حتی وارد کننده رسمی در کشور تأمین می‌شود.

در همین حال، بسته شدن فهرست دارویی کشور، علاوه بر اینکه به بیماران آسیب می‌رساند، صنعت داروسازی کشور را نیز دچار خسران خواهد ساخت. زیرا، وقتی صنعت داروسازی کشور نتواند داروی جدیدی را وارد فهرست و سپس آن را تولید کنند، فعالیت بخش تحقیق و توسعه در این صنعت چه معنایی دارد؟ آیا باید بخش تحقیق و توسعه در صنعت داروسازی کشور تعطیل شود؟ با بسته شدن فهرست دارویی کشور، نوآوری در صنعت داروسازی کشور نیز کم رنگ خواهد شد و از توسعه صنعت جلوگیری می‌شود و انگیزه‌های رشد در صنعت داروسازی کاهش می‌یابد.

بسته شدن فهرست دارویی کشور در کنار تخصیص ارز دولتی به دارو، منجر به عدم توسعه بازار دارویی کشور در مقایسه با سایر بازارهای کشور نیز شده است. این در حالی است که اکثر هزینه‌های صنعت داروسازی از جمله هزینه نیروی انسانی با تورم جامعه رشد پیدا کرده ولی توسعه این صنعت محدود شده است.

بسته شدن فهرست دارویی کشور در کنار تخصیص ارز دولتی به دارو، منجر به عدم توسعه بازار دارویی کشور در مقایسه با سایر بازارهای کشور نیز شده است نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که ما به علت عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی، می‌توانیم با مهندسی معکوس، به روش ساخت داروهای جدید دست پیدا کرده و آنها را در کشور تولید و حداقل، نیاز بیماران خودمان را با قیمت‌های بسیار پایین‌تر از کشورهای دیگر تأمین کنیم، ولی به علت بسته بودن فهرست دارویی، صنعت از این امتیاز محروم می‌شود که پیامد آن متوجه بیماران خواهد شد.

حسام‌الدین مدنی رئیس هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوژی پزشکی ایران، در واکنش به تبعات بسته شدن فهرست دارویی کشور، گفت: وقتی فهرست دارویی باز باشد، دارو باید با قیمت ارزان‌تر تهیه شود. مردم نمی‌توانند دارو به قیمت سوئیس بگیرند اما حقوق با قیمت بنگلادش داشته باشند. وقتی حقوق مثل سوئیس نمی‌شود برخی اقلام ضروری مثل دارو از طرف دولت شامل سوبسید می‌شود. هر چه دامنه این داروها و تعداد آنها بیشتر باشد دولت باید پول بیشتری بدهد و وارد بیمه کند.

موضوع گران بودن قیمت دارو برای مردم، یک واقعیت انکارناپذیر است که نمی‌توان آن را کتمان ساخت. در عین حال، پایین نگه داشتن قیمت داروهای تولید داخل هم، سیاست اشتباهی است که صنعت داروسازی را به قهقرا می‌برد. لذا، اگر قرار است از بیماران و صنعت داروسازی کشور حمایت کنیم، باید فهرست دارویی را بر اساس نیازهای بیماران به روز رسانی کنیم تا مانع از تحمیل داروهای گران قیمت به بیماران شویم.

از سوی دیگر، وارد کردن داروهای خارجی که نیاز داخلی دارد، این فرصت را به صنعت داروسازی می‌دهد تا نسبت به تولید آنها در داخل کشور اقدام کند.

بنابراین، بسته شدن فهرست دارویی کشور، برای بیمار و صنعت داروسازی، بازخورد منفی خواهد داشت.