سیزده به در؛ آئینی به‌جامانده از باستان

به گزارش خبرنگار ایمنا، پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن که به یاد دوازده ماه از سال است، روز سیزدهم نوروز را که فرخنده است به باغ و صحرا می‌رفتند و شادی می‌کردند و در حقیقت بدین ترتیب رسمی‌بودن دوره نوروز را به پایان می‌رسانیدند. کتاب «آثار الباقیه» نیز جدولی برای سعد و نحس بودن روزها دارد که در آن جدول در مقابل روز سیزدهم نوروز کلمه «سعد» به معنی نیک و فرخنده آورده شده است.

البته گروهی معتقدند که روز سیزده هرماه در جدول ۳۰ سی روز ایران باستان به فرشته تیر یا بیشتر که وب باران است، مربوط است و بسیار روز خجسته و مبارکی است؛ اما درمجموع، در اعتقادات مردم ایران باستان روز سیزده‌بدر به‌هیچ‌وجه نحس نبوده است و موضوع نحسی عدد ۱۳ تنها مدتی است که بین ایرانیان نیز مرسوم شده است که خروج از خانه در روز سیزدهم فروردین و رفتن به طبیعت را به‌نوعی دور شدن از این نحسی خوانده‌اند که البته این اعتقادی درست نیست؛ در این روز سبزه‌ها سبز شده را که چند روز اول سال نو مهمان سفره هفت‌سین بوده به آب روان می‌سپارند. خوراکی‌های باقیمانده نوروز، به مصرف می‌رسد و بساط بازی‌های دسته‌جمعی پهن است.

این در حالی است که صدرالدین طاهری، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان تأکید می‌کند که در فرهنگ ایرانی نه‌تنها در مورد عدد ۱۳ بلکه هیچ عدد نحسی وجود نداشته است. وی معتقد است که عدد ۱۳ در نظر مسیحیان عدد نحس به شمار می‌رفت.

وی دراین‌باره می‌گوید: در تابلوی شام آخر اثر لئوناردو داوینچی، حضرت مسیح و ۱۲ حواریون خود دور میز نشسته‌اند که مجموعاً ۱۳ نفر هستند و از بین آن‌ها یهودا به حضرت مسیح خیانت می‌کند و بر این اساس است که مسیحیان عدد ۱۳ را نحس می‌دانند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان اضافه می‌کند: اینکه در ایران هم می‌گویند عدد ۱۳ نحس است درواقع تنها چند نسل است که بیان‌شده و پیش از آن هرگز وجود نداشت و اتفاقاً سیزدهم فروردین روزی به شمار می‌رفت که مردم در این روز به طبیعت می‌رفتند تا خداوند را به دلیل آنچه اعطا کرده ستایش کنند.

طاهری اظهار می‌کند: یک سالِ ۳۶۰ روز در ایران، ۱۲ ماهِ ۳۰ روزه است و تا رسیدن به ۳۶۵ روز در یک سال پنج روز باقی می‌ماند که آن پنج روز جزو ماه‌های سال بشمار نمی‌رفت و به آن پَنجه می‌گفتند.

وی بابیان اینکه این پنجه همان پنج روزی بود که جشن نوروز برگزار می‌شده است. می‌افزاید: این پنجه بعدها در دوره رضاشاه بر سر ماه‌های سال تقسیم شد و اکنون ۶ ماهِ ۳۱ روزه و یک ماه ۲۹ روزه وجود دارد که حاصل تقسیم آن پنج روز جشن نوروز بوده است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه هنر اصفهان تصریح می‌کند: ایرانیان در روز پنجم فروردین که زادروز زرتشت است روز امید را نیز جشن می‌گرفتند و در روز سیزدهم فروردین به‌عنوان یک روز پُرشگون به طبیعت می‌رفتند و خداوند را در طبیعت، به خاطر آنچه به آن‌ها اعطا کرده است ستایش می‌کردند.