تجربه دوساله آموزش آنلاین در مدارس قم چه می گوید؟

زیر ساخت های فنی ضعیف، عدم دسترسی به اینترنت در مناطق مختلف به ویژه برخی مناطق روستایی، عدم آشنایی معلمان و دانش آموزان با فضای مجازی، عدم محتواهای آموزشی آنلاین، عدم دسترسی همه دانش آموزان به گوشی های هوشمند گوشه ای از چالش هایی بود که آموزش آنلاین به دنبال داشت.

امروز پس از گذشت دو سال از آموزش های آنلاین برخی از این مشکلات تا حدودی مرتفع شده و معلمان ما در مقایسه با سال ۹۸ در سایه آموزش های غیر حضوری هم از نظر سواد و مهارت های رسانه ای و هم مهارت های کلامی و غیر کلامی و روش های تدریس در فضای مجازی پیشرفت هایی داشتند که با توجه به این که آموزش های چندانی برای توانمند کردن معلمان وجود نداشته بسیار قابل تحسین است.

اگر چه بنابر بر اعلام وزارت آموزش و پرورش از روز ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ آموزش در مدارس به شکل حضوری خواهد بود اما تجربه دو ساله آموزش در فضای مجازی از ابعاد مختلف قابل بررسی است و این بررسی نه تنها به بهبود آموزش غیر حضوری در صورت نیاز و در شرایط حاد دیگری می‌انجامد بلکه می تواند در دوران پسا کرونا و پس از عادی شدن شرایط به صورت آموزش مکمل و در واقع شکلی از آموزش ترکیبی هم مؤثر باشد.

در همین رابطه استاد تقی زاده آموزگار پایه اول ابتدایی در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه این تعطیلی اجباری آموزش در سال ۹۸ به دلیل شیوع بیماری کرونا، مدارس را به سمت آموزش غیر حضوری سوق داد که شوک بزرگی را به معلمان، دانش آموزان و والدین وارد کرد، بیان کرد: والدین برای این که فرزندشان از ویروس کرونا در امان باشد تمایلی به بازگشایی مدارس نداشتند و از طرفی آموزش غیر حضوری برای والدین دانش آموزان کار بسیار سختی بود که از اشکالات و ضعف هایی هم برخوردار بود.

وی با بیان اینکه اگر چه آموزش غیر حضوری مشکلات زیادی دارد اما بدون مزایا هم نیست، افزود: با توجه به تجربه های دو سال آموزش آنلاین می توان گفت این نوع آموزش از نظر کیفیت بسیار پایین است و به تنهایی نمی تواند نیازهای آموزشی را کامل کند و آسیب های زیادی به دانش آموزان به خصوص دانش آموزان ابتدایی وارد کرده البته نسبت به سال ۹۸ -۹۹ پیشرفت های زیادی داشته و توانسته است تا حدی نیازهای آموزشی را برطرف کند اما مشکلات و موانعی که وجود دارد باعث شده آموزش غیر حضوری موفق نشان داده نشود و نباید ناگفته بماند در این بین دانش آموزانی هم بودند که با شرایط و مشکلات کنار آمدند و در کنار والدین آموزش و یادگیری را جدی گرفتند و بسیار هم موفق بودند.

استاد تقی زاده اضافه کرد: از دیگر مشکلات آموزش غیر حضوری می توان به محروم بودن از محیط اجتماعی مدرسه، عدم تحرک و استفاده ی بیش از حد از وسایل ارتباطی جمعی و گوشی تلفن همراه و اینترنت، آسیب های ناشی از استفاده ی بیش از حد فضای مجازی، جدی نگرفتن درس و تکالیف درسی، عدم رقابت و تلاش، نداشتن دوستان همدل و یاد نگرفتن رفتارهای مثبت گروه همسالان اشاره کرد.

معلمان برای آموزش غیر حضوری مهارت لازم را کسب نکرده بودند

وی بیان کرد: به دلیل نوپا بودن، آموزش غیر حضوری مشکلاتی برای همه به خصوص کادر آموزشی و معلمان ایجاد کرد چون معلمان برای آموزش غیر حضوری مهارت لازم را کسب نکرده بودند و در این زمینه برای آن‌ها آموزش و یا کلاسی در نظر نگرفته بودند.

استاد تقی زاده ادامه داد: می توان گفت بالای ۵۰ درصد از معلمان با برنامه های مختلف برای تولید محتوای آموزشی، آشنایی کامل نداشتند و باید برای این کار آموزش می دیدند و این که کارکردن با این برنامه ها و تولید محتوا نیاز به امکاناتی مثل کامپیوتر، تبلت و گوشی هوشمند داشت و بسیار هم زمان بر بود.

وی افزود: در طرف دیگر خانواده ها هم برای تهیه این امکانات دچار مشکل بودند در برخی از خانواده ها هم چند دانش آموز باید از یک گوشی استفاده می‌کردند.

استاد تقی زاده در خصوص تولید محتوای آموزشی یاداور شد: به شخصه در این دو سال برای تولید محتوا مشکلات بسیار زیادی داشتم برای تهیه یک فیلم ده دقیقه ای ساعت ها وقت می‌گذاشتم تا بتوانم فیلم های جذاب درست کنم حتی گاهی پیش می آمد که برای ضبط یک فیلم مناسب چند بار این کار را تکرار می دادم و یا برای اینکه صدای تلویزیون و یا دخترم مزاحم کارم می‌شد شب ها تا صبح بیدار می ماندم و فیلم ضبط می کردم.

وی با اشاره به شرایط کرونا و آماده نبودن زیر ساخت ها که اصلی ترین عنصر آن برنامه‌ی آموزش مجازی یعنی بستر شاد بود، متذکر شد: متاسفانه ایرادات و نواقصی فنی در برنامه شاد وجود دارد البته امسال نسبت به سال قبل مشکلات ما تا حدی کاهش پیدا کرد و راحت تر می توانستیم از طریق بستر شاد با دانش آموزان ارتباط برقرار کنیم.

آموزگار پایه اول ابتدایی در ادامه با بیان اینکه روش ارتباط بین معلم و دانش آموز قبل از کرونا به صورت حضوری بود که به صورت ناگهانی این روش دچار تغییر شد گفت: در کلاس غیر حضور ی ارتباط معلم و شاگرد از طرق فیلم های آموزشی، پخش زنده و تدریس آنلاین و گفت و گوی صوتی، ضبط صدا و تماس تصویری و تماس تلفنی صورت می گیرد.

وی ابراز کرد: از معایب برقراری ارتباط در این شرایط بستر ارائه آموزش یعنی اینترنت است که کندی بسیار آزار دهنده شبکه و اختلال در بارگذاری فایل های صوتی و تصویری موجب دلسردی دانش آموزان و والدین می شود و از مزایای این روش هم این بود که در هر شرایطی می توان به آموزش ادامه داد و آن را تعطیل نکرد.

استاد تقی زاده ادامه داد: مشکلات زیر ساخت ها از قبیل نداشتن اینترنت پر سرعت، نداشتن ابزارهای هوشمند بسیاری از دانش آموزان را سرد کرده است.

آموزش آنلاین نیازمند همکاری بیشتر والدین است

وی بیان کرد: بارها اتفاق افتاده که والدین برای ارسال فعالیت های دانش آموزان باید ساعت ها وقت بگذارند و همین باعث شده که همکاری لازم با معلم نداشته باشند و چون با دانش آموزان ابتدایی سر و کار داریم و حتما باید یک بزرگتر در کنار دانش آموزان باشد اگر والدین با ما همکاری نکنند اصلا نمی توانیم با دانش آموز ارتباط برقرار کنیم بعضی از والدین حتی برای دانش آموزان فیلم های آموزشی را دانلود نمی کنند.

در شرایط کرونایی بهترین روش، آموزش ترکیبی بود

وی تصریح کرد: در دوران کرونا بهترین روش برای آموزش و یادگیری آموزش ترکیبی بود و حتما باید ادامه داشته باشد البته آموزش غیر حضوری هر چقدر هم کامل باشد چون مشکلات و موانعی دارد نمی تواند به تنهایی نیاز آموزشی را برطرف کند و دانش آموزان باید حتما در محیط آموزشی و مدرسه قرار بگیرند و با معلم و همسالان خود ارتباط موثر داشته باشند.

این آموزگار عنوان کرد: از طرفی با پیشرفت تکنولوژی و وجود انواع روش های تدریس نوین و خلاقانه نباید به آموزش سنتی اکتفا کرد و فقط به روش قدیمی آموزش صورت بگیرد و باید این را در نظر بگیریم که می‌توان در هر شرایطی بدون هیچ محدودیتی چه مکانی و زمانی آموزش را ادامه بدهیم.

وی ادامه داد: در این روش یک معلم می‌تواند در محیط منزل یا بیرون از منزل آموزش را انجام دهد و دانش آموزان هم می‌توانند در هر شرایطی فیلم های آموزشی را ببینند و مهم تر از همه همکاری و همراهی والدین در امر آموزش است که منجر به این می شود که والدین می توانند به راحتی از نقاط ضعف و قوت فرزندشان مطلع باشند.

وی بیان کرد: بعضی از دانش آموزان هم که دچار مشکل استرس هستند و در محیط کلاس اعتماد به نفس کافی را ندارند می توانند با خیال آسوده آموزش ببینند و با دیدن مکرر فیلم های آموزشی یادگیری عمیق تری داشته باشند.

استاد تقی زاده افزود: والدین از ما انتظار داشتند که هم برای دانش آموزان کلاس های حضوری برقرار کنیم و هم در کلاس های آنلاین با آنها در ارتباط باشیم یعنی تمام وقت خود را در اختیار آنها بگذاریم البته بین آنها والدین مسئولیت پذیر هم بود.

وی در ادامه یادآور شد: در کلاس غیر حضوری مشکل بزرگی که وجود داشت این بود که یک معلم نمی توانست ارزیابی دقیقی از دانش آموز داشته باشد گاهی دیده می شد که والدین به جای دانش آموز در کلاس  شرکت می کنند و آزمون ها را انجام می دهند کوتاهی والدین در امر آموزش باعث شده بود که از ازریابی های ما ناراضی باشند و توقعات زیادی داشته باشند.

ارزشیابی در آموزش ترکیبی باید حضوری باشد

این آموزگار تاکید کرد: پیشنهاد من برای امر آموزش، همان آموزش ترکیبی می باشد به شرط اینکه والدین همراهی کنند همچنین ارزشیابی در این نوع آموزش حتما باید به صورت حضوری باشد و همین امر باعث می شود که دانش آموز با جدیت درس را پیگیری کند.

در ادامه حسینی دبیر جغرافیا مقطع متوسطه دوم در خصوص کیفیت آموزش آنلاین گفت: از نظر کیفیت آموزش آنلاین با آموزش حضوری بسیار متفاوت بود میزان یادگیری در سطح پایینی قرار داشت و چون عملا دست بچه ها آزاد بود برای درس خواندن مطالعه عمیق صورت نمی‌گرفت و با حضوری شدن کیفیت آموزش بالاتر رفته است.

نکته مثبت آموزش آنلاین تولید محتوا بود

وی ادامه داد: نکته مثبت آموزش آنلاین تولید محتوا بود که بیشتر دبیرها با روش های مختلف تولید محتوا آشنا شدند.

حسینی ادامه داد: بدلیل عدم تماس چهره به چهره کیفیت برقراری ارتباط در سطح پایینی بود و با حضوری شدن این مشکل تا حدودی حل شده البته برای دانش آموزانی که استرس تماس مستقیم دارند شاید تا حدودی روش آنلاین استرس آنها را کم می کرد.

وی تأکید کرد: بدترین تجربه استفاده طولانی مدت از گوشی های همراه بود که باعث سردردهای شدید و چشم درد هم برای معلمان و هم برای دانش آموزان بود.

حسینی با اشاره به عدم همکاری والدین در امر آموزش گفت: متاسفانه بعضی از والدین با اینکه می‌دانستند شرایط به چه صورتی است با فرزندان همکاری کرده و عملا باعث تنبلی بیشتر دانش آموزان می شدند.

وی در خصوص آموزش ترکیبی عنوان کرد: در رابطه با برخی از دروس بسیار عالی است و جواب می دهد برای مثال دروسی مثل تفکر و انسان و محیط بهتر است از هر دو روش استفاده شود اما در رابطه با اکثر دروس بسیار ناکافی است و استفاده از روش حضوری بهترین روش است.

همچنین امیری آموزگار پایه پنجم ابتدایی بیان کرد: آموزش مجازی وظایف خانواده را در امر آموزش بیشتر کرد به خصوص در مقاطع ابتدایی کار روی دوش خانواده‌ها بوده، علاوه بر این ناآشنا بودن برخی والدین با فضای مجازی و نرم افزارهای مختلف سختی کار را بیشتر می‌کرد البته برخی از معلمان هم با فضای مجازی آشنایی کامل نداشتند و امروز نسبت به سال ۹۸ مهارت های رسانه ای معلمان پیشرفت قابل توجه ای داشته است.

امیری در دسترس نبودن دانش آموزان را یکی از مشکلات آموزش مجازی دانست و گفت: زمانی که دانش آموز سر کلاس حضور داشته باشد پاسخ سوالات خود را سریع دریافت می‌کند و موظف به تصحیح اشتباه خودش می‌شود در آموزش مجازی هم با وجود اینکه معلم پیگیر پاسخگویی به سوالات دانش آموزان است امّا برای دانش آموز اهمیتی ندارد که پاسخ سوالات خود را دریافت کند لذا می‌توان گفت انگیزه دانش آموز برای تحصیل کم شده است.

وی با اشاره به کم تحرکی و ایجاد افسردگی و چاقی برای دانش آموز و همینطور معلم در آموزش مجازی گفت: آموزش مجازی برقراری روابط اجتماعی دانش آموزان را با گروه همسالان خودشان پایین آورده این در حالی است حضور در مدرسه و ارتباط با همسالان منجر به رشد روابط اجتماعی آن‌ها می‌شود.

امیری با بیان این که به عنوان یک معلم معتقدم آموزش ترکیبی به شرطی که همه دانش آموزان در هنگام آموزش حضوری مقید به حضور در مدرسه باشند خیلی خوب است، عنوان کرد: آموزش ترکیبی هم زمانی قابل پذیرش است که همه دانش آموزان مقید به حضور در مدرسه باشند.

اگر چه آموزش آنلاین نمی تواند همه‌ی نیازهای آموزشی را پوشش دهد و همچنان آموزش حضوری را می توان بهترین نوع آموزش دانست امّا با توجه به پیشرفت های تکنولوژیکی و استفاده از روش های نوین آموزشی  در بسیاری از کشورها نباید به آموزش سنتی اکتفا کرد و باید با شناخت معایب و مزایای روش های نوین آموزش و سعی در به حداقل رساندن این معایب توانمندی های سیستم آموزشی را تقویت نمود.

انتهای پیام