شهرداری تهران یک گام به راه‌اندازی تراموا نزدیک شد/ اعلام جزئیات جلسه شورای‌عالی ترافیک

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تایمز، در سال ۱۳۹۸ بازنگری طرح جامع ریلی تهران شامل ۴ خط جدید ۸ تا ۱۱ مترو، خطوط اکسپرس، خطوط حومه‌ای و توسعه خطوط ۷گانه قبلی در شورای‌عالی ترافیک به تصویب رسید، اما به دلیل اینکه مدل طرح جامع ترافیک به‌عنوان مبنای این بازنگری قدیمی بود، سازمان بازرسی کل کشور از مصوبه ایراد گرفت.

طرح جامع ترافیک تهران شامل ۱۷ بخش است و به بخشی از آن که زیربنای مطالعه است «مدل کلان» گفته می‌شود؛ این مدل باید بروزرسانی می‌شد تا بتوان خطوط ریلی را بر اساس آن طراحی کرد اما از آنجایی که طرح سال ۹۸ بدون مدل جدید خطوط ریلی انجام شده بود، عملاً ارزش کارشناسی نداشت بنابراین مورد ایراد واقع شد.

بر این اساس فعالیت‌های عمرانی مترو منوط به تصویب مطالعات به‌روزی بر اساس مدل جدید طرح جامع شد چراکه مدل طرح جامع قبلی به حدود ۱۵ سال قبل مربوط بود و مدت زیادی از آن می‌گذشت.

در این راستا شهرداری تهران مدل بروز طرح جامع را مطالعه و اواخر سال ۱۴۰۰ به شورای‌عالی ترافیک برای تأیید ارسال کرد. این مدل در سال گذشته در کمیته فنی شورای‌عالی ترافیک به تایید رسید و براساس آن شبکه خطوط ریلی تهران بازنگری شد که در آن قطار‌های سبک شهری یا ال‌آر‌تی نیز وجود دارد.

توجه به این نکته ضروری است که آنچه در کمیته فنی به تصویب رسیده بازنگری در خطوط ریلی بر اساس مدل جدید است نه طرح جامع ترافیک جدید چراکه طرح جامع فعلی تا پایان سال ۱۴۰۴ اعتبار دارد.

شبکه جدید، تغییراتی نسبت به مصوبه سال ۱۳۹۸ دارد که بعد از برگزاری بیش از ۲۰ جلسه کارشناسی در کمیته فنی شورای‌عالی ترافیک، تأیید نهایی و مقرر شد در شورای‌عالی ترافیک درباره آن تصمیم‌گیری نهایی شود.

مهندسین مشاورِ این مطالعات، ۱۲ سناریوی برتر که ترکیبی از خطوط مختلف انبوه‌بر شامل خطوط ریلی و بی‌آرتی است را بررسی و در نهایت ۳ سناریوی برتر را به شورای‌عالی پیشنهاد کرد که تصمیم‌گیری نهایی از بین ۳ گزینه بود تا برای توسعه خطوط ریلی و بی‌آرتی مبنای عمل قرار گیرد.

درباره نتیجه آخرین جلسه شورای‌عالی ترافیک که به موضوع مذکور پرداخته شد با سید مجتبی شفیعی دبیر شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهر‌های کشور گفت‌وگو کردیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان تایمز می‌شود:

تایمز: نتیجه بررسی سناریو‌های برتر درباره خطوط انبوه‌بر در جلسه اخیر شورای‌عالی ترافیک چه بود؟

سناریوی برتر تصویب شده نسبت به آنچه در سال ۹۸ به تصویب رسید، تغییراتی دارد که البته تغییرات بزرگی نیست؛ بر این اساس در خطوط ۴گانه جدید مترو مجموعا حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از مسیرهای تعیین شده اصلاح شد که در این بین خط ۱۰ مترو اصلاحات بیشتری داشت و در هر یک از خطوط ۸، ۹ و ۱۱ اصلاح اندکی ایجاد شد.

خطوط اکسپرس مترو و حومه‌ای نیز تغییرات جدی داشت و بیش از ۶۰ درصد مسیر  خط B آن‌ها تغییر کرد؛ توسعه خطوط ۷گانه مترو نیز عینا مثل مصوبه سال ۹۸ تأیید شد.

دو خط ال‌آرتی هم که در این طرح پیشنهاد شده بود که به تصویب رسید؛ ال‌آرتی (Light Rail Transit) نوعی قطار سبک شهری است و تراموا نیز نوعی از ال‌آرتی محسوب می‌شود که نسبت به اتوبوس‌های تندروی بی‌آرتی ظرفیت بیشتر و نسبت به مترو ظرفیت کمتری برای جابه‌جایی مسافر دارد.

در دنیا سیستم‌های مختلفی برای این وسیله به‌کار برده می‌شود، دارای واگن‌های مختلفی از نظر ابعاد و فناوری هستند و برخی سیستم‌های تأمین نیروی متفاوتی دارند اما آنچه در شورای‌عالی ترافیک به تصویب رسیده است مربوط به این جزئیات نیست و اینکه این مُد حمل‌ونقلی برق بالاسری داشته باشد، چرخ آهنی یا چرخ لاستیکی و این‌طور مشخصات به مطالعات فازهای بعدی مربوط می‌شود بنابراین شورای‌عالی فقط کلیات آن را خصوصا در بحث ظرفیت و تقاضای جابجایی مسافر و ملاحظات کلان بررسی می کند.

در بسیاری از شهرستان ها نیز مطالعاتی در این زمینه ارائه شده که برخی از آنها تأیید و برخی دیگر رد شده است. بنابراین برخی شهرها مصوبه اجرای ال‌آرتی را از شورای‌عالی ترافیک دارند اما هنوز زمینه اجرای آن را فراهم نکرده اند.

موارد مذکور کلیات مصوبات جلسه اخیر شورای‌عالی ترافیک درباره بررسی مجدد خطوط انبوه‌بر تهران بود که البته بهتر است نام بازنگری روی آن نگذاریم زیرا بازنگری این طرح سال ۹۸ صورت گرفته بود اما با توجه به ایرادات فنی که مطرح مطرح بود، لازم بود بازبینی یا بررسی مجددی صورت گیرد تا ایرادات برطرف شود.

تایمز: از اینجا به بعد شهرداری تهران ممنوعیتی از نظر قانونی برای پرداختن به موضوع ندارد و می‌تواند آنچه مد نظر دارد را در قالب لایحه به شورای شهر ارائه کند و شورای شهر با تصویب و تخصیص بودجه زمینه اجرای طرح‌های ریلی از جمله تراموا را برای شهرداری فراهم کند.
 

بله؛ بنابراین مصوبه شهرداری یک قدم به اجرای خطوط ال‌آرتی و اجرای خطوط ۴‌گانه جدید، توسعه خطوط ۷گانه موجود و همچنین خطوط اکسپرس مترو نزدیک شد.

البته اگر شهرداری بخواهد برای این مصوبات از منابع دولتی استفاده کند، باید مجوز ماده ۲۳ را اخذ کند که فرآیند خود را دارد.

تایمز: انتخاب با مدیریت شهری است که از بودجه دولتی کمکی دریافت کند یا خیر؟

بله؛ اما برای تحقق آن باید درخواست خود را به سازمان برنامه و بودجه ارائه دهد تا مجوز آن صادر شود، اما این امر به مرحله بعدی کار یعنی برآورد هزینه‌ انجام کار و سایر مشخصات تکمیلی مربوط می شود، دولت هم باید بررسی و اعلام کند که چقدر می‌تواند به این پروژه ها اختصاص دهد.

البته به نظر می رسد شهرداری تهران قصد داشته باشد فعلا از منابع شهری برای خطوط ال‌آرتی هزینه کند زیرا اصولاً تراموا سیستم سریع الوصولی است و چناچه با فناوری چرخ لاستیکی اجرا شود نیاز به ایجاد ریل یا تأسیسات و زیرساختهای ویژه ندارد و شهرداری با استفاده از زیرساخت های موجود می تواند واگن ها را چند ماه بعد از سفارشِ ساخت، تحویل بگیرد و به سرعت طرح را به اجرا دربیاورد.

به طور کلی هزینه راه‌اندازی قطارهای سبک شهری یک‌سوم هزینه احداث متروست زیرا به تأسیسات زیرزمینی، تونل و ایستگاههای زیرزمینی و غیره نیاز ندارد و نوع چرخ لاستیکی آن هم نسبت به چرخ های آهنی هم هزینه کمتری دارد.

تایمز: در جلسه شورای‌عالی ترافیک کدام محور به‌عنوان سناریوی برتر برای اجرای تراموا انتخاب شد؟

یکی از محور‌های تأییدشده منطبق با خط یک بی‌آرتی یعنی امتداد محور آزادی انقلاب است.

محور دوم نیز از محدوده جنت‌آباد آغاز می‌شود و تا لویزان ادامه پیدا می‌کند؛ این مسیر هم به‌صورت شرقی ـ غربی است که از محدوده‌هایی چون ستارخان و بزرگراه شهید چمران و میدان فاطمی عبور می‌کند، البته محل دقیق عبور مسیر در مطالعات تکمیلی تعیین می‌شود.

تایمز: با توجه به عرض کم معابر و حجم ترافیک نقاط مذکور راه‌اندازی تراموا با سختی همراه نیست؟

به هر ترتیب اجرای پروژه باید به شکل معقولی باشد؛ البته خط اتوبوس‌های بی‌آرتی در محور خیابان ولی عصر(عج) هم که اجرا شد همه تصور می‌کردند اتفاق عجیبی رخ می‌دهد زیرا عرض معبر کم بود اما با یک‌طرفه کردن خیابان، مشکل به‌تدریج برطرف شد بنابراین در اجرای کار می‌توان از تکنیک‌هایی مختلف مهندسی ترافیک برای کاهش مشکلات استفاده کرد.

به‌هرحال اگر واقعا بخواهیم به حمل‌ونقل عمومی اولویت بدهیم باید در عمل هم آن را پیاده کنیم؛ اگر اولویت با خودرو‌های سواری باشد، نتیجه تشدید وضعیت موجود خواهد بود بنابراین ناچار هستیم تا حدودی برای خودرو‌های شخصی محدودیت ایجاد کنیم.

به‌نظر می‌رسد اولویت نخست شهرداری، راه‌اندازی تراموا در مسیر خط یک‌بی‌آرتی باشد که شرایطش برای اجرا مهیاست؛ البته ملاحظاتی هم دارد و در برخی نقاط باید تعییراتی بدهند اما قابلیت اجرای بیشتری دارد و تا زمانی که واگن‌ها آماده شود می‌توانند کار‌های تکمیلی را هم انجام بدهند و تراموا را جایگزین این خط از بی‌آرتی کنند.

انتهای پیام/+