آیا شورای راهبردی اکران، شورای صنفی نمایش را محو می‌کند؟/ تلاشی برای احقاق عدالت، علیه رانت‌خواری

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اکران سینما اگرچه به عنوان یکی از چرخه‌های سینما یاد می‌شود اما باید آن را مهم‌ترین چرخه سینما معرفی کرد. چرخه‌ای که منجر به ملاقات تماشاگر با فیلم در سالن سینما می‌شود. این چرخه، در سینمای ما سال‌های طولانی است که توسط شورایی به نام شورای صنفی نمایش اداره می‌شود. در حقیقت این شورا متولی اصلی اکران در سینما است. در این شورا اعضایی از طرف اتحادیه پخش‌کننده‌ها، انجمن تهیه‌کنندگان، انجمن کارگردانان و انجمن سینماداران و همچنین نماینده‌ سازمان سینمایی یعنی مدیر کل نظارت بر نمایش سینماهای کشور اداره می‌شود. اعضای این شورا در انتهای هر سال مشخص و به سازمان سینمایی معرفی می‌شوند و رئیس سازمان سینمایی نیز آنها را تصویب می‌کند.

شورای صنفی نمایش طبق آئین‌نامه‌ای که به امضای رئیس سازمان سینمایی رسیده است، فیلم‌ها را اکران می‌کند. این آئین نامه نیز بر اساس نظرات کارشناسی کارشناسان و همینطور خود اعضا تدوین می‌شود. با این وجود همواره شوراهای صنفی نمایش در تمام این سال‌ها لغزش‌هایی به دلایل گوناگون داشتند که یکی از نمونه‌های رایج آن عدم اکران فیلم کودک و نوجوان در هر فصل است. اما بطور کلی اصلی‌ترین انتظاری که از این شورا می‌رود رعایت عدالت فرهنگی نسبت به اکران فیلم‌ها و همچنین تسهیل و تسریع فیلم‌های در صف مانده است.

نمی‌توان گفت که شورای صنفی نمایش در تمام این سال‌ها در انجام این امور کاملاً ضعیف و خارج از قاعده عمل کرده است اما در تحقق عدالت فرهنگی نتوانسته موفق باشد. چرا؟ اصلی‌ترین علتی که عموم سینماگران و کارشناسان در مصاحبه‌ها و گزارش‌های پیش از این گفته‌اند “تضاد در منافع” و “رانت‌خواری” است. توضیح اینکه همانطور که در ابتدای این متن اشاره شد، اعضای شورای صنفی نمایش یا سینمادارند یا پخش‌کننده و یا تهیه‌کننده. یعنی اصلی‌ترین متولیان چرخه اکران در این شوراها حضور دارند.

اما مشکل زمانی رخ می‌دهد که اعضای شورا امکان دارد که فیلم تولیدی خود را برای اکران در نظر داشته باشند. در این صورت امکان دارد که مسأله منفعت شخصی آنان به میان آید و در ادامه ممکن است که اکران فیلم‌ها به آفت بی‌عدالتی و سهم‌خواهی دچار شده و زودتر از دیگر فیلم‌ها اکران شود و یا فیلم‌های دیگر صاحبان آثار، در سبدی اکران شود که بخاطر حضور فیلم‌های پرمخاطب، زودتر از موعد از چرخه اکران خارج شود. اینگونه فیلم فردی که در شورا مسئولیت دارد می‌تواند زودتر به موعد اکران برسد و صورتی از نابرابری فرهنگی رخ دهد.

این موضوع عموماً منجر به اعتراض فیلمسازان و صاحبان آثار شده است و شورای صنفی را فاقد صلاحیت لازم دانسته‌اند. یکی از موارد جنجالی ناظر بر همین موضوع، اعتراض “احمد نجفی” تهیه‌کننده و کارگردان سینمای ایران درباره خروج فیلمش بعد از یک هفته از اکران در سینماها بود که در رسانه‌ها بصورت چشمگیر دیده شد.

حالا شورای راهبردی اکران نه برای جایگزین شدن نسبت به شورای نمایش بلکه برای تدوین آئین‌نامه درست و متقن جهت اکران و همچنین بررسی و ایجاد راهکارهای موثر در تامین نیازهای نمایش، پیشنهاد شیوه‌های حمایتی اکران فیلم‌های سینمایی وارد عمل شده است. 

این شورا در اولین مصوبات خود در روز گذشته باتوجه به عدم فعالیت شواری صنفی نمایش نسبت به اکران‌های عید فطر نیز دست به کار شد و خبر از تدوین آئین‌نامه و برنامه‌ریزی کلان اکران تا پایان سال داد. این در حالی است که شورای صنفی نمایش حاضر که طبق قانون دوره یک ساله آن طی شده است و باید تا قبل از پایان سال ۱۴۰۰ اعضای خود را معرفی می‌کرد، دیگر نمی‌تواند به کار خود ادامه بدهد و باید اعضای جدید را معرفی کند، اما درباره اکران عید فطر اظهاراتی کرده است که بنظر می‌رسد چندان محلی از اعراب نداشته باشد.

اصلی‌ترین علتی که عموم سینماگران و کارشناسان در مصاحبه‌ها و گزارش‌های پیش از این در نقد شورای صنفی نمایش گفته‌اند “تضاد در منافع” و “رانت‌خواری” است

اما رضا سعیدی‌پور مدیر قدیمی سینما در خصوص شورای راهبردی نکاتی را به ما گفت که نشان می‌دهد شورای صنفی نمایش اساساً دارای عیوبی است که با تغییر اعضای آن باز هم تحول و اتفاقی نخواهد افتاد.

مدیر سابق سینما آزادی در ابتدا بیان کرد که شورای راهبردی اکران، شورایی نیست که بتازگی تأسیس شده باشد. این شورا قبلاً نیز ایجاد شده بود منتها تشکیل نمی‌شد. شورای راهبردی اکران وظیفه اصلی سیاست‌گذاری اکران در سینماهای کشور را دارد و باید برنامه‌ریزی کلان اکران و مسائل مرتبط با این چرخه را داشته باشد. نگارش آئین‌نامه اصلی‌ترین کار این شورا است که باید انجام دهد.

وی معتقد بود که شورای صنفی نمایش در خصوص رفع مشکلات صاحبان فیلم‌های سینمایی اقدامات لازم را در سال‌های قبل انجام می‌داده و اگر فردی چه فیلمساز، سینمادار یا پخش‌کننده متضرر می‌شد با رجوع به شورا مقصر مشخص می‌شد و مسائل مرتفع می‌شد. 

اما او در پاسخ به این سؤال که عموماً شورا معترضین متعددی در تمام این سال‌ها داشته و نسبت به تضییع حقوقشان گلایه‌مند بودند جواب داد که همیشه این اعتراضات بوده و هست و با عوض کردن اعضا نیز اتفاق خاصی نمی‌افتد. سعیدی همچنین در واکنش به تعارض در منافع و رانت‌ها بیان کرد که هرکسی که وارد شورای صنفی نمایش شود، از آنجایی که در یکی از بخش‌های اکران هست باز هم منافعش به شکلی با آثار دیگر صاحبان فیلم‌ها گره خورده است. چه اشکالی دارد؟ در هر حال بصورت مساوی درآمد حاصل از فیلم میان تهیه‌کننده و سینمادار تقسیم می‌شده است و همین روال نیز ادامه دارد.

باید گفت ریشه مشکلات اکرانی کشور به حفره‌های آئین‌نامه‌ای و سیاست‌گذاری باز می‌گردد که راه را برای نابرابری و بی‌عدالتی باز گذاشته است

این سخن سعیدی‌پور که تغییر اعضا اتفاقی در شواری صنفی نمایش ایجاد نمی‌کند درست است اما از کنار این وضعیت بدون واکنش گذشتن نیز نادرست است. باید گفت ریشه مشکلات اکرانی کشور به حفره‌های آئین‌نامه‌ای و سیاست‌گذاری باز می‌گردد که راه را برای نابرابری و بی‌عدالتی باز گذاشته است.

همچنین می‌توان از سخن او اینگونه نتیجه گرفت که پس اگر همین منوال هم در شورای راهبردی اکران جریان داشته باشد، احتمال تعارض در منافع و دیگر آفات نیز رخ خواهد داد. 

در هر حال تا کنون واکنشی از سوی اعضای پیشین شورای صنفی نمایش نسبت به شورای راهبردی اکران صورت نگرفته است و باید دید که در روزهای آتی و با اعلام اخبار جدید از سوی سازمان سینمایی این شورا چه واکنشی نشان می‌دهد؟

انتهای پیام/