از ادعای فعال شدن اینترنت ماهواره‌ای در ایران تا استقبال مشروط از استارلینک

به گزارش ایسنا، در تعریف این نوع از اینترنت باید گفت امواج از طریق ماهواره ارسال می‌شود و کاربر برای دریافت آن باید از تجهیزات مخصوص آن یعنی دیش و دریافت کننده امواج استفاده کند. کارشناسان معتقدند اگر این نوع از اینترنت فراگیر شود، احتمال تولید تجهیزات آن با قیمت کمتر هم ممکن خواهد بود یا حتی سیم کارت‌هایی مانند آنچه در تلفن ماهواره‌ای استفاده می‌شود، تولید خواهد شد اما هنوز برای رسیدن به این مراحل زود است.

اما اینترنت ماهواره‌ای بیشتر در مواردی به‌کار می‌رود که دسترسی معمولی به اینترنت (کابلی، فیبرنوری، دایال-آپ و بی‌سیم) امکان‌پذیر نیست یا از کیفیت پایینی برخوردار است. ماهواره‌ می‌تواند با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود همچون پایداری، انعطاف‌پذیری، تأخیر کم و تأمین ظرفیت قابل ملاحظه و ارزان‌قیمت، کمک شایانی در کاهش شکاف دیجیتال در کشور و سیگنال‌رسانی به مناطق محروم و دورافتاده داشته و به عنوان بخش مهمی در لایه زیرساخت و خدمات پایه معماری شبکه اینترنت نقش‌آفرین است. در این راستا شرکت فضایی اسپیس‌ایکس پروژه اینترنت ماهواره‌ای “استارلینک” را در سال ۲۰۱۵ با هدف فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت آغاز کرد.

این پروژه ایده اصلی ایلان ماسک، میلیاردر علاقه‌مند به فضاست که هدف آن فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت با پرتاب هزاران ماهواره کوچک به مدار نزدیک زمین است؛ این پروژه می‌تواند انقلابی در دسترسی به اینترنت پرسرعت در سراسر جهان ایجاد کند و با اتمام آن بسیاری از افراد جهان می توانند با کمترین تأخیر و به راحتی به اینترنت دسترسی پیدا کنند.

در ایران، مرکز ملی فضای مجازی در اسفندماه ۱۳۹۹، رویکرد خود را درباره منظومه‌های ماهواره‌ای اینطور مطرح کرد که اپراتورهای ماهواره‌ای ملزم به فعالیت طبق معاهدات بین‌المللی در حوزه فضایی و اصول و مقررات سازمان ملل و اتحادیه‌های تخصصی مربوطه هستند و باید قوانین و مقررات ملی کشورها را برای حفظ استقلال و حاکمیت دولت‌ها در حوزه ارتباطات و صیانت از گذرگاه‌های رسمی تبادل اطلاعات را به منظور جلوگیری از هرج و مرج و مقابله با جرایم سایبری رعایت کنند.

اما به تازگی مدیرعامل شرکت اسپیس ایکس اعلام کرد این شرکت اکنون نزدیک به ۱۰۰ استارلینک فعال در ایران دارد. ایلان ماسک این خبر را سه ماه بعد از توییتی که گفته بود سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را در ایران فعال خواهد کرد، اعلام کرده است. این میلیاردر در سپتامبر گفته بود در راستای تلاش مورد حمایت آمریکا برای پیشبرد آزادی اینترنت و جریان آزاد اطلاعات برای مردم، استارلینک را در ایران فعال خواهد کرد.

استارلینک توسط شرکت اسپیس ایکس اداره می‌شود و طبق اطلاعات مندرج برروی سایت رسمی این شرکت، اکنون ۴۰ کشور را تحت پوشش خدمات خود قرار داده و راه‌اندازی سرویس تلفن همراه جهانی پس از سال ۲۰۲۳ را هم هدف‌گذاری کرده است. در صفحه نقشه وب سایت استارلینک، مناطق تحت پوشش خدمات اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در جهان با سه رنگ مختلف برای مناطق تحت پوشش، مناطقی که در لیست انتظار هستند و مناطقی که به زودی به استارلینک دسترسی خواهند داشت، نشان داده می‌شود اما طبق این اطلاعات، چندین کشور از جمله ایران و چین شامل مناطق تحت پوشش نیستند.

داخل سایت اسپیس ایکس  و در صفحه مربوط به سفارش استارلینک، برای بخش خانگی، هنگامی که نام شهری مانند تهران وارد می‌کنیم، با این پیام روبرو می‌شویم که استارلینک هنوز در محدوده شما به دلیل عدم دریافت تاییدیه رگولاتوری، موجود نیست و با دریافت مجوز رگولاتوری، محدوده مورد پوشش ما گسترش پیدا خواهد کرد، بنابراین لطفا قابل دسترس بودن استارلینک در محدوده زندگی خود را بعدا دوباره بررسی کنید. همین پیام برای سفارش استارلینک برای کاربران تجاری هم تکرار می‌شود.

استقبال مشروط وزیر ارتباطات از فعالیت استارلینک در ایران

پس از این اظهارات، عیسی زارع پور -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- درباره امکان فعالیت اپراتور استارلینک در ایران اظهار کرد که از فعال شدن اپراتورهایی که اینترنت‌ ماهواره‌ای ارائه می‌دهند استقبال می‌کنند و همین حالا هم دو سه اپراتور هستند که اینترنت ماهواره‌ای در نقاط دورافتاده روستایی ارائه می‌کنند، اما طبق قواعد بین‌المللی هر اپراتور اینترنت ماهواره ای که بخواهد در قلمروی یک کشور سرویس  ارائه کند، باید قواعد سرزمینی آن کشور را رعایت کند.

طبق گفته وی، این قواعد را به همه این اپراتورها از جمله استارلینک ابلاغ کرده‌اند و اگر این قواعد را بپذیرند، از فعالیت آنها استقبال می کنند؛ ۳۰۰۰ روستا وجود دارد که هنوز به اینترنت متصل نیستند که با این اقدام می‌توان آن‌ها را به اینترنت متصل کرد.

او پیش از این گفته بود هر اپراتور ارائه دهنده‌ خدمات اینترنت ماهواره‌ای که قانون جمهوری اسلامی ایران را براساس قواعدی که اتحادیه بین‌المللی مخابرات دارد و طی آن حقوق سرزمینی باید به رسمیت شناخته شود، فعالیت کند، ما دست او را می‌فشاریم.

با این اوصاف مشخص نیست که سرنوشت حدود ۱۰۰ عدد از دستگاه‌های اینترنت ماهواره ای استارلینک موجود در ایران که ایلان ماسک ادعای فعال شدن آن را دارد، چیست؛ گفته می‌شود برای استفاده از سرویس اینترنت ماهواره‌ای چند شرط وجود دارد که خریداری تجهیزات اتصال به استارلینک اولین آن است.

کارشناسان معتقدند زمانی که این تجهیزات وارد شود، برای استفاده از سرویس و دریافت کیفیت مطلوب اینترنت ماهواره‌ای، آنتن باید همزمان به سه ماهواره وصل شده باشد. پیشتر گفته شده بود این ماهواره‌ها هنوز در فضای ایران و اطراف کشور به اندازه‌ای نیست که آنتن‌ها به هر جهت بچرخد تا به سرویس وصل شود. بنابراین اینترنت ماهواره‌ای در ایران، اولا از نظر قیمتی برای کاربر خانگی نمی‌صرفید، دوم اینکه تجهیزات آن به‌صورت قاچاق وارد می‌شود و دسترسی به آن سخت است. اگر در کشوری مانند ایران این اجازه وجود نداشته باشد که از تجهیزات استفاده شود، واردات این تجهیزات قاچاق محسوب می‌شود که هم ممکن است جرمی برای خرید و فروش و استفاده آن در داخل ایران در نظر گرفته شود و هم تعرفه‌ی آن از ۵۰۰ دلار اولیه بالاتر رود.

چندی پیش که وعده اینترنت ماهواره‌ای برای ایرانی‌ها مطرح شد؛ برخی از کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرام هم شروع به تبلیغ فروش تجهیزات استارلینک کردند و فروشندگان قیمت‌های مختلف بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار، معادل ۲۰ تا ۶۰ میلیون تومان را برای این تجهیزات مطرح می کردند؛ عده‌ای از فروشندگان می‌گویند در منزل مبلغ را دریافت خواهند کرد، اما برخی دیگر بیعانه حدود ۱۰ میلیون تومانی درخواست می‌کنند.

یکی از فروشندگان در پاسخ به اینکه آیا برای اتصال به اینترنت باید هزینه ماهانه پرداخت شود؟ می‌گوید: «نه، کل هزینه همین ابتدا پرداخت می‌شود. فعلا اعلام شده استفاده از این اینترنت رایگان است و تا زمانی که اعلام کنند شرایط همین است.» اما صحبت‌های فروشندگان متناقض است. برای مثال فروشنده دیگری می‌گوید که خریداران باید ماهانه ۱۰۰ دلار هزینه شارژ پرداخت کنند. با این حال، به گفته خود فروشندگان، تجهیزات استارلینک بیشتر از شهر بانه وارد می‌شود؛ البته به نظر می‌رسد با توجه به قاچاق بودن کالا و همچنین ناشناخته بودن آن، امکان سوء استفاده‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد.

انتهای پیام