برگزاری نمایشگاه مبدع نقاشی خط پس از ۴ دهه-تایمز

نمایشگاه آثار رضا مافی، عصر روز سه‌شنبه ۲۵ اردیبهشت با نمایش آثار خوشنویسی، نقاشی‌خط و سیاه‌مشق این هنرمند در موزه هنر‌های معاصر تهران افتتاح شد.

هنربانی این نمایشگاه که از سوی محبوبه کاظمی دولابی مدیر مسئول نگارخانه تخصصی هنر‌های ایرانی- اسلامی ترانه باران انجام گرفته است محصول مصاحبه‌ها، متون و دست‌نوشته‌های به‌جامانده از رضا مافی است. چیدمان و تقسیم‌بندی آثار به‌گونه‌ای صورت‌گرفته که در مصاحبه‌های هنرمند به آنها اشاره شده است و همچنین، نظریات و تکنیک‌هایی که این هنرمند در طول حیات خود به آنها اشاره کرده بود در مسیر‌های بازدید مرور شده است.

۱۰۴ اثر از هنرمند به همراه لوازم شخص او از جمله آخرین قلمی که مورداستفاده او بوده، آخرین مرکب خشک شده، آخرین برگه‌هایی که نیمه‌کاره مانده و فرصت امضاکردن آنها را پیدا نکرده است، عکس‌ها و مستندات مربوط به این هنرمند در نمایشگاه رضا مافی در معرض بازدید قرار گرفته است.

در این میان، آثار شاخصی از رضا مافی روی دیوار‌های موزه هنر‌های معاصر تهران رفته که تاکنون کمتر دیده و درباره آنها صحبت شده است.

رضا مافی هنرمند خوشنویسی است که تاثیرات شگرفی بر هنر معاصر بخصوص عرصه خط و خوشنویسی و نقاشیخط گذاشت.

با این وجود اولین و آخرین یادبودی که برای این هنرمند گرفته شد ۴۱ سال پیش و در سال ۱۳۶۲ برگزار شد.

محمدعلی صالحی طالقانی، شاعر و خوشنویس در خصوص یکی از تکنیک‌های منحصر به فرد رضا مافی در خلق آثار خوشنویسی گفت: شاهد نمونه خطی در نمایشگاه رضا مافی هستیم که شاید اگر از هنرمندان خوشنویس هم سوال کنند که این چه نوع کاغذی است و چطور کار شده است، بی اطلاع باشند.

وی گفت: نحوه انجام آن را من از نزدیک دیده‌ام، استاد مافی کار را می‌نوشت و روی آن را با رنگ ویترای می‌پوشاند و شکل می‌داد و وقتی خشک می‌شد کار هنری زیبایی خلق می‌شد. من سال‌ها بود که این کار‌های استاد مافی را ندیده بودم، اما در این نمایشگاه چند نمونه از کار‌هایی که ایشان با این تکنیک انجام داده بودند را دیدم و جای خوشحالی دارد که بعد از چهل سال این کار‌ها به نمایش درآمده است.

صالحی درباره روش کار مافی هم مطرح کرد: استاد حتی کاغذ‌هایی که استفاده می‌کرد را خودش می‌ساخت، در همین نمایشگاه چند مورد از همین سبک کار به نمایش گذاشته شده است. من هم از ایشان یاد گرفتم که کاغذ‌هایی که برای کارهایم نیاز دارم را خودم بسازم و با رنگ‌های طبیعی مثل گردو، زعفران، بادمجان و پیاز و روناس رنگ زمینه برای آن ایجاد کنم.

او با ذکر خاطره‌ای، از نقش رضا مافی در ورود حرفه‌ای خود به عرصه خوشنویسی گفت: در سال ۱۳۴۹ در مسابقات دانش‌آموزی در مدرسه اول شدیم با علی مافی، برادر رضا مافی هم دوره بودم و چند نوبت مقام استانی و کشوری هم کسب کردیم. در همان مقطع چند بار پیش آمد، زمانی که دوستم به دفتر برادرش (رضا مافی) می‌رفت من هم همراهش رفتم و از راهنمایی‌های رضا مافی و آثاری که در دفترش بود استفاده می‌کردم.

این هنرمند پیشکسوت گفت: در آن دوران، من هنوز استادی در حوزه خوشنویسی نداشتم، مافی من را تشویق کرد که در کلاس خوشنویسی شرکت کنم و با راهنمایی وی شاگرد مرحوم حسن میرخانی شدم و بعد هم در کلاس دیگر بزرگان خوشنویسی شرکت کردم. در سفر‌هایی که به خارج از کشور داشتم خط کوفی و دیوانی را هم از اساتید مصری و ترکیه‌ای آموختم.

صالحی در مورد دیدگاه مافی در خصوص خط و ابداع در حوزه خوشنویسی تصریح کرد: در دهه پنجاه بسیاری از اعضای انجمن خوشنویسان و اساتید خوشنویسی معتقد بودند که نقاشی‌خط جزو خط نیست و بیشتر نقاشی است تا خط و بعضی حتی آن را با عنوان «خطاشی» می‌شناختند، اما ما امروز می‌دانیم که آثار استاد مافی خط است، اما خیلی جا‌ها با این خط و نقاشی بازی کرده و یک شیوه خاصی ابداع کرده است. بعد از وی بسیاری از خطاطان بخش‌هایی از کار‌های استاد مافی را برداشتند و به کمال رساندند، اما در اصل این ابداع استاد مافی بوده است.

محمد خراسانی‌زاده، سرپرست موزه هنر‌های معاصر نیز درباره اهمیت خط در جهان چنین گفت: تمدن اسلامی و ایرانی ما را با خط می‌شناسند و اهمیت خط آنچنان مهم است که برای دسته بندی و معرفی تمدن‌ها به خط رجوع می‌کنند و خوشبختانه در هنر ملی ما خوشنویسی پیشتاز بوده است.

سرپرست موزه هنر‌های معاصر تهران در پاسخ به برخی نقد‌ها که هنر خوشنویسی را هنر تجسمی نمی‌دانند، افزود: در هنر خوشنویسی افرادی همچون رضا مافی را داریم که در خلق هر اثرش خلاقیت جدیدی ارائه می‌کند و در آثارش مکررا به تجربه‌های جدید منتهی می‌شود.

گفتنی است که نمایشگاه آثار رضا مافی تا دهم تیرماه از ساعت ۹ صبح تا ۶ عصر در ۶ نگارخانه موزه هنر‌های معاصر تهران میزبان اهالی هنر است.

منبع: ایرنا