ترمز التهاب بازار خودرو کشیده شد-تایمز

عمادالدین جعفری، کارشناس حوزه خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با شرایط این روز‌های بازار خودرو بیان کرد: در حال حاضر، بازار خودرو التهابی ندارد و اگر در جایی گفته شد که بازار خودرو پُرالتهاب است بدون شک، به این معناست که یک سری از افراد، از بازار پُرالتهاب نفع می‌برند. 

این کارشناس خودرو اظهار کرد: مشکل بزرگ فروشندگان خودرو این است که این روزها، نه تنها نمی‌توانند خودرو بفروشند بلکه از خرید و فروش و سود‌های آن‌چنانی برای آن‌ها نیز خبری نیست و بدنبال آن، بازار خودرو به سمتی می‌رود که کسی در آن سرمایه‌گذاری نمی‌کند. به همین دلیل، این افراد، جوّی را در رسانه‌ها ایجاد می‌کنند که با افزایش نرخ دلار، قیمت خودرو بالا می‌رود؛ در صورتی که همین وارد کردن قطره‌چکانی خودرو‌های وارداتی باعث شد تا مردم کمتر سراغ خودرو‌های مونتاژی چینی تولید داخل بروند و رفتار هیجانی در این بازار نداشته باشند و با قیمت مناسب‌تری خودرو بخرند.

جعفری با اشاره به اهمیت واردات خودرو تصریح کرد: در حال حاضر، واردات خودرو و ادامه‌دار بودن آن باعث شده است تا حباب خودرو‌های مونتاژی داخلی کاملاً از بین برود. مثلاً اگر قیمت چند ماه پیش «کرولا»  که ۵ میلیارد و سیصد یا چهارصد میلیون تومان بود را با قیمت فعلی آن مقایسه کنیم، می‌بینیم قیمت فعلی‌اش ۲ میلیارد و سیصد میلیون تومان است یا خودرو‌های مشابه آن که شرایط این‌چنینی داشتند. 

در حقیقت، یکی از دلایلش این بود که برخی از افرادی که در سامانه خودرو، قرعه به نامشان افتاده بود چنین خودرو‌هایی را با قیمت مصوب سامانه خریداری می‌کردند و با سود دو یا سه برابری به فروش می‌رساندند. این در حالی است که در شرایط فعلی تلاش کرده و حتی به مشتریان التماس می‌کنند تا بتوانند همان خودرو‌های حواله‌ای را در بازار بفروشند ولی مشتری برای آنها پیدا نمی‌شود. 

این کارشناس حوزه خودرو مطرح کرد: بازار فعلی خودرو در مقایسه با زمان دولت دوم آقای روحانی که از واردات خودرو جلوگیری کردند و سایت ثبت سفارش را بستند تفاوت پیدا کرده است. چون در آن شرایط باعث شدند بازار خودرو، هیچ زمانی روز خوش نبیند؛ به طوری‌که در چند سال اخیر، روزی نبود که قیمت خودرو ثابت بماند و همیشه و به هر دلیلی، نوسان وجود داشت ولی الان می‌توان گفت که خودرو بهترین بازاری است که می‌توانیم از آن نام ببریم. چون خودرو‌های وارداتی با برند‌های مختلف با وجود تعداد محدود و کم‌آپشن وارد کشور می‌شوند و مردم می‌توانند خودرو‌های وارداتی صفر کیلومتر خریداری کنند و این یک حُسن به شمار می‌آید.

او عنوان کرد: در شرایط فعلی، مردم دیگر برای خودرو‌های چینیِ مونتاژی که برای آنها بازارگرمی و قرعه‌کشی می‌شد صف نمی‌بندند و شرایط ویژه‌ای در زمینه خودرو برای مردم در نظر گرفته شده است تا بتوانند در بازار رقابت بمانند و تا حدی، انحصار در حال از بین رفتن است و مسئله مهم‌تر این که خیلی از شرکت‌ها به دلیل نبود مشتری، خودرو‌های وارداتی خود را به صورت شرایطی به فروش می‌رسانند. مثلاً «جتا» یک خودروی وارداتی است که «ماموت» مجبور شده است با ۵۰۰ میلیون تومان پول پیش، این خودرو را به صورت شرایطی بفروشد و اگر این واردات ادامه پیدا کند ما شاهد خواهیم بود که همه شرکت‌ها مثل همان سال‌های طلایی واردات خودرو مجبور می‌شوند خودرو‌های وارداتی و تولیدی خود را به صورت اقساطی و با شرایط بسیار خوب به مردم بفروشند و فکر می‌کنم الان بازار خودرو به سمتی در حال حرکت است که کمتر کسی جرأت دارد تا در چنین بازاری سرمایه‌گذاری کند؛ بنابراین وقتی سرمایه‌گذاری در بازار خودرو نباشد خودرو به بازار مصرفی برای مصرف‌کننده‌ها تبدیل می‌شود. یعنی مصرف‌کننده واقعی خودرو را خریداری می‌کند و بدنبال سود بیشتر فروش آن نیست و دست دلالان نیز کوتاه می‌شود.

جعفری گفت: بازار خودرو به گونه‌ای بود که زمستان ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲، نمایندگی‌های شرکت‌های چینی از مردم ۲۰۰-۲۵۰ میلیون تومان پول به عنوان شیرینی می‌گرفتند تا برای آنها ثبت‌نام خودرو انجام دهند. چون دلال‌ها حتی با وجود ثابت بودن نرخ دلار، قیمت خودرو‌ها را به صورت روزانه افزایش می‌دادند. مثلاً خودروی «لاماری» که قیمتش ۹۷۰ میلیون تومان بود به یکباره در بازار به قیمت یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان فروخته می‌شد؛ یعنی یک میلیارد بیشتر! یک میلیارد تومان حاشیه سود در جیب فروشنده به این معناست که حتی از قیمت خود شرکت مونتاژ کننده با وجود تمامی هزینه‌هایش بیشتر می‌شد.

این کارشناس خودرو تأکید کرد: در حال حاضر، دلالان جرأت ندارند در بازار خودرو به دلالی بپردازند؛ چراکه به یکباره حباب قیمت خودرو به دلیل واردات، ریزش پیدا کرد و خودرو‌هایی مثل «تیگو ۸ پرومکس» که افراد به قیمت ۴ میلیارد تومان خریداری کرده بودند به ۲ میلیارد تومان رسید و همین ضرر‌ها باعث شدند تا کمتر کسی در بازار خودرو سرمایه‌گذاری کند و عملاً به یک بازار ترسناک برای دلالان تبدیل شد. 

جعفری با اشاره به نقش وزارت صمت در ساماندهی بازار خودرو ادامه داد: در دولت‌ها و دوران مختلف، وزیران صمت متفاوتی منصوب شده‌اند و معمولاً آنها برای این که در سِمت خود ابقا شوند یک سری صحبت‌های بی‌اساس و بدون پشتوانه را بیان می‌کردند. این در حالی است که در چند سال گذشته، وزیران صمت هیچ گونه سابقه‌ای در زمینه خودرو و حتی صنعت و معدن نداشته‌اند و صرفاً بر اساس شایسته‌سالاری انتخاب نشده بودند. 

او یادآور شد: مثلاً آقای فاطمی امین در زمانی که وزیر صمت بود، می‌گفت که ما دستور دادیم تولید خودرو افزایش یابد و قیمت آن کاهش پیدا کند در حالی که با دستور ایشان مشکل حل نمی‌شد. بلکه وزیر صمت باید به بیان مشکلات صنعت خودرو بپردازد. زیرا یکی از مشکلات صنعت خودرو، زنجیره تأمین قطعه خودرو است که اگرچه از خودروساز طلب دارد ولی طلب آن پرداخت نمی‌شود و درواقع، بی‌کیفیت بودن خودرو نیز به دلیل زنجیره تأمین قطعه خودرو است. چون وقتی قطعه بی‌کیفیت ارائه شود خودروی بی‌کیفیت نیز عرضه می‌شود؛ بنابراین برای تولید خودرو باید ابتدا مواد اولیه آن تأمین شود و به شرکت خودروساز قطعه دهند تا آن شرکت به تولید خودرو بپردازد. اما همه این مراحل اتفاق نمی‌افتاد و صرفاً گفته می‌شد که درصدد ارزان کردن خودرو تا پایان سال هستند و قرار است تعداد تولید را هم افزایش دهند. 

این کارشناس حوزه خودرو در خصوص واردات خودرو تصریح کرد: وزارت صمت افرادی دارد که با گشایش واردات خودرو مخالف و بدنبال یک سری منافع شخصی خود هستند؛ به طوری‌که حتی در واردات قطره‌چکانی خودرو نیز کارشکنی می‌کنند؛ آن هم خودرو‌هایی که لو آپشن و با تعداد مشخصی هستند و ارز به آنها تعلق نمی‌گیرد. به همین دلیل، وزارت صمت هیچ گونه نقشی در زمینه واردات خودرو نداشته و به خاطر اخبار منتشر شده است که این اتفاق افتاده و در واقع خبردرمانی در خصوص واردات خودرو باعث کنترل این بازار شده است. زیرا مردم به این نتیجه رسیده‌اند که به جای خرید خودرو‌های کره‌ای و ژاپنی با قیمت بالا که ۱۰-۱۲ سال هم از زمان تولید آنها می‌گذرد از خودرو‌های وارداتی استقبال کنند. 

جعفری افزود: بنده فکر می‌کنم اگر مثل همه دنیا که بازار خودرو به عنوان بازار کالای مصرفی شناخته می‌شود در ایران هم این‌طور باشد و نگاه بازار سرمایه‌ای به آن نداشته باشیم با چند اقدام هرچند کوچک که خیلی پیچیده و سخت نیست، می‌توان به بازار خودرو کمک کرد. یکی از اقدامات این است که سقف دلاری خودرو‌ها برداشته شود و مورد بعدی این است که به جای اینکه تعرفه خودروی برقی صفر یا ۷ درصد و یا ۱۰ درصد و ۱۱ درصد شود چنین کاری برای خودروی هیبریدی صورت بگیرد که موثرتر است. چون وقتی زیرساخت خودروی برقی وجود ندارد مردم از آن استقبال نمی‌کنند. در نتیجه، می‌توان با خودروی هیبریدی که مشکلات کمتری دارد چنین مسائلی را برطرف کرد. زیرا مصرف سوخت پایین‌تر و آلایندگی کمتری دارد و مردم با چالش شارژ خودروی خود روبرو نمی‌شوند.