جرم گیری دندان چیست و چگونه انجام می شود؟

موضوع جرم‌گیری دندان یک موضوع جذاب و مهم در علوم دندانپزشکی است. جرم‌گیری دندان به عنوان یک فرایند مهم در بهداشت دهان و دندان‌ها شناخته شده است که برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از بیماری‌های دهان و دندان انجام می‌شود. این فرایند شامل حذف رسوبات و تراکم‌های باکتریایی و سایر ذرات از سطح دندان‌ها می‌شود.

فرآیند جرم‌گیری دندان به عنوان یکی از روش‌های اصلی پیشگیری از بیماری‌های دندانی مورد تاکید قرار گرفته و اهمیت آن برای حفظ دهان سالم و خوشبو و جلوگیری از بروز مشکلات دندانی بیشتر از پیش تأکید شده است. در این مقاله، قصد داریم با ارائه یک بررسی کلی درمورد اهمیت و روش‌های جرم‌گیری دندان، به خوانندگان کمک کنیم تا بهترین روش‌ها برای حفظ سلامت دهان و دندان را درک کرده و به کار بندند.

علت ایجاد جرم روی دندان

باکتری‌ها، به ویژه باکتری‌هایی که در دهان ما وجود دارند، یکی از عوامل اصلی برای ایجاد جرم دندان هستند. دهان به عنوان یک محیط رطوبتی و گرم، برای رشد و تکثیر باکتری‌ها بسیار مناسب است. وقتی باکتری‌ها روی سطح دندان تجمع می‌یابند و در تعامل با باقی مواد در دهان قرار می‌گیرند، پلاک دندانی شکل می‌گیرد.

پلاک دندانی یک لایه نرم است که از باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذایی، سلول‌های مرده و سایر مواد تشکیل شده است. اگر پلاک به مدت طولانی روی دندان‌ها باقی بماند و به صورت مکرر تجمع پیدا کند، تبدیل به جرم (تارتار) می‌شود. جرم یک لایه سفت و سخت است که روی دندان‌ها به خصوص زیر خط لثه ایجاد می‌شود.

به همین دلیل جرم دندان به صورت زمینه‌ای برای رشد باکتری‌ها و تجمع پلاکهای جدید مساعد است. تجمع همین پلاک‌ها و عدم پاکسازی به موقع آن‌ها ماده‌ای سخت‌تر در اطراف دندان ایجاد می‌کند. جرم دندان در نهایت آسیب‌های بیشتری از جمله پوسیدگی دندان و حتی التهاب لثه را به همراه خواهد داشت. شما باید یاد بگیرید که از محصولات بهداشت دهان و دندان به درستی استفاده کنید.

آیا جرم‌گیری برای دندان لازم است؟

معمولاً هر فرد به‌طور منظم هر شش ماه یا بر اساس توصیه پزشک خود نیاز به جرم‌گیری دارد. اما اگر شما بیشتر مستعد تشکیل جرم و پلاک بر روی دندان‌هایتان هستید یا ارتودنسی دندان دارید، ممکن است نیاز به جرم‌گیری مکررتری داشته باشید. رعایت بهداشت دهان و دندان، استفاده منظم از مسواک، نخ دندان، دهان شویه و … در به تاخیر افتادن جرم روی دندان نقش دارد.

به همین خاطر انتخاب دندانپزشک ماهر و با تجربه را جدی بگیرید. بطور متوسط نیاز به جرم‌ گیری دندان در موارد زیر بیشتر مطرح می‌شود:

بیماری لثه:	اگر شما علائمی مانند خونریزی دندان، قرمزی و تورم لثه، بوی بد دهان و یا خونریزی مداوم لثه‌ها دارید، احتمالاً نیاز به جرم‌گیری دندان خواهید داشت.
تجمع بیش از حد پلاک:	اگر پلاک بر روی دندان‌های شما به میزانی تجمع کرده است که نمی‌توانید آن را با مسواک زدن و نخ‌ دندان به خوبی پاک کنید، جرم‌گیری دندان راه حل است.
پیشگیری از پوسیدگی:	جرم‌گیری دندان به عنوان یک روش پیشگیرانه، برای کاهش خطر پوسیدگی دندان کاربرد دارد.

عوارض تجمع جرم روی دندان‌ها

فعالیت باکتری‌ها در دهان، سبب تشکیل پلاک بر روی دندان‌ها می‌باشد. جرم می‌تواند به عنوان یک محیط مناسب برای رشد باکتری‌های تولیدکننده اسید عمل کرده و باعث تخریب لایه مینای دندان شود. تخریب مینا به مرور به پوسیدگی دندان منجر می‌شود. یا باعث التهاب لثه شود که با خونریزی لثه، تورم و درد لثه همراه است. این مشکل ممکن است به یک بیماری شدیدتر به نام بیماری لثه (پریودنتیت) منتهی شود. همچنین تجمع باکتری‌ها در جرم و پلاک عامل بوی نامطبوع دهان خواهد بود.

از طرفی جرم و پلاک باعث ایجاد لکه‌های رنگی بر روی دندان شده و ظاهر زیبایی دهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان، از جمله تمیز کردن دندان‌ها و استفاده از مسواک و نخ دندان و در نهایت جرم گیری دندان از این عوارض جلوگیری می‌کند.

مزایای جرم گیری دندان

جرمگیری دندان به شکل منظم و دقیق از مزایای زیادی برخوردار است. این عمل به طور منظم و دقیق می‌تواند به حفظ سلامت دهان و دندان‌ها، جلوگیری از بیماری‌های دهانی و سایر مشکلات بهداشتی دهان و دندان کمک کرده و به شما اعتماد بنفس بیشتری ببخشد. در ادامه به هر یک از این مزایا اشاره می‌کنیم:

جلوگیری از پوسیدگی و خرابی دندان

بخوبی می‌دانیم، جرم گیری، پلاک و تارتار دندان را از بین برده و خطر پوسیدگی و خرابی دندان را کم می‌کند. جرمگیری به عنوان یکی از روش‌های اصلی حفظ سلامت دندان‌ از عوارض و مشکلات جدی تشکیل حفره و پوسیدگی روی دندان جلوگیری می کند.

از بین بردن لکه‌های دندانی

مصرف موادی مانند چای، قهوه، تنباکو و مواد رنگی  باعث ایجاد لکه‌ بر روی سطح دندان‌ می‌شود. با انجام جرمگیری ، این لکه‌ها از بین رفته و دندان‌ها به رنگی طبیعی و سفید باز می‌گردند. این امر به ظاهر زیبا و جذابیت لبخند شما کمک بیشتری می‌کند. البته در جلوگیری از این لکه‌ها نوع مسواک و خمیر دندان شما هم بسیار تاثیر دارد.

جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان

پلاک و تارتار حاوی باکتری‌هایی هستند که عامل ایجاد بوی بد دهان است. با از بین بردن این باکتریها، بوی بد دهان از بین رفته و نشاط نفسهای پاک خود را بیشتر حس می‌کنید.

جلوگیری از بروز بیماری‌های لثه

جرم گیری دندان  از بروز بیماری‌های لثه مانند التهاب لثه (پریودنتیت) جلوگیری می‌کند. با پاکسازی باکتریها از سطح دندان‌ها ، خطر التهاب فک و التهابات لثه کاهش پیدا کرده و لثه سالم‌تر می‌ماند. لثه سالم نقش اساسی در حفظ زیبایی و سلامت دندان داشته و از ایمپلنت‌ها و پروتزهای دندانی پشتیبانی می‌کند.

حذف آلودگی‌ها

با جرمگیری آلایندها از سطح دندان کنده و پاک می شوند. این آلاینده‌ها توسط باکتری‌ها تشکیل شده و می‌توانند به عنوان منشأ عفونت‌های دهانی و سایر مشکلات بهداشتی دهان و دندان عمل کنند. با از بین بردن این آلودگی‌ها، می‌توانید مراقب بهداشت دهان و دندان خود بوده و خطر ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌ها را کاهش دهید.

افزایش عمر دندان‌های مصنوعی

اگر دندان‌های مصنوعی دارید یا عمل پروتز یا ایمپلنت‌ انجام داده‌اید، جرمگیری دندان می‌تواند به حفظ و افزایش عمر این دندان‌ها کمک کند. با پاکسازی و نظافت منظم، می‌توانید از خدمات طولانی‌مدتی که این دندان‌ها به شما خدمت می‌کنند، بهره بیشتری ببرید.

کسب اعتماد بنفس

در صورتی که مشکلاتی مانند عفونت لثه یا بوی بد دهان دارید، جرمگیری دندان حس اعتماد به نفس بیشتری به شما القا می کند. چرا که با از بین بردن آلودگی‌ها و باکتری‌ها، عامل اصلی بوی نامطبوع دهان را حذف کرده‌اید. پس با خیال راحت‌تری می‌توانید نقش خود را در جامعه و در مجامع عمومی ایفا کنید.

حفظ عملکرد صحیح دندان‌ها

بدون شک وقتی دندان و لثه تمیزی دارید می‌توانید شاهد عملکرد بهتر دندان‌های خود باشید. دندان‌های سالم و قوی به شما امکان می‌دهند به خوبی غذا بخورید، صحبت کنید یا حتی تنفس سالمتری داشته باشید.

کاهش خطر بیماری‌های مرتبط با دهان و دندان

برخی از بیماری‌های دهان و دندان مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان دهان و بارداری نامطلوب می‌توانند در صورت عدم مراقبت صحیح از دهان و دندان بروز کنند. با جرم گیری دندان و حفظ بهداشت دهان و دندان، می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش داده و از سلامت خود لذت برید.

مراحل جرم گیری دندان چگونه انجام می شود؟

جرمگیری دندان به عنوان یکی از عملیات پیشگیرانه و مراقبتی مهم در حوزه بهداشت دهان و دندان دارای اهمیت بالایی است. این فرآیند باید به صورت منظم و با استفاده از تکنیک‌های صحیح انجام شود. در واقع، جرم گیری دندان ممکن است با استفاده از روش‌های مختلف و با استفاده از ابزارهای متنوعی انجام شود و مراحل آن نیز ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، در روش جرم گیری با استفاده از دستگاه اولتراسونیک، طبق مراحل زیر عمل می‌شود:

• بررسی دندان‌ها: دندانپزشک ابتدا دندان‌ها را بررسی می‌کند تا جرم موجود را تشخیص دهد و منطقه‌های مورد نیاز برای جرم گیری را تعیین کند.
• اندازه‌گیری و رادیوگرافی: در صورت لزوم، دندانپزشک با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری مختلف، اندازه‌گیری عمق جرم و تارتار را انجام می‌دهد. همچنین، با تهیه رادیوگرافی، عمق جرم درون دندان‌ها بطور دقیق مشخص می‌شود.
• جرم گیری: با استفاده از دستگاه اولتراسونیک، دندانپزشک شروع به جرم گیری دندان‌ها می‌کند. این دستگاه امواج صوتی بسیار سریعی ایجاد کرده و با اصطکاک، جرم و تارتار روی سطح دندان را تخلیه می‌کند.
• شستشو و آبکشی: در طول جرم گیری، از آب برای سرد کردن و شستشوی منطقه استفاده می‌شود. این کار به غیر از شستشو به کنترل حرارت سطح دندان کمک کرده و جرم‌هایی که از روی دندان کنده شده‌اند را پاکسازی می‌کند.
• صیقل دهی و پولیش: پس از جرم گیری، دندانپزشک ممکن است با استفاده از ابزارهای صیقل دهنده و پولیشر، سطح دندان‌ها را صیقل داده و صاف کند تا لکه های سطحی دندن پاک شوند.

معمولاً دندانپزشک پس از دو مرحله جرم گیری و صیقل دندان، ماده فلوراید را روی دندان‌ها می‌زند. فلوراید ماده‌ای است که به قوام و مقاومت دندان‌ها در برابر تسویه اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌ها کمک  کرده و از برقراری تسویه مینرال در دندان‌ها جلوگیری می‌کند.

مهم است بدانید که مراحل جرم گیری دندان ممکن است بسته به شرایط و نیازهای هر فرد متفاوت باشد. همچنین، این مراحل ممکن است با توجه به تکنولوژی و تجهیزات موجود در هر کلینیک دندانپزشکی متفاوت از دیگری باشد.

بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد دندان عقل

عوارض جرم گیری دندان

به طور کلی، جرم‌گیری دندان یک فرایند معمول در مراکز دندانپزشکی است  که بسیاری از افراد بدون مشکل از آن عبور می‌کنند. با این حال، در برخی موارد، ممکن است باعوارض جانبی همراه باشد. در ادامه، به صورت جداگانه به چند عارضه اشاره می‌کنیم:

احتمال عفونت

جرم‌گیری دندان ممکن است منجر به ورود باکتری‌های مضر به داخل دندان شود. اگر سیستم ایمنی شما ضعیف باشد یا اگر به دندانپزشک خود اعلام نکنید که در گذشته عفونت داشته‌اید، احتمال ابتلا به عفونت بعد از جرم‌گیری دندان وجود دارد. در این حالت، باکتری‌های مضر می‌توانند وارد منطقه جرم‌گیری شده و عفونت را به لثه‌ها و بافت‌های اطراف منتقل کنند. عفونت می‌تواند باعث درد، تورم، قرمزی و تشکیل گرانول بر روی لثه و دیگر علائم مرتبط شود.

تورم و حساسیت لثه

پس از جرم‌گیری دندان، لثه‌ها ممکن است به شدت تورم کنند و حساس شوند. این وضعیت معمولاً به علت مداخله و فشاری که بر روی لثه‌ها و بافت‌های نرم دور آنها وارد می‌شود، ایجاد می‌شود. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب به بافت‌های نرم دور لثه و حساسیت در این منطقه شود.

خونریزی لثه

در برخی موارد، پس از جرم‌گیری دندان، لثه‌ها ممکن است خونریزی کنند. این مسئله معمولاً مربوط به آسیب رساندن به عروق کوچک در لثه‌ها است. خونریزی لثه معمولاً در مواردی که لثه‌ها حساس یا ضعیف هستند یا در مواردی که بروساژ دندان با مشکل مواجه شود، رخ می‌دهد.

درد و حساسیت

درد خفیف و ضربان‌دار و حساسیت به مواد غذایی گرم، سرد و قندی نیز از عوارض جانبی رایج پس از جرم‌گیری دندان است که ممکن است برای مدتی پس از جرم‌گیری دندان ادامه داشته باشد.

آلرژی

برخی افراد ممکن است به مواد استفاده‌شده در جرم‌گیری دندان آلرژی داشته باشند. در صورت وجود آلرژی، علائمی مانند تورم، قرمزی یا خارش در منطقه‌ی جرم‌گیری دندان مشاهده می‌شود.

خطرات مرتبط با جرم‌گیری دندان معمولاً موقتی هستند و در حدود ۵ الی ۷ روز بهبود می‌یابند. اما در موارد شدیدتر، این عوارض ممکن است برای چندین هفته ادامه یابند. در حالی که مراقبت دقیق از دهان و بهداشت دهانی،عوارض پس از جرم‌گیری دندان را تقلیل می‌دهد. اما اگر عوارض جرم گیری شما ادامه‌دار بود، به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشک ممکن است به شما دهان‌شویه، داروهایی مانند داروهای ضد التهاب، ضد بی‌حسی موضعی، یا آنتی‌بیوتیک‌ تجویز کند.

جرم گیری دندان خانگی

بهترین و کامل‌ترین جرم گیری دندان با استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های حرفه‌ای توسط دندانپزشکان انجام می‌شود. اگر دوست دارید تبسم زیبا و جذابی داشته باشید اما به هر دلیل نمی‌توانید به دندان پزشک مراجعه کنید، می توانید برخی از روش‌های خانگی برای این منظور را امتحان کنید. در ادامه، به برخی از روش‌های جرم گیری دندان خانگی می‌پردازم:

جرم گیری دندان با خمیر پوست پرتقال

می‌توانید از خمیری که از قسمت داخلی پوست پرتقال و آب تهیه می‌کنید، برای جرم گیری دندان استفاده کنید. این خمیر علاوه بر اینکه بوی خوبی دارد، به شما کمک می‌کند تا از تارتار دندان خود رها شوید. خمیر پوست پرتقال به عنوان یک روش طبیعی برای از بین بردن پلاک دندان توصیه شده است.

جرم گیری دندان با آلوئه‌ورا

استفاده از ژل آلوئه‌ورا بر روی دندان‌ها در جرم گیری دندان موثر عمل می ‌کند. آلوئه‌ورا دارای خواص ضدباکتریایی و آنتی‌اکسیدانی است. شما می‌توانید یک خمیر با ترکیبی از ژل آلوئه‌ورا، گلیسیرین، لیمو، اسانس روغن و جوش‌شیرین تهیه کنید و از آن به عنوان اسکراب دندان استفاده کنید. این روش  به شما کمک می‌کند تا تارتار دندان‌ها را از بین ببرید.

جرم گیری دندان با روغن نارگیل

شستشوی دهان با روغن نارگیل یک روش ساده برای از بین بردن باکتری‌ها و بهبود سلامت دهان است. روغن نارگیل دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است و به عنوان یک روش طبیعی برای جرم گیری دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک مطالعه نشان داده است که شستشوی دهان با روغن نارگیل می‌تواند تا ۵۰ درصد پلاک دندان را کاهش دهد.

جرم گیری دندان با سدر

سدر یک ضدباکتری قوی بوده و به عنوان یک روش طبیعی برای جرم گیری دندان استفاده می‌شود. برای استفاده از سدر، می‌توانید یک قاشق چایخوری از سدر را با یک قاشق چایخوری آب مخلوط کرده و به عنوان خمیر دندان استفاده کنید. این خمیر را بر روی مسواک قرار دهید و دندان‌های خود را به مدت دو دقیقه مسواک بزنید. سپس دهان خود را با آب بشویید.

جرم گیری دندان با جوانه گندم

جوانه گندم دارای خواص خوبی برای جرم گیری دندان است. می‌توانید یک قاشق چایخوری از جوانه گندم را با یک قاشق چایخوری آب مخلوط کنید و به عنوان خمیر دندان استفاده کنید. به مدت دو دقیقه دندان‌های خود را با این خمیر مسواک بزنید و سپس دهان خود را بشویید.

جرم گیری دندان با سدر و آرد خرما

مقداری سدر را با آرد خرما مخلوط کنید تا یک خمیر بسازید. این خمیر را بر روی مسواک قرار دهید و به مدت دو دقیقه دندان‌های خود را مسواک بزنید. پس از آن، دهان خود را با آب بشویید. این ترکیب ضمن جرم گیری دندان ، رایحه خوبی به دهانتان می‌بخشد.

لطفاً توجه داشته باشید که رعایت بهداشت روزانه دهان و دندان و روش‌های خانگی ممکن است در جرم گیری دندان موثر باشند، اما همواره مراجعه منظم به دندانپزشک بسیار مهم است. با این حال، برای دستیابی به نتایج بهتر و جرم گیری کامل دندان‌ها، توصیه می‌شود جرم گیری را در مطب دندانپزشکی انجام دهید. این روش به شما کمک می‌کند تا بخش‌های سخت‌تری از دندان‌ها و تارتار عمیق‌تر را که روش‌های خانگی نمی‌توانند بهبود ببخشد، به خوبی پاک کنید.

بیشتر بخوانید: چیزهایی که باید در مورد دندان مصنوعی بدانید!

نکات مهم برای حفظ بهتر بهداشت دهان و دندان

برای جلوگیری از تشکیل تارتار و پلاک دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. این شامل موارد زیر می‌شود:

• شستشوی دندان دو بار در روز با مسواک مناسب و مدت زمان کافی (حداقل دو دقیقه در هر بار)، با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید.
• استفاده از نخ دندان برای پاکسازی مناطقی که مسواک زدن به آن قسمتها مشکل است.
• استفاده از دهانشویه در زمان حساس شدن مینای دندان
• استفاده از آب غرغره جهت پاکسازی محیط دهان
• رعایت یک رژیم غذایی سالم که کمترین میزان مواد قندی را داشته باشد.
• مسواک زدن بعد از قهوه یا مصرف شیرینی‌جات
• مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی دوره‌ای و جلوگیری از عفونت یا پوسیدگی دندانی.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما خوانندگان مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز قرار گرفته باشد.