جلال شباهنگی هنرمند نقاش درگذشت

جلال شباهنگی (متولد ۲۴ آذر ۱۳۱۴ در تهران) گرافیست، نقاش، مجسمه‌ساز و همچنین استاد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و عضو پیوستهٔ فرهنگستان هنر ایران است.

شباهنگی فارغ‌التحصیل دانشگاه ایالتی سن‌خوزه در ایالت کالیفرنیا آمریکا است و دارای درجهٔ کارشناسی ارشد طراحی گرافیک و نقاشی معاصر و کارشناسی تبلیغات گرافیکی از این دانشگاه است.

او در سال ۱۳۴۷ به عضویت هیئت علمی دانشکدهٔ هنرهای زیبا درآمد و در سال ۱۳۸۱ بازنشسته شد. وی در کنار بیش از سی و اندی سال تدریس در سطوح مختلف به عنوان استاد و دانشیار در دانشگاه تهران، در دیگر دانشگاه‌ها و دانشکده‌های هنر از جمله شاهد، شریعتی، سوره و الزهرا نیز تدریس داشته و از پیشروترین اساتید و هنرمندان در عرصه هنر نقاشی و گرافیک دوران معاصر محسوب می‌شود. او عضو شورای تحصیلات تکمیلی گروه هنرهای تجسمی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و همچنین عضو و نماینده دانشگاه تهران در طرح و برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در بخش هنر و عضو پیوستهٔ فرهنگستان هنر است.

جلال شباهنگی به ساخت حجم‌های شیشه‌ای معروف به Blowing Glass در ایران و مورانو ایتالیا پرداخته که حاصل کارهای او مجموعه‌ای ویژه در حوزهٔ حجم‌سازی به حساب می‌آید و طرفداران ویژه‌ای در تمام دنیا دارد.

در آثار شباهنگی سه واژۀ باغ و دشت و درخت به عنوان نشانه‌های واحد از ریتم و سختار، ترکیب دو ساحت عینی و غیرعینی و روابط عمودی و افقی و نحوۀ قرارگرفتن فضای مثبت و منفی را جلوه‌گرند. او در آثار نقاشی‌اش با استفادۀ ویژه از الوارهای رنگی نرم و نگاه ویژه و متمایز دید در پرسپکتیو، و باور بلوغ‌یافته‌ای که از تجربه‌های متعدد و متنوعش بر می‌آید، درجستجوی عناصر در عین تجلی، به ارزش درونی عناصر توجه می‌کند. وفاداری و اصرار ویژه به روش و بیانی خاص، نشانه‌های متمایز این هنرمند است و بیانی دراماتیک و شاعرانه و موسیقی دل‌انگیز سرزمین و جهان ویژه ترجمان عاطفی و تصویری وی از جهان است.

آنچه که در آثار او بیش از همه جلب توجه می‌کند، فضا و منظری است که به‌طور پیوسته در بسیاری از آثار وی به‌عنوان مضمون استفاده می‌شود. به بیان دقیق‌تر، موضوع فضا و منظر کویری خواهد بود که یکی از عناصر مشخص و متمایزکنندۀ آثار شباهنگی است. درواقع در این خصوص او یک نقاش مولف است. کویر در آثار او سنگین نیست، برعکس، یک زیبای شفاف است. از این جهت گاهی احساس می‌شود که با سنت نقاشی ایرانی هم ارتباط می‌گیرد. گویا خاک در افلاک است. هبوط و عروج در هم امتزاج یافته‌اند. شاید این شفافیت کم‌نظیر نقاشی‌های او به دلیل تجربۀ وی با شیشه باشد. کارهای شیشۀ او مولفانه است. به‌خصوص هنگامی که او شروع به این کار کرد. به همین دلیل نقاشی‌ها از شفافیت و سیالیت برخوردارند. نور و رنگ در خدمت این مضامین قرار می‌گیرند. نور نقش مهمی را در انتقال احساس در این نقاشی‌ها ایفا می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های کویرهای شباهنگی، رنگ‌های آنهاست.

نقاشی‌های شباهنگی ما را به تجربه‌ای تازه از کویر دعوت می‌کنند، تجربه‌ای سرشار از آرامش و زیبایی، نرمی و گرمی. کویرهای او سرشار از لایه‌های تودرتو است که ما را به نگرشی دعوت می‌کند تا بتوان به رازهای زمین پی برد، با دانه‌های شن هم‌صحبت شد و از این دانه‌ها به ستاره‌های کهکشان پل زد.

در سال ۱۳۸۰ همزمان با دوسالانه هفتم گرافیک ایران و به همت مرتضی ممیز، از جلال شباهنگی تجلیل به عمل آمد. همچنین معاونت فرهنگی و ­هنری فرهنگستان هنر، هم‌زمان با برگزاری نمایشگاه مروری بر آثار جلال شباهنگی، از نیم قرن زندگی و تلاش هنرمندانه او تجلیل در فرهنگستان هنر تجلیل کرد که با حضور اساتید و هنرجویان این استاد، در سالن اجتماعات فرهنگستان هنر در ۱۰ دی ۱۳۹۷ برگزار شد.