دنیای موازی مسوولان و هنرمندان

دیدارنیوز: در سال‌های اخیر فعالان صنایع‌دستی شرایط مساعدی را پشت‌سر نگذاشته‌اند. تعداد کم نمایشگاه‌های برگزارشده و لغو برگزاری نمایشگاه صنایع‌دستی تهران در سال گذشته، باعث نارضایتی هنرمندان و تولیدکنندگان شده است.

فعالان صنایع‌دستی عموماً در کارگاه‌های خانگی کار کرده و برای فروش نیازمند تداوم برگزاری نمایشگاه‌های دولتی هستند، اما گویا معاونت صنایع‌دستی به این موضوع توجه لازم و کافی نداشته و گلایه‌های متعدد هنرمندان نشان‌دهنده وضعیت نامناسب کمی‌وکیفی برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها خصوصاً از سوی بخش دولتی هستند.

از سوی دیگر با وجود تبلیغاتی که در مورد بیمه شدن فعالان صنایع‌دستی مطرح می‌شود، تعداد بسیار زیادی از هنرمندان این رشته و بودجه قطره‌چکانی دولت باعث شده در عمل قانون به شکل کامل اجرا نشده و تمامی هنرمندان هنر‌های سنتی نتوانند از امکان بیمه شدن بهره‌مند شوند.

در حالی که انتقادات از معاونت صنایع‌دستی در طول دولت سیزدهم همواره به شکل جدی مطرح بوده و در عمل اقدام موثری برای حل مشکلات حوزه، از فروش تا بسته‌بندی تا حضور در نمایشگاه‌های داخلی و جهانی صورت نگرفته، معاون صنایع‌دستی طی سخنانی به ارائه گزارش عملکرد مثبتی از خود در دولت سیزدهم پرداخته است.

دفاع تمام‌قد معاونت از عملکرد خود

مراسم گرامیداشت روز جهانی و هفته صنایع‌دستی همچنین ۶۰سالگی تشکیل شورای جهانی صنایع‌دستی با حضور سیدعزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، معاونان و مدیران ستادی صبح شنبه ۱۹خرداد‌

ماه ۱۴۰۳ در سالن آمفی‌تئاتر وزارتخانه برگزار شد. مریم جلالی معاون صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی کشور در این مراسم با تشریح اقدامات مثبت خود گفت: تسهیل در صادرات موقت کالا، اصلاح قیمت پایه کالای صادراتی، مشوق‌های تبصره ۱۸ و پرداخت حدود ۲ تا ۳ همت تسهیلات به حوزه صنایع‌دستی، معافیت‌های مالیاتی، توجه ویژه به بخش خصوصی و اتاق بازرگانی، پوشش بیمه ۱۰هزار هنرمند صنایع‌دستی، اضافه شدن ۱۵۰هزار نفر به اشتغال، آموزش ۶۵هزار نفر طی طرح‌های متعدد و ۸۲۵میلیون دلار صادرات از جمله اقدامات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.

جلالی تصریح کرد: صنایع‌دستی در ستاد سفر‌های نوروزی نشست و در پایگاه‌های ملی و جهانی میراث فرهنگی جا باز کرد، چون اعتقاد بر این بود که میراث فرهنگی امروز ما صنایع‌دستی دیروز بوده و صنایع‌دستی امروز، میراث فرهنگی فرداست.

معاون صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی با اشاره به برنامه‌ریزی گام‌به‌گام و متعهدانه، ادامه داد: در این مسیر پیموده‌شده از روستا‌های دوردست و روسا و مدیران کل ۳۱استان همچنین مدیران شهر‌ها و روستا‌های جهانی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی همگی برای فرآیند تغییر رویکرد، تغییر کارکرد و تغییر کاربرد صنایع‌دستی نقش‌آفرینی کردند که بسیار این مسیر را مدیون نگاه مهندس ضرغامی هستیم.

او با بیان اینکه صنایع‌دستی در کنار میراث فرهنگی و گردشگری جایگاه خود را پیدا کرد، افزود: صنایع‌دستی صدا پیدا کرد، صنایع‌دستی ثمربخش شد و در تکثیر ثمربخش‌ها و زیرساخت‌ها به توسعه کسب‌و‌کار نزدیک شد.

جلالی با اشاره به امضای تفاهمنامه‌های متعدد با اصناف، بسیج، ستادکل نیرو‌های مسلح، زنجیره‌های ارزش اقتصادی، همراهی فرابخشی سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های کشور تصریح کرد: امروز که اینجا هستیم، صنایع‌دستی در دولت و مجلس حیات دوباره‌ای پیدا کرد.

او در پایان ابراز امیدواری کرد که با همدلی هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی و هنر‌های سنتی و حمایت سیاستگذاران، شاه‌بیت اهداف «پیوند نسلی پاسداشت هویت در پهنه جهانی» محقق شود.

بی‌توجهی مسوولان در قبال هنرمندان

با وجود شعار‌های مطرح‌شده از سوی معاونت صنایع‌دستی درخصوص مساعد بودن وضعیت، هنرمندان فعال در این حوزه با دیدگاه‌های مثبت معاونت موافق نیستند.

پیش از این علی تعبدی استاد پیشکسوت و تولید‌کننده صنایع‌دستی کاشی هفت‌رنگ، ضمن اشاره به بی‌توجهی مسوولان در قبال هنرمندان و برگزار نشدن نمایشگاه صنایع‌دستی گفت: به نظر می‌رسد مسوولان امر درخصوص نیاز‌های هنرمندان صنایع‌دستی کم‌توجه بوده و آگاه نیستند که هنرمندان صنایع‌دستی چه نیاز‌های بحقی دارند. جدای از مساله برگزار نشدن نمایشگاه صنایع‌دستی، بسیاری از هنرمندانی که حق‌شان بوده از تسهیلات بیمه‌ای برخوردار شوند، از این امکان بهره‌مند نشده‌اند. از سوی دیگر نمایشگاه‌های صنایع‌دستی که هرساله در مراکز استان‌ها برگزار می‌شد و خدمات مناسبی به هنرمندان می‌دادند، روز‌به‌روز کم‌کیفیت‌تر و بی‌محتواتر شده و کم‌کم برای ارائه غرفه پول دریافت می‌کنند. در حال حاضر هم در مرکز کشور که باید حداقل یک نمایشگاه ملی و سراسری در تهران داشته باشیم، نمایشگاه صنایع‌دستی تهران هم ضعیف شده یا برگزار نمی‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که «ریشه مشکل و علت برگزار نشدن یا کم‌کیفیت شدن نمایشگاه‌ها را چه می‌داند؟» ابراز داشت: «به نظرم علت این است که مجلس بودجه لازم را برای وزارت میراث فرهنگی و معاونت صنایع‌دستی در نظر نگرفته و اختصاص نداده است. در نظر داشته باشید که اگر به صنایع‌دستی و گردشگری بها داده شود، می‌توان با جذب توریست و به تبع آن افزایش فروش صنایع‌دستی، تمام مشکلات مالی هنرمندان هنر‌های سنتی را پوشش داد.»

باید اذعان داشت که باتوجه به تورم و گرانی و تحریم‌های موجود و با نظر به تاثیر غیر‌قابل انکار صنایع‌دستی بر اشتغالزایی و درآمدزایی لازم است بودجه بیشتری به حوزه صنایع‌دستی اختصاص یابد.

باتوجه به نارضایتی ادامه‌دار فعالان صنایع‌دستی از وضعیت این هنر- صنعت به نظر می‌رسد که مسوولان و صنعتگران هنر‌های سنتی در دو دنیای متفاوت و موازی زیست می‌کنند.

نگاهی به سخنرانی‌ها و کارنامه معاون صنایع‌دستی در طول دوران مسوولیتش گواه آن است که اگرچه وی به جنبه‌های هنری هنر‌های سنتی به‌شدت علاقه‌مند است، اما چندان نتوانسته در زمینه پویایی این صنعت عملکرد مطلوبی داشته باشد و همین مساله موجب تشدید نارضایتی‌ها شده است.