سهم کم «تولید» در اولویت‌های مردم قومس/ بررسی رفتار سرمایه‌ای

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- محمد حسین عابدی: تلاطم‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و سوءمدیریت اقتصادی به خصوص در یک دهه اخیر، فشار مضاعفی را به قشر متوسط استان سمنان مانند دیگر نقاط کشورمان آورده و لذا مردم به فکر هستند تا درآمدهایشان را افزایش دهند که یکی از این راه‌ها، سرمایه گذاری است.

متأسفانه باید گفت به دلایل مذکور، گستره قشر متوسط استان سمنان بسیار فراخ شده و قشر عظیمی از مردم استانی که اقتصادش به صنعت و کشاورزی بستگی دارد را در درون خود جای داده است مردمی که حالا دیگر با یک حقوق دریافتی نمی‌توانند گذران زندگی کنند و نیاز دارند تا در کنارش، آورده‌ای داشته باشند.

رفتار سرمایه‌ای مردم استان سمنان

برخی کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند رفتار سرمایه گذاری مردم استان سمنان اما نشان می‌دهد بر خلاف زیست بوم این استان که صنعت، معدن، کشاورزی و گردشگری را در زمره چهار عنصر اصلی توسعه می‌بیند و خدمات که بیشترین میزان اشتغال استان سمنان را به خود اختصاص داده است، عمده سرمایه‌های مردم به دور از تولید هستند و در بازارهایی مانند رمز ارز، دلار و برای کسانی که تمول مالی بهتری دارند، مسکن و ویلا و باغ تجمیع شده است.

این در حالی است که اگر سرمایه‌های مردم به جای بازارهایی که از آنها نام برده شد، به سمت تولید و رونق آن سوق داده شود، قطعاً شاهد رشد اقتصادی خوبی در استان سمنان خواهیم بود موضوعی که نفع جمعی دارد اما سوال اساسی اینجا است که مردم آیا به نفع جمعی هم می‌اندیشند؟ و همچنین سوالی مهم‌تر این است که چطور می‌توان سرمایه‌های مردم را که امروز در بسیاری موارد صرف رمز ارز می‌شود را به سمت تولید در درون استان سمنان آورد و مثلاً در راستای تحقق شعار سال، شرکت‌های دانش بنیان حوزه تولید و اشتغال را فعال‌تر کرد؟

پیش از اینکه به این سوالات بپردازیم باید یک نکته را نیز گوشزد کرد و آن هم اینکه اگر دولت سازوکار درستی را در همین استان سمنان برای سوق دادن سرمایه‌های مردم به سمت تولید و کارخانه‌ها داشته باشد، امکان اینکه بتوانیم شاهد رشد سرمایه گذاری مولد در استان باشیم زیاد است اما تاکنون این اتفاق به درستی و با برنامه ریزی رخ نداده است.

عوامل کاهش اقبال سرمایه گذاری عمومی

یک کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر، می‌گوید: بررسی رفتار سرمایه گذاری مردم در استان سمنان طی دو دهه اخیر نشان می‌دهد که پاسخ به این سوال خیر است آن هم به چند دلیل؛ نخست اینکه دیگر دوران خرید اوراق بهادار که نفع عمومی و سود خصوصی داشتند گذشته است زیرا این اوراق دیگر جذابیتی ندارند برای مثال در سال ۹۷ عادی‌ترین سهام بورس به مردم در یکسال ۳۵ درصد سود می‌داد در حالی که بهترین اوراق قرضه ۱۸ درصد سود می‌دادند.

سید حسین میرباقری با بیان اینکه دیگر عامل این است که دخالت‌های دولتی‌ها در بورس و بازارهای سرمایه گذاری مانند سکه و دلار و طلا و امکان بالا و پایین کردن آن توسط بانک مرکزی و دیگر ارگان‌های دولتی که نتیجه آن وضعیت فعلی است برای مردم نوعی بی اعتمادی ایجاد کرده است، گفت: نمونه بارز این دخالت‌ها بورس بود که یک سال و نیم است به مردم ضرر هنگفتی وارد ساخت و مردم نتوانستند دیگر آن را جبران کنند.

وی افزود: سومین عامل اما فردگرایی است که به خصوص در پس وقوع کرونا رخ داد یعنی زمانی که مردم بیشتر سعی کردند به خود و خانواده شأن بیندیشند که البته این مختص به استان سمنان و ایران هم نیست بلکه در دنیا دیده می‌شود به عبارت دیگر مردم به جای نفع جمعی، میزان قابل توجهی از سود شخصی را مقدم می‌شمارند که باعث می‌شود سرمایه گذاری ها در اموری مانند تولید، اوراق قرضه، مشارکت و… کاهش پیدا کند.

اقبال بیت کوین در استان سمنان

روز گذشته مطلبی در رسانه‌ها منتشر شد که در آن آمده بود استان سمنان در رتبه دوم علاقه مندان به بیت کوین در کشور را پس از استان تهران دارد و خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، و لرستان در جایگاه‌های دوم تا پنجم قرار دارند در حالی که در سال ۲۰۱۷، کردستان در جایگاه اول و البرز در جایگاه دوم قرار داشت و سپس نوبت به تهران، مازندران و گیلان می‌رسید این نشان می‌دهد که در پنج سال اخیر بیت کوین مقوله‌ای ناشناخته برای مردم استان سمنان بود.

از سوی دیگر باید دانست که در زمینه بورس نسبت به جمعیت هم استان سمنان دومین استان کشور بود و کسر قابل توجهی از مردم این استان کد بورسی دارند که نشان می‌دهد مردم استان به واسطه کشاورزی و معادنی که به دشواری به تولید می‌رسند و همچنین صنعتی که مشکلات خود را دارد، به دنبال راهکارهای دیگری در سرمایه گذاری هستند که البته باید گفت بیشترین میزان ضرر را هم از بورس دیدند.

رمز ارز سم مهلک اقتصاد تولید محور

دیگر کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه بیت کوین سهم مهلکی برای اقتصاد تولید محور است، گفت: بیت کوین برای کشوری که اقتصاد لیبرال و با سرمایه‌ای دارد یعنی افرادی که میلیونر هستند و می‌خواهند میلیاردر بشوند و از این راه مردم را هم به سرمایه گذاری در شرکت‌هایشان ترغیب کنند، عالی است اما در استان سمنان که هنوز در تولید گندم و ابتدایی‌ترین مسائل هم مشکل داریم یک سم مهلک است چرا که سرمایه‌های مولد جامعه که می‌تواند به اشتغال منجر شود را از کشور خارج می‌کند.

سید رضا طباطبایی بیان کرد: ما دو مشکل اساسی داریم نخست اینکه اصلاً در مدارسمان سرمایه گذاری را آموزش نمی‌دهیم یعنی ما که امروز چهار دهه زندگی کردیم یک خط در نظام درسی و آموزشی‌مان درباره سرمایه گذاری چیزی نشنیده و نخوانده‌ایم موضوع بعد اینکه با همین میزان اندک سواد سرمایه گذاری، وارد بازارهایی مانند بورس و رمز ارزهایی مانند کینگ مانی و بیت کوین و… می‌شویم در صورتی که هیچ اطلاعی از آنها نداریم و به همین دلیل است که می‌گوئیم برای مردم و اقتصاد ما سم است.

وی افزود: در علم اقتصاد می‌گوئیم که یک دویستم سرمایه شما باید سرمایه گذاری شود نه اینکه ماشین و خانه و طلا را بفروشیم و کسی که تمام دارایی‌اش یک خانه یک میلیارد تومانی است یکباره ۵۰۰ میلیون تومان در بورس سرمایه گذاری کند لذا ما ابتدایی‌ترین ها را هم نمی‌دانیم و در این بازار متأسفانه ضربات مهلکی را دریافت خواهیم کرد مشکل ما اما اینجا است که دولت هنر جذب این نقدینگی و سرمایه مردمی را به سمت تولید ندارد و بعضاً با دخالت‌هایی که مشابه آن را در بورس هم شاهد بودیم کاری می‌کند که نتوانیم شاهد سوق یافتن سرمایه‌های مردمی به سمت تولید باشیم.

رشد بازارهای موازی

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بورس بهترین حالت سرمایه گذاری بود که متأسفانه توسط بانک‌ها و دولت به زمین زده شد، گفت: اعتماد دوباره مردم به بورس آن هم مردمی که سال به سال سفره‌هایشان را کوچک‌تر می‌بینند بسیار دشوار است و یکی از چالش‌های پیش روی دولت سیزدهم محسوب می‌شود متأسفانه دولت تاکنون که هفت ماهی از عمر آن می‌گذرد، نتوانسته آنطور که باید و شاید در بورس اتفاقات خوبی را رقم بزند.

طباطبایی بیان کرد: رفتار سرمایه‌ای مردم استان سمنان نشان می‌دهد که همچنان اقبال برای بورس وجود دارد اما دیگر نه مانند سابق در کنار بورس متأسفانه رمز ارزها و ارزهای خارجی و سهام خارجی مانند استرالیا و شرکت‌هایی که عمدتاً هم کلاهبرداری هستند رواج زیادی پیدا کرده است از طرفی در رتبه بعدی طلا و سکه است که به نظر بنده اشتباه‌ترین و نادرست‌ترین نوع سرمایه گذاری است چرا که در سال ۱۴۰۰ طلا فقط هشت درصد به دارندگان خود سود داده در حالی که یک سهام معمولی در بورس دست کم ۱۱ درصد سود داده است.

وی افزود: دیگر بازار جذاب مردم استان سمنان اما مسکن، خودرو، ویلا و زمین و… است که البته برای مردم عادی اندکی غیر قابل دسترس بوده ولی گروه زیادی از افرادی که متمول تر هستند به این بازارها راه پیدا کرده و سود بسیار خوبی هم کرده‌اند برای مثال سود بساز و بفروش در تمام شهرهای بزرگ کشور ۳۰ درصد است در حالی که در استان سمنان زیر ۵۰ درصد خانه‌ای ساخته نمی‌شود و همچنین به واسطه فاصله قیمت خودرو در بازار و کارخانه، این محصول هم در زمره دیگر سرمایه گذاری‌های مردم استان محسوب می‌شود.

بیشترین ریسک در بدترین نوع سرمایه گذاری

یک کارشناس سرمایه گذاری اما در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن اشاره به رشد سرسام‌آور سرمایه گذاری در رمز ارزها، ارزهای دیجیتال و شرکت‌های هرمی و سرمایه‌ای خارجی، بیان کرد: امروز شرکت‌های پرشماری هستند که متأسفانه با ترفندهای عجیب و غریب توانسته‌اند نقدینگی خوبی از مردم استان جمع‌آوری کنند این شرکت‌ها در واقع در ازای پولی که از شما می‌گیرند یک عدد در یک سایت اینترنتی به شما می‌دهند که ممکن است صبح فردا صفر شود و شما هم اصلاً نمی‌دانید که این شرکت و سایت در کدام کشور دنیا است که بخواهید شکایت کنید.

هدی رحمانی با بیان اینکه این شرکت‌ها عمدتاً کلاهبرداری هستند، بیان کرد: امروز شرکت‌های بسیاری هستند که از شما پنج میلیون تومان پول دریافت می‌کنند و از فردا به ازای هر ۲۴ ساعت ۲۰۰ هزار تومان به حساب شما واریز می‌کنند این شرکت‌ها به شما قول می‌دهند در یک بازه نهایتاً یک ماهه اصل پول شما با همین واریزهای ۲۰۰ هزار تومانی به صورت هر ۲۴ ساعت باز می‌گردد و از آن به بعد هر روزی که برای شما پول واریز می‌شود، سود خواهید کرد که در ابتدا پیشنهاد بسیار جذابی است زیرا کافی است یک ماه صبر کنید تا پنج میلیون تومان شما به ۵۰ میلیون تومان افزایش یابد اما آیا این اتفاق خواهد افتاد؟ پاسخ این است که هرگز.

وی افزود: مشکلات اقتصادی از یک سو، کوچک شدن سفره‌های مردم از سوی دیگر، عدم جذابیت بازار بورس و سرمایه گذاری در تولید و مشاهده تجربه‌های سرمایه گذاری ناموفق در تولید مردم را ترسانده و سعی دارند که سرمایه‌هایشان را از طریق سرمایه‌هایی افزایش دهند که در دست دولت نیست و لذا حاضر هستند به چنین ریسک بالایی دست بزنند که عمدتاً هم گرفتار کلاهبرداری می‌شوند.

چشم ترسیده مردم از سرمایه گذاری مولد

در نهایت باید گفت رفتار سرمایه گذاری مردم استان سمنان نشان می‌دهد که مردم دو دسته سرمایه گذاری می‌کنند گروه اول که افراد متمول هستند در نتیجه به سمت بازار مسکن، ویلا، خودرو و… می‌روند که اکثراً، نیاز به سرمایه‌های میلیاردی دارد و مردم عادی از ورود به آن تقریباً عاجز هستند.

گروه دوم مردم عادی هستند که با سرمایه‌های ۲۰ تا ۲۰۰ میلیون تومانی نه می‌توانند خودرو بخرند نه خانه، از سوی دیگر تجربه بورس را هم دیده‌اند در نتیجه بدون آموزش و اطمینان سر از رمز ارزها و بازارهای سرمایه‌ای خارجی در می‌آورند که اکثرشان هم کلاهبرداری هستند.

حجم بسیار بالای نقدینگی علی رغم تمام تهدیداتی که دارد، یک فرصت برای دولت محسوب می‌شود که بتواند آن را به سمت تولید حرکت دهد تا هم تولید افزایش یابد و هم بتواند مالیات آن را بگیرد و مشکلات اعتباری خود را حل کند لذا حال باید دید آیا دولت برای جذب این سرمایه‌ها به سمت تولید در استان سمنان که خود درگیر انبوه مشکلات تولیدی در بخش‌های صنعتی و کشاورزی است، برنامه‌ای خواهد داشت.