عروس و دامادهای کاشانی پای ثابت رسوم ماه رمضان

به گزارش خبرنگار ایمنا، کاشانی‌ها که در دین و عبادت و معنویت یَد طولایی دارند و در ماه رمضان نیز سنت‌ها و برنامه‌های معنوی خاصی را اجرا می‌کنند که «هوم بابایی» از جمله آن‌ها است.

هوم بابایی، انفاق و نیکوکاری امام حسن مجتبی (ع) و امام حسین (ع) در این ماه پر خیر و نورانی یادآوری می‌کند و در لحظه افطار، هدایا و نذورات مردم را به همسایگان، اهل محل و البته نیازمندان می‌رساند.

در این مراسم که از شب دهم تا پانزدهم ماه رمضان و میلاد حضرت امام حسن مجتبی (ع) و بعد از افطار برگزار می‌شود، میان‌دار با صدای رسا اشعار مخصوص مراسم را در پشت در خانه‌ها می‌خواند و همراهان نیز او را همراهی می‌کنند.

صاحب‌خانه با شنیدن «هوم بابا؛ هوم بابا» و همچنین سر و صدای کودکان و بزرگان، صله، تحفه یا تنقلات از قبیل برگه زردآلو، گردو، نخودچی و کشمش، گز، شکلات، بادام و فندق به در خانه می‌آورد و به صندوق‌دار می‌دهد و کودکان نیز با گفتن «خدا برکتت بده» به سوی خانه‌ای دیگر می‌روند.

حالا نوبت صندوق‌دار است که هدایای مردم را نگهداری کند و در پایان مراسم بین نیازمندان همان محله تقسیم کند و لبخندی بر چهره خانوارهای نیازمند بنشاند.

فلسفه تاریخی آیین هوم بابایی

درباره ریشه تاریخی این رسم کهن هم به این سند روایی مراجعه شده که که امام حسن (ع) و امام حسین (ع) شب پانزدهم ماه رمضان به خانه جد بزرگوارشان می‌رفتند و سوره «ضحی» را با نوایی خوش قرائت می‌کردند، آن‌گاه پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) برای شادی و تشویق آن‌ها مقداری خوراک به آن عزیزان می‌دادند.

«روزه واکنی» دامادها و عروس‌ها رسم دیگری از مردمان خطه کاشان برای زوج‌های جوان است که در شب دوم ماه انجام می‌شود.

در این آئین کهن، خانواده عروس، خانواده داماد را برای افطاری به خانه دعوت می‌کند و خانواده‌ها پیش از افطار، به عروس و داماد هدایایی با عنوان روزه واکنی پیشکش می‌کنند. عروس و داماد نیز این هدایا را برکت زندگی خود می‌دانند و تشکر می‌کنند.

دیگر مراسم خاص کاشانی‌ها برای عروس و دامادها با گذر از دهه اول ماه خدا و رسیدن به نیمه ماه برگزار می‌شود و این بار داماد به میهمانی خانواده عروس می‌رود. پانزدهم ماه رمضان که مصادف با میلاد امام حسن‌مجتبی (ع) است. داماد یا خانواده او برای عروس شیرینی و طلا هدیه می‌آورند. این رسم هنوز در بیشتر مناطق و محله‌های مختلف شهر و روستاهای کاشان اجرا می‌شود.

قدردانی کاشانی‌ها از شب‌های قدر

با عبور از شب‌های پرفیض قدر، هدیه روز بیست‌وهفتم رمضان‌المبارک، داماد پارچه و شیرینی به عروس است که همان روز باید به عروس خود بدهد. اعتقاد پیشینیان بر این بوده که عروس باید پارچه را در مسجد و میان نماز ظهر و عصر بُرش بزند و از آن لباسی بدوزد که لباس سفیدبختی و سعادت او خواهد بود.

مهم‌ترین برنامه مردم کاشان در ماه روزه و در شب‌های قدر به‌ویژه شب و روز شهادت امیرالمومنین علی (ع) با جلوه و شکوه خاصی اجرا می‌شود.

کاشانی‌های عزادار امام اول شیعیان، با حرکت دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری، سینه‌زنی و نخل‌برداری در تمام شهر به سوگ می‌نشینند و مراسم تعزیه برپا می‌کنند.

لحظه افطار آش رشته می‌پزند و در بین آشنایان و هم محله‌ای‌های خود توزیع می‌کنند. در شب‌های بیست‌وسوم و بیست‌وهفتم رمضان، که به شب ختم و هفتم امام علی (ع) مشهور است، بسیاری از بانوان کاشانی با هنرمندی تمام، حلوای نذری می‌پزند و این ماه را با شیرینی حلوا به انتها می‌رسانند.

رسم نیکوی دیگری که هم بین کاشانی‌ها و هم یزدی‌ها اجرا می‌شود، مراسم «کلوخ اندازون» آخر ماه شعبان‌المعظم است.

کاشانی‌ها آب را روشنایی می‌دانند به همین علت، در این روز کلوخی در آن می‌انداختند تا کلوخ در آن حل شود، آن‌ها کلوخ را تمثیلی از مشکلات می‌دانستند و اعتقاد داشتند، همان‌طور که کلوخ در آن حل می‌شود، مشکلات نیز حل شدنی است. مشکلاتی که حالا با ورود به ماه رمضان‌الکریم با نیایش، دعا، مناجات و لطف و خواست خداوند و البته تلاش و پشتکار حل و فصل می‌شوند.