غمی که فراموش نمی‌شود-تایمز

۳۵ سال پیش در چنین روزی اخبار جمهوری اسلامی ایران، خبری را اعلام کرد که تا به امروز تمامی واژه‌های آن در ذهن تمامی افراد مانده است و فراموش شدنی نیز نخواهد بود.

۱۴ خرداد ۱۳۶۸ این خبر در رسانه ملی منتشر شد.

ساعت ۷ بامداد اینجا تهران است صدای جمهوری اسلامی ایران
«بسم الله الرحمن الرحیم انا لله و انا الیه راجعون روح بلند پیشوای مسلمانان و رهبر آزادگان جهان حضرت امام خمینی به ملکوت اعلی پیوست.

اعلام این خبر کافی بود، تا مردمی که آزادی، انقلاب و استقلال خود را با انقلاب اسلامی از پس از سال‌ها حکومت شاهنشاهی باز پس گرفته بودند با غم بزرگ و نا به هنگامی مواجه شوند. غمی که دوایی برای آن نبود.

حضرت امام خمینی (س) سال‌ها مبتلا به بیماری قلبی بودند و شرایط قلب ایشان توسط تیم پزشکی کنترل می‌شد، اما در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۸ ایشان علائمی همچون درد شدید در ناحیه شکم و خونریزی روده بزرگ داشتند که پزشکان ابتلای ایشان به سرطان معده را تشخیص دادند. تیم پزشکی پس از آزمایشات دریافتند که تومور‌ها و زخم‌های موجود در معده ایشان بسیار پیشرفته است و به همین دلیل انجام عمل جراحی را برای درمان ایشان ضروری تشخیص دادند.  

پس از انجام عمل جراحی ایشان به هوش آمدند و به نظر حال عمومی خوبی داشتند، اما بعد از ظهر روز ۱۳ خرداد ایشان به سکته قلبی دچار شدند و با وجود تلاش پزشکان و استفاده سریع از دستگاه‌های احیای قلبی و ریوی وخامت حال ایشان لحظه به لحظه بیشتر می‌شد. سرانجام امام خمینی در ساعت ۲۲:۲۳ دقیقه همان روز جان به جان آفرین تسلیم کردند.

مردم ایران مدت‌ها بود که از بیماری و شرایط سخت این بیماری برای امام (ره) آگاه بودند، اما هیچ گاه، هیچ کدام از مردم نمی‌خواستند و به نوعی نمی‌تواتنستند نبود امام خمینی را در میان خود تحمل کرده و به آن فکر کنند. این موضوع را تشییع عجیب این عالم دینی و سیاسی به خوبی به همه جهانیان نشان داد. تشییع که یک رهبر مردمی و مقتدر برای مردم یک کشور به چه شکل خواهد بود. رهبری که تاریخ را شک دیگری ورق زد؛ و اولین انقلاب اسلامی و دینی را در جهان شکل داد.

علی رغم آن که پیشنهاد شده بود اعلام خبر فوت امام به دلیل مصالحی با تاخیر انجام شود، اما فرزند امام خمینی (احمد خمینی) تاکید کردند که بیت امام همیشه با مردم رو راست بوده و اطلاع غلط به مردم نداده، در این مورد نیز در اولین فرصت، باید خبر فوت امام به مردم رسانده شود، در همین راستا بود که صبح روز یکشنبه ۱۴ خرداد ماه متن خبر رحلت امام خمینی (س) تهیه شد و خبر تلخ رحلت امام امت به اطلاع مردم رسید. پس از آن کشور تا پایان هفته تعطیل اعلام شد، و روزنامه‌ها از تعیین ۴۰ روز عزای عمومی توسط سران سه قوه خبر دادند.  

در همان روز بود که محل دفن ایشان مشخص شد و تا ظهر آن روز اقدامات لازم برای خاکسپاری پیکر مطهرشان در منطقه‌ی وسیعی نزدیک بهشت زهرا انجام شد.  

 پانزدهم خرداد: انتقال پیکر امام خمینی (س) به مصلی تهران

حاج احمد آقا پیشنهاد شروع تشییع از مصلی و استفاده از محفظه شیشه‌ای برای برقراری امکان وداع مردم با امام را دادند، و تاکید کردند که مایل نیستند پیکر امام خمینی (س) فورا به خاک سپرده شود، و بهتر است طوری برنامه ریزی شود که جسم ایشان حدود ۲۴ ساعت در جایی قرار بگیرد تا مردم بتوانند با ایشان وداع کنند.  

 تصمیم بر این شد که پیکر امام خمینی (س) با آمبولانسی ویژه از جماران به مصلی منتقل شود، همه چیز برای این امر مهیا بود و تنها نگرانی هجوم مردم دوستدار امام بود.  

جایگاه مخصوص قرارگیری پیکر امام در مصلای تهران ایجاد شد، و برای نگهداری پیکر ایشان در مصلی یخچالی ویترین مانند تهیه شد که در زیر آن سردخانه‌ای قرار داشت.  

در مصلی از کانتینر‌های سیار دیواری تهیه شد، یک کانتینر سیار نیز به همراه سردخانه‌ای شیشه‌ای تهیه شد، سه کانتینر یخچال دار دیگر نیز برای احتیاط آماده شده بود.  

تشییع پیکر به سمت مصلی آغاز شد، مردم عزادار دسته دسته به سوی مصلی حرکت می‌کردند، راه‌ها در نزدیکی مصلی بسته شده بود، داخل مصلی پرده‌های آمبولانس پایین آورده شده بود، و مردم نمی‌دانستند که ماشینی که از کنار آنان عبور می‌کند، حامل پیکر امام خمینی است.

ماشین به جایگاه رسید، محوطه با کانتینر‌ها محصور شده بود، و خلوت بود، به وسیله یک بالابر پیکر امام را بالا برده و داخل محفظه شیشه‌ای قرار دادند.  

 شانزدهم خرداد: ازدحام جمعیت و ممانعت مردم از انجام خاکسپاری

قرار شد آیت الله العظمی گلپایگانی بر پیکر امام خمینی (س) نماز بخوانند. روز سه شنبه ۱۶ خرداد ماه، پیکر امام از محفظه شیشه‌ای به محل اقامه نماز انتقال یافت. نماز توسط آیت الله گلپایگانی اقامه شد، پس از آن هجوم مردم مانع از انتقال پیکر امام به کانتینر بود و حتی موجب آسیب به آیت الله گلپایگانی شد، و احتمال تخریب تابوت حضرت امام وجود داشت.

بالاخره با تشکیل دیوار انسانی انتقال پیکر به کانتینر به سختی انجام شد، تا جایی که حتی بعد از انتقال درب کانتینر کنده شد، و یکی از ماموران به ناچار درب را با دست نگه داشته بود. برای کنترل جمعیت در سه کانتینر شبیه به هم تابوت گذاشتند، تا از هجوم بیشتر مردم ممانعت شود.

سرانجام کانتینر حامل پیکر امام به بهشت زهرا رسید، اما دیگر امکان حرکت خودرو در اثر ازدحام و هجوم جمعیت وجود نداشت، و از هلی کوپتر استفاده کردند.  

هلی کوپتر به محل مورد نظر رسید و بعد از بیرون آمدن دسته‌های تابوت از هلی کوپتر مردم هجوم آوردند و تابوت امام را گرفتند، پس از آن آمبولانس نزدیک پیکر امام آمد و به سختی آن را از دست مردم گرفتند و روی سقف آمبولانس قرار دادند و نزدیک قبر آوردند، اما مردم دوباره پیکر را گرفتند.  

 به هر ترتیب آقای ناطق نوری دستش را به چوب تابوت رساند و توانست جنازه را از مردم بگیرد. جوانی محاسن امام را از داخل تابوت بالا آورده بود که ببوسد، هر چه روی دستش زدند که محاسن را رها کند، فایده نداشت. گفت: همین جا مرا بکشید، من امام را رها نمی‌کنم. مردم کفن امام را بردند البته از سینه تا زانوی کفن حفظ شده بود. آقای ناطق نوری عبایش را روی بدن امام انداخت.

سپس به هر ترتیب هلیکوپتری به محل آمد و پیکر امام را با مشقت بسیار سوار بر هلیکوپتر به منطقه منظریه نزدیک جماران بردند، و به سردخانه انتقال دادند.  

 انجام خاکسپاری امام خمینی در بعد از ظهر شانزده خرداد

پس از بازگرداندن پیکر مطهر امام خمینی (س) به سردخانه‌ای نزدیک جماران، تصمیم گرفته شد ۳ تابوت تهیه شود، در تابوت فلزی محکم پیکر امام قرار گرفت و دو تابوت دیگر خالی بود، تا بتوان به این وسیله از ازدحام جمعیت کم کرد، تا خاکسپاری انجام شود.  

 همان بعد از ظهر پیکر به بهشت زهرا منتقل شد و با هلی کوپتر تا کنار قبر رسید، آقای ناطق به داخل قبر رفته و پا‌ها را دو طرف سنگ لحد گذاشت. حاج آقا رشا اربابی، غسال و دفن کننده علما دست هایش را دو طرف قبر گذاشت تا تلقین را بخواند. پس از انجام مستحبات دفن امام را بوسید. آقای ناطق با زحمت و کمک یکی از محافظین سنگ لحد را گذاشت، اما بر اثر ازدحام جمعیت به سختی توانست از قبر بیرون بیاید، مردم با هجوم به قبر خاک آن را به عنوان تبرک بردند. پس از دفن سنگ قبر تراشیده و کار شده را آورده و روی قبر گذاشتند.

اروپایی‌ها و دیگر کشور‌های جهان نیز نسبت به حضور مردم در وداع با امام عظیم الشان واکنش نشان دادند، خبرگزاری فرانسه با بیان این‌که «تهران از زمان اولین روز‌های انقلاب تاکنون چنین جمعیت عظیمی را به خود ندیده است» نسبت به پوشش خبری حضور پرشور مردمی در مراسم وداع با امام امت اقدام کرد، کانال دوم «آی. تی. ان» مراسم وداع با امام را بزرگ‌ترین تشییع‌جنازه‌ای نامید که تاکنون دیده‌شده است.

در ادامه نیز به واکنش برخی از رسانه‌های معتبر جهان و برخی کشور‌ها به این واقعه می‌پردازیم که در روز ۱۴ خرداد ۱۳۶۸ یا روز‌های پس از آن، رحلت رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران را از دیدگاه خود پوشش دادند.

روزنامه آسوشیتدپرس در مطلبی با اشاره به سابقه مبارزاتی و نقش برجسته امام خمینی (ره) در پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ نوشت: آیت‌الله خمینی امام ایرانیان و دشمن آمریکا درگذشت.

دیلی‌تلگراف» دیگر روزنامه انگلیسی در گزارشی به حضور میلیونی مردم ایران در مراسم تدفین حضرت امام (ره) می‌پردازد که در بخشی از آن آمده است: آیت‌الله خمینی با اتکا به ارزش‌های اسلامی و پس‌زدن هرگونه نفوذ سیاسی غرب در صحنه سیاست ایران و تأکید بر استقلال کشور ایران به همچنین مقامی دست یافته‌است.

خبرگزاری رویترز نیز با تأکید بر وجه آمریکاستیزی و استعمارستیزی انقلاب اسلامی و به ویژه شخصیت اصلی آن امام خمینی (ره) نوشت: بعید به نظر می‌رسد که پس از درگذشت آیت‌الله خمینی روابط ایران و آمریکا بهبود یابد.

روزنامه دویچه تساتیونگ چاپ آلمان غربی در صفحه اول آخرین شماره خود ضمن چاپ عکس پیکر پاک امام خمینی در حال تشییع نوشت صحنه‌های غیرقابل توصیفی در حین تشییع پیکر آیت الله (امام) خمینی روی داد روزنامه فرانکفورتر روند شاو نیز نوشت: به علت ازدحام میلیون‌ها نفر؛ مراسم تدفین آیت الله خمینی در حدود پنچ ساعت به تعویق افتاد.

۳۵ سال از وفات امام خمینی (ره) می‌گذرد و هنوز هم این تاریخ برای مردم ایران روزی تلخ، تاریک و غم انگیز است.