سوله ها به عنوان سازههایی با کاربردهای متنوع، در صنعت، کشاورزی، انبارداری و … مورد استفاده قرار میگیرند. سوله تیرورقی، یکی از پرکاربردترین نوع سوله ها است که از تیرهای فولادی I شکل و ورقهای فولادی برای ساخت اسکلت آن استفاده میشود.
اجزای تشکیل دهنده سوله تیرورقی
سوله تیرورقی از اجزای مختلفی تشکیل می شود که هر یک در طراحی و ساخت، نیاز به دقت بالا و تلرانس پایین دارند تا خروجی حاصل از ضریب اطمینان بالایی برخوردار باشد. در ادامه به معرفی اجمالی در مورد اجزای این سازه خواهیم پرداخت.البته ناگفته نماند که نکات فنی در خصوص اجزای سوله تیرورقی بسیار است و در این مقاله، صرفاً قرار است یک آشنایی اولیه و مقدماتی حاصل گردد.
۱- ستون: ستون ها اصلی ترین جزء از اسکلت سوله هستند که بعد از اجرای فونداسیون، بر روی صفحه ستون ها سوار شده و با پیچ و مهره محکم می شوند. تراز کردن و شاقول بندی ستون ها باید با دقت بالایی انجام شود تا به اصطلاح، سوله گونیا باشد.در غیر این صورت نمی توان به سازه نهایی اعتماد کرد.
۲- رفتر: المان های هشتی شکل سقف سوله را رفتر می گویند که هر کدام از دو قطعه تیرورق مجزا ساخته می شوند. این دو تکه به صورت مجزا به محل نصب حمل می شوند، سپس پای کار مونتاژ شده و توسط جرثقیل سقفی سوله به بالا کشیده می شوند. بسته به طول سوله، تعداد مناسب و مقتضی از رفترها مورد استفاده قرار خواهد گرفت تا در نهایت، استراکچر سقف سوله را به عنوان مهم ترین قسمت از سازه تشکیل دهند.
۳- استرات: اجزای افقی از جنس پروفیل قوطی هستند که در امتداد طول سوله نصب می شود تا قاب های متوالی به یکدیگر متصل شوند و به انتقال نیروهای وارده کمک شود.استرات در کل به عنوان یک تکیه گاه جانبی و کناری مورد استفاده قرار می گیرد که طول آن معمولاً بین ۴ الی ۸ متر متغیر می باشد. نصب اصولی استرات به این صورت است که با کمک اتصالات فلنجی، از یک سر به ستون اصلی و از سر دیگر به جان تیر میانی متصل می گردد.
۴- لاپه یا پرلین: از جمله اتصالات فرعی سوله هستند که معمولاً از جنس پروفیل زِد ساخته می شوند تا استحکامات سقف سوله را تأمین نمایند. البته گاهی از پروفیل های نبشی یا ناودانی نیز برای ساخت این اجزا به جای پروفیل زِد استفاده می شود.
۵- انواع مهاربندها: اسکلت سوله بسیار حساس و آسیب پذیر است و از این رو، باید به طرق مختلف و از چندین جهت مهار شود. قصد ورود به بحث تخصصی مهارها را در این جا نداریم و بررسی دقیق و علمی این موضوع را به یک مقاله تخصصی مجزا موکول می کنیم. بادبند، سینهبند، میل مهار یا سگراد، و وال پُست، از جمله مهم ترین مهار ها در سوله سازی هستند که استفاده مناسب و به جا از تمام آنها، صلابت اسکلت فلزی را تضمین خواهد کرد. بدیهی است عدم بهره گیری از این اجزا در زمان و مکان مناسب، استراکچر سوله را متزلزل و غیر قابل اعتماد خواهد ساخت. منبع
تمامی سوله ها از اجزایی تشکیل شدند که با در کنار هم قرار گرفتن آنها سازه فلزی ما ساخته می شود. حال باید توجه داشته باشید که اگر هرکدام از این اجزاء در سازه ما وجود نداشته باشد عملا سازه ما ناقص می شود و در نتیجه قطعا سوله ساخته شده استاندارد نیست و نمی تواند مقاومت های لازم را داشته باشد.
نکته: بعضی از سوله سازان برای اینکه بتوانند قیمتهای پایینتری را برای جذب خریداران اعلام کنند ، عملا یک یا چند مورد از این اجزاء ها را از سازه کم می کنند تا بتوانند در ظاهر قیمت پایینتری را به شما اعلام کنند و شما را قانع کنند که با آنان وارد قرارداد شوید، حال با توجه به این موارد ، توصیه ما این است که این اجزاء را خوبی بشناسید تا از گزند این قبیل کلاهبرداران در امان بمانید.
ساخت سوله های تیر ورقی
در ساخت سوله های تیر ورقی (با توجه به طراحی سوله ) تمامی ورق های سیاه فولادی را برش می زنند و به وسیله جوش به یکدیگر متصل می شوند و بعد از اینکه قاب ها و ستون ها به یکدیگر جوش داده شدند، رنگ آمیزی می شوند و به محل پروژه انتقال پیدا می کنند و در آن جا به دو روش به یک دیگر متصل می کنند یک اینکه آن ها را با دستگاه های co2 جوش می دهند و دوم اینکه به واسطه پیچ و مهره به یکدیگر متصل می کنند
در ساخت این نوع سوله ها هر چقدر که دهانه سوله بزرگتر باشد باید از فولاد بیشتر و ورق های ضخیم تر در آن استفاده کرد البته لازم به ذکر است که در ساخت این نوع سوله حداکثر دهانه ای که می توان اجرا کرد، دهان ۷۰ متر است و بیشتر از این متراژ برای سوله های تیر ورقی به هیچ عنوان امکان پذیر نمی باشد.
بهترین ابعاد و مناسبترین روش ساخت سوله تیرورق
بسیاری از کارفرمایان به مسئله ابعاد توجه کافی ندارند و استانداردهای لازم را برای ساخت سوله رعایت نمیکنند؛ در نتیجه احتمال اینکه در مدت کوتاهی سازه دچار آسیب شود بسیار زیاد است. بدین منظور بهتر است قبل از سفارش سوله، ابعاد درست سازه و مناسبترین روش ساخت، مطابق با کاربری در نظر گرفته شود.
انتخاب یک شرکت مناسب که با محاسبات و آیین نامههای نظام مهندسی آشنایی کامل داشته باشد، از الزامات مربوط به ابتدای پروژه بوده که نیاز است توجه ویژهای به آن گردد؛ با اینکار میتوان هزینههای مربوط به ساخت و ساز سوله را به شکل قابل توجهی کاهش داد. همچنین یکی دیگر از مزایای شرکت باتجربه، بهرهمندی از یک سازه با دوام و ایمن میباشد.
تفاوت سوله تیرورق با سوله خرپا
سولههای تیرورقی و خرپا امروزه در پروژههای متعددی در کشور مورد استفاده قرار میگیرند. این سولهها دارای تفاوتهایی با یکدیگر هستند که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
شکل ظاهری: این سولهها از نظر شکل ظاهری با یکدیگر متفاوت بوده و معمولا اشکال هندسی به کار رفته در ساخت خرپاها زیباتر از نوع تیرورقی است. در حقیقت انعطافپذیری بیشتر سوله خرپایی سبب شده تا خصوصا در بخش سقف بتوان اشکال هندسی مختلفی را مورد استفاده قرار داد. این در حالی است که سوله تیرورقی را میتوان تنها به دو شکل قوسی یا شیبدار ساخت.
کاربرد: از دیگر تفاوتهای این دو سوله کاربرد آنها میباشد. از سولههای خرپا در ورزشگاهها، سازههای صنعتی، سردخانهها، انبارها و… استفاده میشود و کاربرد سولههای تیرورقی در مرغداری، کشاورزی و… است. البته باید عنوان کرد که به دلیل هزینه بالای ساخت سوله تیرورق معمولا ترجیح به استفاده از خرپاها میباشد.
اندازه دهانه سولهها: از بارزترین تفاوتهای مربوط به این دو سوله، ابعاد دهانه آنها میباشد. اگر نیاز به دهانه بزرگ در یک پروژه باشد، اولین انتخاب سوله خرپا خواهد بود؛ چراکه امکان استفاده از دهانههای بزرگ در سوله تیرورقی وجود ندارد.
پوشش سقف: پوشش سقف سولهی خرپا به دو شکل نورگیر و پوشانههای مسدودکننده نور بوده و سقف سازههای تیرورق نیز از ورق گالوانیزه یا ساندویچ پانل است.
وزن: از آنجا که در ساخت سوله تیرورق از فولاد استفاده میشود، وزن این سازهها بسیار بالا بوده و هزینه نهایی آنها افزایش چشمگیری خواهد داشت. این در حالی است که سوله خرپا علاوهبر سبک وزن بودن، هزینه کمتری را نیز برای پروژه به همراه خواهد داشت.