مونالیزا در ایران

به گزارش خبرنگار ایمنا، مونالیزا یا «لبخند ژوکوند» پرآوازه‌ترین نقاشی جهان اثر لئوناردو داوینچی است که بزرگ‌ترین نقاش دوران رنسانس محسوب می‌شود. هزاران بازدیدکننده هر روز از سراسر جهان برای دیدن این اثر به موزه لوور پاریس می‌روند و تحت تأثیر نگاه مرموز و لبخند رازآلود این پرتره قرار می‌گیرند.

تابلوی مونالیزا پرآوازه‌ترین شبیه‌سازی از چهره فردی در جهان است. لیزا دل‌لاجوکوندا (ژکوندو) همسر یک بانکدار از اشراف شهر فلورانس بود؛ لیزا مدل پرتره مونالیزا است.

مرموز بودن این لبخند، یکی از دلایل شهرت این اثر است. لبخند مرموز مونالیزا برای قرن‌ها بینندگان را مجذوب خودش کرده است. اولین تحسین‌کننده این اثر، پادشاه فرانسوا اول بود، او داوینچی را به فرانسه دعوت کرد و در سال ۱۰۱۸ میلادی تابلو را از او خرید.

این اثر برای قرن‌ها در کاخ‌های فرانسه بود تا اینکه شورشیان در طول انقلاب فرانسه، مجموعه سلطنتی را به‌عنوان دارایی مردم دانستند. تابلوی مونالیزا در سال ۱۷۹۷ میلادی جزئی از گنجینه هنری موزه لوور شد، اما در سال ۱۸۰۰ به دست ناپلئون افتاد و او این اثر را به کاخ محل اقامت خود برد و آن را به دیوار اتاق خواب خصوصی‌اش آویخت.

مونالیزا به مدت چهار سال در این مکان قرار داشت و نهایتاً مدر اواخر قرن نوزدهم در موزه لوور نصب شد و این‌گونه بود که مشهورترین نقاشی جهان از زمان انقلاب فرانسه در لوور به نمایش درآمده است.

مونالیزا روی بوم نقاشی نشده بلکه روی صفحه‌ای از چوب صنوبر نقاشی شده است. به مرور زمان، لایه نقاشی دچار تاب‌خوردگی شده و همین موضوع باعث بروز یک ترک روی سطح اثر شده است. برای جلوگیری از بروز آسیب‌های بیشتر، مونالیزا باید در محفظه شیشه‌ای با دما و رطوبت کنترل‌شده، نگهداری شود. این نقاشی رکورد گران‌ترین ارزیابی بیمه با قیمت ۱۰۰ میلیون دلار از سال ۱۹۶۲ میلادی را در اختیار دارد.

مونالیزا کپی‌های بسیاری در دنیا دارد و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. قدیمی‌ترین کپی این اثر را فتح‌الله عباد (متولد سال ۱۲۸۰ و درگذشته سال ۱۳۶۰ هجری خورشیدی) حدفاصل سال‌های ۱۳۰۵ تا ۱۳۱۵ خلق کرده است. گفته می‌شود او این نقاشی را در حدود سال ۱۵۰۳ میلادی آغاز کرد و زمانی که در سال ۱۹۱۵ میلادی درگذشت، این اثر در آتلیه‌اش بود. او احتمالاً به طور متناوب در این سال‌ها روی آن کار کرده و چندین لایه از لعاب‌های روغنی نازک را در زمان‌های مختلف به آن اضافه کرده است. جایی که لعاب‌های نازک‌تر در اثر دیده می‌شود مربوط به اواخر دوره لئوناردو است.

قدیمی‌ترین کپی مونالیزا در ایران که توسط عباد خلق شده است، ابعاد ۵۳ در ۷۸ سانتی‌متر دارد و اکنون در باغ‌موزه نگارستان، متعلق به دانشگاه تهران نگهداری می‌شود.