نورتریپتیلین چیست؟ بررسی فواید و عوارض داروی Nortriptyline

یکی از داروهایی که به عنوان یک ابزار موثر در مدیریت اختلالات روانی و درد مزمن شناخته می‌شود، داروی “نورتریپتیلین” می‌باشد. این دارو اخیراً توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرده و به عنوان یک گزینه موثر با اثرات جانبی محدود در درمان اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب و همچنین در کاهش درد مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، ما بررسی مکانیسم عمل، فواید و عوارض مرتبط با نورتریپتیلین خواهیم پرداخت. این مقاله تأثیرات مثبت این دارو را بر درمان اختلالات روانی و درد مزمن مورد بررسی قرار می‌دهد و به تفصیل نتایج تحقیقات و اثرات جانبی ممکن خواهد پرداخت.

اشکال دارویی نورتریپتیلین

نورتریپتیلین در اشکال دارویی کپسول ۱۰ میلی گرم، ۲۵ میلی گرم، ۵۰ میلی گرم، ۷۵ میلی گرم و محلول خوراکی ۱۰ میلی گرم / ۵ میلی لیتر عرضه می‌شود. داروهای هم گروه آن شامل امی تریپتیلین، آموکساپین، کلومیپرامین، دسیپرامین، دوکسپین، ایمی پرامین، ماپروتیلین، پروتریپتیلین، تریمیپرامین و… می‌باشد.

موارد مصرف کپسول نورتریپتیلین

این دارو برای درمان مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی استفاده می‌شود و به بهبود خلق و خو و احساس خوب بودن، تسکین اضطراب و تنش و افزایش سطح انرژی شما کمک می‌کند. این دارو متعلق به دسته‌ای از داروها به نام ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای است که با تأثیر بر تعادل برخی از مواد شیمیایی طبیعی (انتقال دهنده‌های عصبی) در مغز عمل می‌کند. برخی از مهم‌ترین موارد مصرف نورتریپتیلین شامل افسردگی، ترک سیگار (خارج از برچسب)، ADHD (خارج از برچسب)، نورالژی پس از تبخال (خارج از برچسب) و… می‌باشد.

موارد مصرف نورتریپتیلین در بزرگسالان

1. افسردگی
2. ترک سیگار
3. ADHD
4. نورالژی پس از تبخال
5. کهیر مزمن، خارش شبانه، آنژیوادم

موارد مصرف نورتریپتیلین در کودکان

1. افسردگی
2. شب ادراری شبانه
3. ADHD

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Nortriptyline

مهارکننده بازجذب انتقال دهنده‌های عصبی (به ویژه نوراپی نفرین و سروتونین)؛ غلظت انتقال دهنده عصبی در CNS را افزایش می‌دهد. جذب دارو با شروع اثر ۱-۳ هفته و حداکثر زمان پلاسما ۷-۸٫۵ ساعت می‌باشد. غلظت پلاسمایی درمانی حالت پایدار ۵۰-۱۵۰ نانوگرم در میلی لیتر و دفع از طریق ادرار و مدفوع صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف داروی Nortriptyline

قبل از مصرف داروی نورتریپتیلین، اطلاعات دارویی شامل موارد مصرف و طریقه مصرف دارو را به طور دقیق بررسی کنید. این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً ۱ تا ۴ بار در روز از طریق خوراکی مصرف کنید. اگر از فرم مایع استفاده می‌کنید، دوز را با دقت با استفاده از دستگاه قاشق مخصوص اندازه‌گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز صحیح را دریافت نکنید. برای کاهش خطر عوارض جانبی (مانند خشکی دهان، سرگیجه)، پزشک به برخی بیماران دستور می‌دهد که این دارو را با دوز پایین شروع کنند و به تدریج دوز خود را افزایش دهند.

زمان مصرف کپسول نورتریپتیلین

نورتریپتیلین (Nortriptyline) را به طور منظم مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان یکسانی مصرف کنید. بدون هماهنگی با پزشک هزگر دوز خود را افزایش، کاهش یا قطع نکنید. برخی شرایط ممکن است با قطع ناگهانی این دارو بدتر شوند. همچنین ممکن است علائمی مانند نوسانات خلقی، سردرد، خستگی و تغییر خواب را تجربه کنید. برای جلوگیری از این علائم در زمانی که درمان با این دارو را متوقف می‌کنید، پزشک باید دوز شما را به تدریج کاهش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید.

مقدار مصرف نورتریپتیلین در بزرگسالان

1. داروی نورتریپتیلین در جهت درمان افسردگی ۲۵ میلی گرم هر ۶ الی ۸ ساعت به صورت خوراکی تجویز می‌شود. همچنین مقدار مصرف روزانه نباید از ۱۵۰ میلی گرم تجاوز کند.
2. برای قطع درمان، دوز را به تدریج کاهش دهید تا بروز علائم ترک را به حداقل برسانید و امکان تشخیص مجدد علائم را فراهم کنید.
3. دوز مصرفی برای کهیر مزمن، خارش شبانه، آنژیوادم ۷۵ میلی گرم به صورت خوراکی در روز است.
4. ترک سیگار، ۲۵ میلی گرم به صورت خوراکی در روز که ۱-۲ هفته قبل از تاریخ ترک شروع کنید. همچنین ممکن است ۱۰-۲۸ روز قبل از تاریخ انتخابی ترک به ۷۵-۱۰۰ میلی گرم در روز تیتر شود. دوز را به ۷۵-۱۰۰ میلی گرم در روز افزایش دهید. درمان را برای ۱۲ هفته یا بیشتر پس از روز ترک ادامه دهید.
5. در جهت ADHD، ۲۵ میلی گرم هر ۶ الی ۸ ساعت به صورت خوراکی مصرف می‌شود.
6. نورالژی پس از تبخال، ۱۰ الی ۲۵ میلی گرم به صورت خوراکی در روز که در برخی موارد تا ۳ الی ۵ روز با افزایش ۱۰ میلی گرم در روز تا ۱۶۰ میلی گرم افزایش یابد یا در صورت تحمل هر ۱۲ ساعت مصرف شود.

مقدار مصرف نورتریپتیلین در کودکان

1. برای افسردگی در کودکان بین ۶ الی ۱۲ سال، ۱ الی ۳ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی در روز هر ۶ الی ۸ ساعت یا ۱۰ الی ۲۰ میلی گرم به صورت خوراکی در روز هر ۶ الی ۸ ساعت مصرف می‌شود. همچنین برای افراد ۱۲ سال بیشتر ۳۰ الی ۵۰ میلی گرم به صورت خوراکی در روز تجویز می‌شود.
2. شب ادراری شبانه کودکان ۶ الی ۷ سال (یا۲۰ الی ۲۵ کیلوگرم)، ۱۰ میلی گرم به صورت خوراکی در روز استفاده شود. همچنین دوز پیشنهادی برای افراد ۸ تا ۱۱ سال (یا ۲۶ الی ۳۵ کیلوگرم)، ۱۰ الی ۲۰ میلی گرم به صورت خوراکی در روز و برای افراد بالای ۱۱ سال (وزن بین ۳۶ الی ۵۴ کیلوگرم)، ۲۵ الی ۳۵ میلی گرم در روز استفاده می‌شود.
3. ADHD، ۰٫۵ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی در روز بسته به نظر پزشک استفاده شود.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی نورتریپتیلین (Nortriptyline)، اگر به آن یا سایر داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای (مانند آمی تریپتیلین) حساسیت دارید، ازمصرف خودداری کنید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. افراد دارای سوابق پزشکی از جمله مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، حمله قلبی اخیر، مشکلات ادراری (مانند بزرگ‌شدن پروستات)، پرکاری تیروئید (یا کم کاری تیروئید)، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع بسته زاویه)، سابقه شخصی یا خانوادگی شرایط روحی یا خلقتی (مانند اختلال دوقطبی، روان‌پریشی)، سابقه خانوادگی خودکشی، تشنج و… با احتیاط و نظر پزشک این دارو را استفاده کنند.

خطر طولانی شدن QT ممکن است در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص یا سایر موارد مصرف افزایش یابد. قبل از استفاده از نورتریپتیلین، پزشک یا داروساز خود را از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید و البته سوابق پزشکی خاص خود مطلع کنید. این دارو در برخی بیماران سبب سرگیجه یا خواب آلودگی می‌شود. بعد از مصرف از انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالایی (مانند رانندگی، کار با ماشین‌آلات، کار با ابزار و…) دارد، پرهیز کنید. اگر قصد بارداری دارید، فوراً در مورد فواید و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری با پزشک خود صحبت کنید.

برخی موارد هشدار داروی نورتریپتیلین

1. در بیماران مبتلا به BPH، احتباس ادراری یا GI، پرکاری تیروئید، اختلال تشنج، تومور مغزی، اختلال تنفسی، دوقطبی یا شیدایی (ممکن است روان‌پریشی را بدتر کند) احتیاط کنید.
2. بدتر شدن بالینی و افکار خودکشی ممکن است علیرغم مصرف دارو در نوجوانان و بزرگسالان جوان (۲۴-۱۸ سال) رخ دهد.
3. سندرم سروتونین بالقوه تهدیدکننده زندگی در صورت مصرف همزمان با داروهایی که متابولیسم سروتونین را مختل می‌کنند (به ویژه MAOI، از جمله MAOI غیر روانپزشکی، مانند لینزولید و متیلن بلو IV) گزارش شده است.
4. این دارو در برخی موارد باعث آرامبخشی می‌شود که ممکن است توانایی‌های جسمی یا ذهنی را مختل کند. هنگام انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری ذهنی دارند (مانند کار با ماشین آلات سنگین)، احتیاط کنید.
5. خطر ابتلا به میدریازیس؛ حمله زاویه بسته را در بیماران مبتلا به گلوکوم زاویه بسته با زوایای آناتومیک باریک بدون ایریدکتومی ثبت شده ایجاد می‌کند.
6. شکستگی استخوان با درمان ضد افسردگی همراه است. اگر بیمار تحت درمان با داروهای ضد افسردگی با درد استخوانی غیرقابل توضیح، تورم، کبودی یا حساسیت نقطه‌ای مراجعه کند، احتمال شکستگی استخوان را در نظر بگیرید.
7. در بیمارانی که دوره‌های مکرر افت فشار خون را تحمل نمی‌کنند، از جمله بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، هیپوولمی یا با داروهای همزمان که مستعد افت فشار خون یا برادی کاردی هستند، با احتیاط مصرف شود.
8. در بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت شیرین (ممکن است تنظیم گلوکز را تغییر دهد)، نارسایی کبدی یا کلیوی و افراد مسن احتیاط کنید.
9. قطع ناگهانی درمان ضد افسردگی با سندرم قطع همراه است که ممکن است شامل استفراغ، اسهال، سردرد، سرگیجه، لرز، لرزش، پارستزی، خواب‌آلودگی، خستگی و اختلالات خواب باشد.
10. ارتباط بین درمان و آشکارسازی سندرم بروگادا با برخی از موارد منجر به مرگ گزارش شده است. به طور کلی باید از درمان در بیماران مبتلا به سندرم بروگادا یا کسانی که مشکوک به سندرم بروگادا هستند، اجتناب شود.

موارد منع مصرف نورتریپتیلین

1. حساسیت مفرط
2. هر دارو یا شرایطی که فاصله QT را طولانی‌تر کند
3. بهبودی حاد پس از MI
4. مصرف همزمان با داروهای سروتونرژیک: همزمان با یا در عرض ۱۴ روز از MAOIs (سندرم سروتونین)
5. شروع نورتریپتیلین (Nortriptyline) در بیماری که تحت درمان با لینزولید یا متیلن بلو IV است، به دلیل افزایش خطر ابتلا به سندرم سروتونین منع مصرف دارد.
6. اگر باید لینزولید یا متیلن بلو IV تجویز شود، فوراً نورتریپتیلین را قطع کنید و سمیت CNS را بررسی کنید. ممکن است نورتریپتیلین ۲۴ ساعت پس از آخرین دوز لینزولید یا متیلن بلو یا پس از ۲ هفته نظارت، هر کدام که زودتر اتفاق بیفتد، از سر گرفته شود.

هشدارهای جدی نورتریپتیلین (جعبه سیاه)

1. در مطالعات کوتاه مدت، داروهای ضد افسردگی خطر تفکر و رفتار خودکشی را در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان جوان (کمتر از ۲۴ سال) که داروهای ضد افسردگی برای اختلالات افسردگی اساسی یا سایر بیماری‌های روانپزشکی مصرف می‌کردند، افزایش داد.
2. این افزایش در بیماران بالای ۲۴ سال مشاهده نشد. همچنین کاهش جزئی در تفکر خودکشی در بزرگسالان بالای ۶۵ سال گزارش شده است.
3. در کودکان و بزرگسالان جوان، خطرات باید با فواید مصرف داروهای ضد افسردگی سنجیده شود.
4. بیماران باید از نظر تغییرات در رفتار، بدتر شدن بالینی و تمایل به خودکشی به دقت تحت نظر باشند. این فرایند باید در طول ۱-۲ ماه اولیه درمان و تنظیم دوز انجام شود.
5. خانواده بیمار باید هرگونه تغییر ناگهانی در رفتار را به ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی اطلاع دهند.
6. بدتر شدن رفتار و تمایل به خودکشی که بخشی از علائم ارائه نشده است ممکن است نیاز به قطع درمان داشته باشد.

عوارض جانبی داروی نورتریپتیلین (Nortriptyline)

خواب آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، تاری دید، یبوست، افزایش وزن یا مشکل در ادرار کردن برخی از عوارض داروی نورتریپتیلین (Nortriptyline) می‌باشد. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. برای کاهش خطر سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده به آرامی بلند شوید. برای تسکین خشکی دهان، آب نبات سفت (بدون قند)، آدامس (بدون قند)، آب یا از جایگزین بزاق استفاده کنید. برای جلوگیری از یبوست، فیبر رژیمی بخورید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف ملین داشته باشید.

به خاطر داشته باشید که این دارو تجویز شده است زیرا پزشک شما تشخیص داده که فواید آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. برخی از عوارض جانبی جدی این دارو شامل سوزش سر دل که از بین نمی‌رود، لرزش، حالات صورت ماسک مانند، اسپاسم عضلانی، شکم درد شدید، کاهش توانایی یا میل جنسی، سینه‌های بزرگ شده یا دردناک و… می‌باشد. در صورت بروز هرکدام از این موارد به پزشک مراجعه کنید.

1. بی حالی و خستگی
2. آرام بخش
3. ضعف
4. دهان خشک
5. یبوست
6. تاری دید
7. تحریک و اضطراب
8. سردرد
9. بیخوابی
10. حالت تهوع و استفراغ
11. تعریق
12. افت فشار خون ارتواستاتیک، تغییرات ECG، تاکی کاردی
13. گیجی، علائم خارج هرمی، سرگیجه، پارستزی، وزوز گوش
14. کهیر

تداخل دارویی نورتریپتیلین

1. تداخلات رده X (پرهیز): اوکساتومید، اوکسوممازین، پارالدهید، پیتولیسانت، پتاسیم کلراید، پتاسیم سیترات، پراملینتید، راساژیلین، روفناسین، سافینامید، سلژلین، تالیدومید، تیوتروپیوم، اومکلیدینیوم، آکلیدینیوم، آزلاستین (نازال)، بروموپرید، برومپریدول، سیمتروپیوم، داپوکستین، دروندارون، الوکسادولین، فکسینیدازول، گلیکوپیرولات (استنشاقی دهانی)، گلیکوپیرونیوم (موضعی)، فراورده‌های رادیو دارویی آیوبنگوان، ایپراتروپیوم (استنشاقی دهانی)، لووسولپرید، لینزولید، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)
2. کاهش اثرات داروها توسط نورتریپتیلین: مهارکننده‌های استیل کولین استراز، آگونیست‌های آلفا ۱، آگونیست های آلفا ۲، آگونیست های آلفا ۲ (چشمی)، داروهای معدی – روده‌ای (پروکینتیک)، گوانتیدین، فراورده‌های رادیو دارویی آیوبنگوان، ایتوپرید، لووسولپرید، لوفکسیدین، نیتروگلیسیرین، پیتولیسانت، سکرتین
3. کاهش اثرات نورتریپتیلین توسط داروها: مهارکننده‌های استیل کولین استراز، باربیتورات ها، کاربامازپین، پگ اینترفرون آلفا-b۲، گیاه علف چای، تنباکو (دود کردن)
4. افزایش اثرات داروها توسط نورتریپتیلین: الوکسادولین، اس سیتالوپرام، فکسینیدازول، فلونیترازپام، گلوکاگون، گلیکوپیرولات (استنشاقی دهانی)، هالوپریدول، آیوهگزول، آیومپرول، آیوپامیدول، متوتری‌مپرازین، متیلن بلو، متی‌روسین، میرابگرون، نفازودون، نیکوراندیل، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اکسی تریپتان، الکل (اتیل)، آگونیست های آلفا/ بتا، آگونیست های آلفا ۱، آمیفاپپریدین، آمفتامین‌ها، داروهای آنتی کولینرژیک، داروهای ضد سایکوز، آزلاستین (نازال)

مصرف داروی نورتریپتیلین (Nortriptyline) در دوران بارداری و شیردهی

داروی نورتریپتیلین (Nortriptyline) در گروه D از نظر خطر استفاده در دوران بارداری قرار دارد. یعنی شواهدی دال بر خطر مرگ جنین با مصرف این دارو در دوران بارداری وجود دارد. این شواهد به واسطه تحقیقات، تجربه عرضه در بازار و یا مطالعات انسانی به دست آمده است. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف این دارو در دوران بارداری است.

شرایط نگهداری داروی Nortriptyline

داروی نورتریپتیلین، باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان وحیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر در مورد داروی نورتریپتیلین

همان طور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز گفتیم نورتریپتیلین به عنوان یک گزینه موثر و کم خطر در مدیریت اختلالات روانی و درد مزمن، بهبود کیفیت زندگی افراد را تسهیل می‌کند. این دارو با تأثیرات مثبت خود در بهبود وضعیت روانی و کاهش درد مزمن، امیدی برای افرادی است که با این مشکلات روبرو هستند و به دنبال یافتن راهکارهای بهتر برای بهبود وضعیت خود هستند. با این حال، مصرف این دارو نیاز به بررسی و انجام آزمایشات متعدد توسط پزشک دارد تا از خطرات و عوارض جانبی آن جلوگیری کند.

منبع سایت:Medscape