ونک؛ روستاشهری بکر در دامنه دالانکوه

به گزارش خبرنگار ایمنا، بیشتر از ۳۰ کیلومتر از سمیرم به سمت غرب این دیار در میانه کوه‌های مرتفع دالانکوه در ۱۹۰ کیلومتری جنوب غرب اصفهان و در ۳۳ کیلومتری غرب سمیرم، خطه خوش و شهیدپرور ونک واقع شده است.

بلندی‌های ساییده بر آسمان، در کنار پاکی هوا و زلالی آب‌های خروشان شمس‌آباد و چشمه نازش، دل و جان هر مخلوقی را می‌بَرَد و روح و روانش را تازه می‌کند. اینجا است که باید پروردگار هستی‌بخش را پاس داشت و به پاس این همه نعمت و طراوت و طبیعت، شکر کرد.

مساحت این دیار ۵۰۰ کیلومتر مربع است و از گردنه نُخودان (نخودون) تا کوه سرخ از شرق به غرب با شیبی به نسبت تند بین ارتفاعات محصور شده است و پیشینه آن به بیشتر از ۹۰۰ سال می‌رسد.

در یکی از کتاب‌های تاریخی سمیرم نیز به موضوع گذر نادرشاه افشار از این دیار در تعقیب افغان‌ها و ملاقات او با یکی از پیرمردان ونکی و صرف شربتی گوارا از دست این مرد، اشاره شده است.

ونکی‌های روستازاده و شهرنشین، فارسی را با لهجه‌ای بختیاری تکلم می‌کنند و صفا، صمیمیت و غیرتشان مثال‌زدنی است.

صفا و محبتشان را می‌توان در سفر به جای‌جای این خطه سرسبز و دیدنی دید و لمس کرد و غیرتشان را هم از شمار زیاد خانواده‌های جانبازان و شهدا و آزادگانش فهمید و احسنت نثارشان کرد.

۹۰ درصد ونکی‌ها با یکدیگر نسبت قوم و خویشی دارند و با روستاهای نزدیک خطه خود همچون عقدک و قلعه‌قدم نیز مراودات زیادی داشته‌اند، هر چند که امروزه بخش بسیاری از خانواده‌های این منطقه به سمیرم، اصفهان، بهارستان، شهرضا، دهاقان و تهران مهاجرت کرده‌اند و تنها گروهی از سالخوردگان و باغداران در زادگاهشان باقی مانده‌اند.

آیت‌الله سیدمحمدشریف تقوی‌ونکی، سید آقا بابا، سیدمحمدعلی عاقد و شیخ محمدتقی شریعتی از بزرگان این خطه بوده‌اند و سرداران و شهیدان جان بر کفش همچون نگینی بر تارک منورش می‌درخشند.

شهدایی که تمثال مبارکشان در لحظه ورودی به ونک در دو طرف بلوار ورودی خبر از شهادت پروری و ولایتمداری مردمانش دارد.

چشمه‌ها و قنات‌ها، رودها و رودخانه‌ها، اِشکفت‌ها و گریزگاه‌ها و مزارع و باغ‌های زیادی در این منطقه کوهستانی و چشم‌نواز در تکاپوی هستی جریان دارند.

مزارع و ارتفاعات زیبای اِسفراهان، جسور، تنگ‌ده، چشمه و آبشار ناز و رودخانه شمس‌آباد و امامزاده معصومه خاتون و زید ابن علی یا همان زینعلی از جمله تفرج‌گاه‌ها و مناطق گردشگری، زیارتی و سیاحتی این خطه به‌شمار می‌روند.

یکی از تفریح‌گاه‌های سرسبز شهرستان سمیرم منطقه زینعلی است که درست در میانه دو شهر سمیرم و ونک و در ۱۵ کیلومتری آن دو قرار گرفته است. زینعلی یکی از مناطقی است که در فصل تابستان و بهار همه‌روزه پذیرای زائران و مسافران و مجاوران است.

چشمه ناز معروف ونک هم در این سال‌ها به‌خوبی معرفی شده و یکی از بی‌نظیرترین تفرج‌گاه‌های استان اصفهان و مرکز کشورمان است. آب‌های خروشانش به لحاظ کیفیت در زمره بهترین نوع آب‌های جهان محسوب می‌شوند و پسته‌های کوهی و زرشک‌های خاردار دامنه کوه‌هایش، بر دیدنی‌هایش افزوده‌اند.

کوه‌ها و ارتفاعات ونک سرشار از گونه‌های مختلف گیاهان دارویی، خوراکی و مرتعی است. بردج، رُناس، کنده خیش، پنبه، کتیرا، گوَن، آویشن و هوفاریقون از آن جمله‌اند و جانورانی همچون خرس، افعی، پازن، پلنگ، سمور، گورکن، گرگ و گراز نیز در ارتفاعاتش زیست می‌کنند.

در رابطه با کار و فعالیت مردان و زنان این دیار باید اشاره کرد که فرش و قالی‌بافی از دیرباز در ونک رایج بوده است به‌طوری که حدود ۴۰۰ تا ۴۵۰ کارگاه خانگی در این شهر فعالیت داشته است و مشاغل دیگری مانند مسگری، رنگرزی، نجاری، سوزن‌دوزی و جوشکاری در کنار کشاورزی و دامداری رونق داشته‌اند. امروز این دست پیشه‌ها در تاریخ ثبت شده و در گنجینه پیشینیان باقی مانده است، اما هنوز هم در برخی از مشاغل مثل قالی و گلیم‌بافی در برخی خانه‌ها کورسوی امیدی وجود دارد و تمدن و فرهنگ را به تکاپو نشسته است.

با اینکه ونک از تاریخ بیستم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۷۷ به عنوان شهر ارتقا یافته، اما حال و هوای این خطه همچنان روستایی است.