کاهش هزینه‌ها و ارتقای کارایی و بهره‌وری با سرشماری به شیوه مبنا

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز آمار ایران، جواد حسین زاده، رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به تفاوت سرشماری سنتی با سرشماری ثبتی مبنا، گفت: تاکنون تمام سرشماری‌های انجام شده با شیوه سنتی انجام می‌شد که با عملیات بسیار پیچیده و هزینه‌بر یعنی مراجعه حضوری به خانوار و تکمیل اطلاعات پرسشنامه بر اساس اظهار پاسخگو توأم بوده است. در سرشماری سنتی یک تصویر لحظه‌ای از جمعیت کشور به دست می‌آید.

اگرچه نتایج حاصل از سرشماری‌های سنتی بسیار با ارزش می‌باشد، اما با افزایش جمعیت کشورها و افزایش روز افزون تقاضاهای آماریِ کاربران و سیاستگذاران در خصوص اطلاعات آماری بیشتر و دقیق‌تر و در فواصل زمانی کمتر به ویژه در چارچوب نظام‌های مدرن، از یک سو و از سوی دیگر سنگین بودن و مشکلات اجرای سرشماری‌ها به روش سنتی، همواره کشورها را بر آن داشته تا به سمت روش‌های بهینه‌تر انجام سرشماری پیش بروند.

رئیس مرکز آمار افزود: سرشماری ثبتی مبنا نوعی سرشماری است که در آن اطلاعات مربوط به واحدهای آماری (افراد یا واحدهای مسکونی) به جای مراجعه حضوری به آن‌ها و انجام عملیات میدانی، بر اساس ثبت‌های آماری حاصل می‌شود.

حسین زاده تاکید کرد: در سرشماری ثبتی‌مبنا مراجعات مکرر مأموران آمارگیر به افراد و خانوارها مورد نیاز نخواهد بود و با استفاده از ریزداده‌های اداری، نرخ بی‌پاسخی سوالات کاهش یافته و دقت آمارهای ارائه شده افزایش می‌یابد. در واقع سرشماری ثبتی‌مبنا یک تصویر لحظه¬ای از جمعیت نیست و دارای پویایی است. که اطلاعات آن همواره در طول زمان بروزرسانی شده و هیچگاه کهنه نمی‌شود.

وی درباره نوین سازی نظام آمارهای رسمی کشور، گفت: پیشرفت تکنولوژی و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در کشورها منجر به گردآوری داده‌های اداری فراوانی توسط دستگاه‌های اجرایی شده و اطلاعات ثبتی درحوزه‌های مختلف شامل اطلاعات افراد، خانوارها، مکان‌ها و سایر ویژگی‌های اجتماعی _ اقتصادی را در قالب پایگاه¬های داده به خود اختصاص داده است.

رئیس مرکز آمار افزود: به منظور دستیابی به شاخص‌ها و اطلاعات آماری مورد نیاز کاربران به ویژه نظام برنامه‌ریزی کشور، بهره‌گیری از این داده‌های ثبتیِ ارزشمند اهمیت اجرای سرشماری‌ها و طرح‌های آماری به روش ثبتی‌مبنا را روزافزون کرده است و همه این اقدامات در راستای نوین سازی نظام آمارهای رسمی کشور است.

حسین زاده ادامه داد: از جمله مزایای اجرای سرشماری به روش ثبتی‌مبنا، کاهش هزینه‌ها و ارتقای کارایی و بهره‌وری در نظام آماری است.

وی اضافه کرد: با برآوردهای به عمل آمده توسط مرکز آمار ایران، در صورت اجرای سرشماری سال ۱۴۰۰ هزینه اجرای سرشماری عمومی نفوس و مسکن سنتی بالغ بر ۹۰۰ میلیارد تومان خواهد بود که با توجه به تجربیات جهانی و کسر هزینه‌های عملیات میدانی، انجام سرشماری‌های ثبتی‌مبنا در قیاس با سرشماری‌های سنتی تا حد زیادی موجب صرفه جویی و در عین حال موجب ایجاد فرصتی برای صرف منابع برای ایجاد زیرساخت‌ها و به نوعی سرمایه‌گذاری محسوب خواهد شد.

حسین زاده تاکید کرد: یکی دیگراز مزایای این سرشماری، ارتقای دقت و کیفیت اطلاعات آماری است. در سرشماری ثبتی مبنا به دلیل اظهاری نبودن اطلاعات مورد استفاده و به کارگیری داده‌های اداری مستند، متغیرهایی مانند سن، جنس، سواد، تحصیل، ازدواج، ویژگی‌های مسکن و … به مراتب از دقت و کیفیت بالاتری برخوردار خواهند بود. همچنین با استفاده از داده‌های اداری، امکان اعتبارسنجی داده‌ها با منابع اطلاعاتی مختلف فراهم می‌شود که در نهایت به افزایش کیفیت آمارهای تولیدی منجر می‌شود.

رئیس مرکز آمار ایران ادامه داد: ازجمله مزایای دیگر توسعه دولت الکترونیک و یکپارچه‌سازی و اعمال استانداردها بر روی داده‌ها و اطلاعات در گردش بین دستگاه‌های اجرایی است، که موجب فراگیر شدن امکان بهره‌گیری از داده‌ها در بهبود سایر خدمات الکترونیک خواهد شد.

همچنین هماهنگی بین دستگاه‌های تولیدکننده آمار جمعیت، با اجرای سرشماری به روش ثبتی‌مبنا و بهره‌گیری از نتایج آن موجب می‌شود آمارهای گوناگونی که در حوزه جمعیت از منابع مختلف ثبتی و سرشماری‌ها ارائه می‌شود از هماهنگی و انطباق بیشتر برخوردار گردیده و برخی ناهماهنگی‌های موجود در شاخص‌ها و نماگرهای کلان جمعیتی برطرف شود.

وی با اشاره به اهداف اجرای سرشماری ثبتی مبنا تصریح کرد: برای اجرای سرشماری ثبتی مبنا اهداف مختلفی نظیر حرکت در مسیر نوین‌سازی نظام آماری کشور، تسریع در عبور از مرحله گذار از سرشماری سنتی به سرشماری ثبتی مبنا، تحقق اسناد بالادستی، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری از طریق استفاده از ظرفیت‌های قانونی کشور و همچنین استفاده از ظرفیت‌های سامانه‌های اطلاعاتی ایجاد شده در کشور، تکمیل و توسعه ثبت‌های اداری مرتبط با سرشماری در کشور و سرمایه‌گذاری برای آینده نظام آماری کشور مورد نظر مرکز آمار ایران است.