کوآموکسی کلاو (Co-amoxiclav) برای چیست؟

عفونت‌ها یکی از مسائل بهداشتی و پزشکی اساسی در جوامع جهانی مدرن محسوب می‌شوند. از ساده‌ترین عفونت‌های روزمره گرفته تا عفونت‌های جدی و پیچیده که ممکن است به تبعات و مشکلات جدی برای سلامتی انسان‌ها منجر شوند، همگی نیاز به درمان دارند. آموکسی کلاو به عنوان یک داروی ترکیبی شناخته می‌شود که از ترکیب دو ماده فعال به نام‌های آموکسیسیلین و کلاوولانیک اسید تشکیل شده است. این ترکیب بسیار مؤثر در مبارزه با باکتری‌ها و جلوگیری از تکامل مقاومت‌های باکتریایی به داروی آن است. به عبارت دیگر، آموکسی کلاو به عنوان یکی از داروهای ضروری در کیفیت درمان عفونت‌های باکتریایی محسوب می‌شود.

اشکال دارویی کوآموکسی کلاو

داروی کوآموکسی کلاو در اشکال سوسپانسیون خوراکی (۱۲۵ میلی گرم/۳۱٫۲۵  میلی گرم) ۵ میلی لیتر، (۲۰۰ میلی گرم/۲۸٫۵ میلی گرم) ۵ میلی لیتر، (۲۵۰ میلی گرم/۶۲٫۵ میلی گرم) ۵ میلی لیتر، (۴۰۰ میلی گرم/۵۷ میلی گرم) ۵ میلی لیتر و (۶۰۰ میلی گرم/۴۲٫۹ میلی گرم) ۵ میلی لیتر، قرص ۲۵۰ میلی گرم / ۱۲۵ میلی گرم، ۵۰۰ میلی گرم / ۱۲۵ میلی گرم و ۸۷۵ میلی گرم / ۱۲۵ میلی گرم، قرص نسخه طولانی ۱۰۰۰ میلی گرم / ۶۲٫۵ میلی گرم، قرص جویدنی ۲۰۰ میلی گرم / ۲۸٫۵ میلی گرم و ۴۰۰ میلی گرم / ۵۷ میلی گرم عرضه می‌شود.

موارد مصرف قرص کوآموکسی کلاو

ترکیب آموکسی‌سیلین و اسید کلاوولانیک برای درمان برخی عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها از جمله عفونت گوش، ریه، سینوس، پوست و مجاری ادراری استفاده می‌شود. آموکسی‌سیلین در دسته‌ای از داروها به نام آنتی‌بیوتیک‌های شبه پنی‌سیلین قرار دارد که با توقف رشد باکتری‌ها کار می‌کند. کلاوولانیک اسید در دسته‌ای از داروها به نام مهارکننده‌های بتالاکتاماز قرار داشته و با جلوگیری از تخریب آموکسی‌سیلین توسط باکتری‌ها عمل می‌کند. آنتی‌‍بیوتیک‌ها برای سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونت‌های ویروسی موثر نیستند. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در مواقعی که نیازی به آن‌ها نیست، خطر ابتلا به عفونتی را که بعداً در مقابل درمان آنتی‌بیوتیکی مقاومت می‌کند، افزایش می‌دهد.

موارد مصرف کوآموکسی کلاو در بزرگسالان

1. عفونت دستگاه تنفسی تحتانی
2. سینوزیت حاد باکتریایی
3. زخم گزش حیوان یا انسان
4. اریسیپلاس
5. پیلونفریت
6. آبسه پوستی
7. پای دیابتی
8. استرپتوکوک گروه A، ناقل مزمن

موارد مصرف کوآموکسی کلاو درکودکان

1. عفونت برای نوزادان و نوزادان کمتر از ۳ ماه
2. اوتیت میانی حاد باکتریایی
3. سینوزیت، عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی و عفونت‌های شدیدتر

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی Co-amoxiclav

آموکسی‌سیلین به پروتئین‌های متصل به پنی‌سیلین متصل می‌شود، بنابراین مرحله ترانس پپتیداسیون نهایی سنتز پپتیدوگلیکان در دیواره سلولی باکتری را مهار می‌کند. افزودن کلاوولانات باکتری‌های تولیدکننده بتالاکتاماز را مهار کرده و به آموکسی‌سیلین اجازه می‌دهد طیف اثر گسترده‌تری داشته باشد. این یک آنتی‌بیوتیک نیمه سنتزی با طیف وسیعی از فعالیت باکتری‌کش است و میکروارگانیسم‌های گرم منفی و گرم مثبت را پوشش می‌دهد. همچنین در برابر مایکوپلاسما و گونه‌های لژیونلا موثر نیست. حداکثر غلظت این دارو ۸-۲۲ میکروگرم در میلی لیتر (آموکسی سیلین) و ۰٫۸-۲٫۶ میکروگرم در میلی لیتر (کلاوولانیک اسید) و دفع از طریق ادرار، بدون تغییر ۵۰-۷۰٪ (آموکسی سیلین)، ۲۵-۴۰٪ (اسید کلاولانیک) صورت می‌گیرد.

مقدار مصرف داروی Co-amoxiclav

ترکیب آموکسی‌سیلین و اسید کلاوولانیک به صورت یک قرص، یک قرص جویدنی، یک قرص طولانی رهش (طولانی اثر) و یک سوسپانسیون (مایع) برای مصرف خوراکی ارائه می‌شود. قرص‌ها، قرص‌های جویدنی و سوسپانسیون معمولاً در ابتدای غذا هر ۸ ساعت (سه بار در روز) یا هر ۱۲ ساعت (دو بار در روز) مصرف می‌شوند. قرص‌های طولانی رهش معمولاً با یک وعده غذایی یا میان وعده هر ۱۲ ساعت (دو بار در روز) مصرف می‌شوند. برای کمک به یادآوری مصرف کوآموکسی کلاو (Co-amoxiclav)، آن را هر روز تقریباً در زمان‌های معینی مصرف کنید.

مقدار مصرف قرص کوآموکسی کلاو در بزرگسالان

1. عفونت دستگاه تنفسی تحتانی خفیف تا متوسط ۵۰۰/۱۲۵ میلی گرم به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت یا ۲۵۰/۱۲۵ میلی گرم هر ۸ ساعت به صورت خوراکی به مدت ۱۰ روز مصرف می‌شود. همچنین برای عفونت دستگاه تنفسی تحتانی شدید ۸۷۵/۱۲۵ میلی گرم هر ۱۲ ساعت یا ۲۰۰۰ میلی گرم (۲ قرص با رهش طولانی) به صورت خوراکی برای ۷ الی ۱۰ روز تجویز می‌شود.
2. بیماری مزمن انسدادی ریه ۵۰۰ میلی گرم هر ۸ ساعت به صورت خوراکی مصرف می‌شود.
3. سینوزیت حاد باکتریایی، ۲۰۰۰ میلی گرم (۲ قرص با رهش طولانی) به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت به مدت ۱۰ روز مصرف می‌شود.
4. زخم گزش حیوان یا انسان، ۸۷۵ میلی گرم به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت یا ۵۰۰ میلی گرم هر ۸ ساعت به مدت ۳ الی ۵ روز استفاده می‌شود.
5. در جهت اریسیپلاس ۸۷۵ میلی گرم به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت یا ۵۰۰ میلی گرم هر ۸ ساعت برای ۷ الی ۱۰ روز مصرف شود.
6. پیلونفریت (سویه‌های مولد بتالاکتاماز از اشریشیا کلی، کلبسیلا و انتروباکتر)، ۸۷۵ میلی گرم به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت یا ۵۰۰ میلی گرم هر ۸ ساعت مصرف شود.
7. آبسه پوستی (سویه‌های مولد بتالاکتاماز استافیلوکوکوس اورئوس، E coli و گونه های کلبسیلا)، ۸۷۵ میلی گرم هر ۱۲ ساعت به صورت خوراکی استفاده می‌شود.
8. پای دیابتی (سلولیت خفیف تا متوسط، موضعی)، ۲۰۰۰ میلی گرم (۲ قرص با رهش طولانی) به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت در مدت ۷ الی ۱۴ روز مصرف می‌شود.
9. استرپتوکوک گروه A، ناقل مزمن ۴۰ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز استفاده می‌شود. همچنین مقدار مصرف کلی نباید از ۲۰۰۰ میلی گرم تجاوز کند.

مقدار مصرف قرص کوآموکسی کلاو در کودکان

1. دوز عمومی درمان عفونت برای ایزوله‌های حساس عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی، اوتیت میانی باکتریال حاد، سینوزیت، عفونت‌های پوست و ساختار پوست و عفونت‌های دستگاه ادراری در کودکان کمتر از ۳ ماه مصرف می‌شود. دوز مصرفی ۳۰ میلی گرم بر کیلوگرم منقسم در ۱۲ ساعت، بر اساس جزء آموکسی‌سیلین از ۱۲۵ میلی گرم / ۳۱٫۲۵ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر سوسپانسیون خوراکی استفاده کنید.
2. این دارو برای اوتیت میانی باکتریایی حاد ناشی از ایزوله‌های تولید کننده بتالاکتاماز H آنفلوانزا و M catarrhalis مصرف می‌شود. دوز پیشنهادی برای بیشتر از ۳ ماه یا ۴۰ کیلوگرم، ۴۵ میلی گرم بر کیلوگرم منقسم در ۱۲ ساعت؛ از ۲۰۰ میلی گرم / ۲۸٫۵ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر یا ۴۰۰ میلی گرم / ۵۷ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر سوسپانسیون استفاده کنید.
3. این دارو برای عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی و سینوزیت ناشی از ایزوله‌های تولیدکننده بتالاکتاماز H آنفلوانزا و M catarrhalis مناسب است.
4. دوز پیشنهادی بیشتر از ۳ ماه و کمتر از ۴۰ کیلوگرم، ۴۵ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت است که از ۲۰۰ میلی گرم / ۲۸٫۵ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر یا ۴۰۰ میلی گرم / ۵۷ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر سوسپانسیون استفاده کنید.
5. عفونت‌های کمتر در کودکان بالای ۳ ماه و کمتر از ۴۰ کیلوگرم، ۲۵ میلی گرم بر کیلوگرم به صورت خوراکی هر ۱۲ ساعت که از ۲۰۰ میلی گرم / ۲۸٫۵ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر یا ۴۰۰ میلی گرم / ۵۷ میلی گرم در هر ۵ میلی لیتر سوسپانسیون استفاده کنید.

زمان مصرف قرص کوآموکسی کلاو

داروی کوآموکسی کلاو (Co-amoxiclav) را طبق دستور پزشک مصرف کنید، از مصرف آن بیشتر یا کمتر از آنچه پزشک تجویز کرده است، خودداری کنید. قرص‌های جویدنی را به طور کامل جوییده و سپس به صورت کامل قورت دهید. قبل از هر بار مصرف، مایع این دارو را به خوبی تکان دهید تا دارو به طور یکنواخت مخلوط شود. قرص معمولی ۲۵۰ میلی گرمی و قرص جویدنی ۲۵۰ میلی گرمی حاوی مقادیر مختلف اسید کلاوولانیک هستند و نباید جایگزین یکدیگر شوند. اگر مصرف این دارو خیلی زود قطع کنید یا دوزهای مصرفی را حذف کنید، عفونت شما ممکن است به طور کامل درمان نشود و باکتری‌ها به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شوند.

موارد احتیاط

1. قرص‌های مختلف این دارو قابل تعویض نیستند، زیرا نسبت آموکسی‌سیلین به کلاوولانات متفاوت است.
2. قرص‌های با رهش طولانی برای نارسایی کلیوی استفاده نمی‌شوند (CrCl <30 میلی لیتر در دقیقه).
3. ایمنی و اثربخشی قرص طولانی رهش کوآموکسی کلاو در افراد زیر ۱۶ سال ثابت نشده است. (ناشناخته)
4. خطر اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل (CDAD)؛ در بیمارانی که پس از مصرف آنتی‌بیوتیک دچار اسهال می‌شوند را در نظر بگیرید. CDAD بیش از ۲ ماه پس از درمان آنتی‌بیوتیکی ایجاد می‌شود. در صورت مشکوک شدن، دارو را فورا قطع کنید و درمان مناسب با مایع الکترولیت، مکمل پروتئین و درمان آنتی‌بیوتیکی C دیفیسیل انجام دهید.
5. تجویز درمان در غیاب عفونت باکتریایی اثبات شده، مشکوک قوی یا اندیکاسیون پیشگیری‌کننده بعید است برای بیمار مفید باشد و خطر ایجاد باکتری‌های مقاوم به دارو را افزایش می‌دهد. خطر سوپر عفونت‌های باکتریایی یا قارچی وجود دارد، در صورت مشکوک شدن، دارو را فورا قطع کرده و درمان مناسب را انجام دهید.
6. درصد بالایی از بیماران مبتلا به مونونوکلئوز گزارش شده که در طول درمان دچار بثورات پوستی شده‌اند. آنتی‌بیوتیک‌های کلاس آمپی‌سیلین در این بیماران توصیه نمی‌شود.
7. در نارسایی کبدی احتیاط کنید. اختلال عملکرد هیپاتیک (نادر) در افراد مسن یا مردان شایع‌تر است و درمان طولانی مدت ممکن است خطر را افزایش دهد.
8. واکنش‌های حساسیت مفرط (آنافیلاکتیک) جدی و گاهی کشنده گزارش شده است. احتمال بروز این واکنش‌ها در افرادی که سابقه حساسیت به پنی‌سیلین یا سابقه حساسیت به چندین آلرژن دارند، بیشتر است. قبل از شروع درمان، باید در مورد واکنش‌های حساسیت مفرط قبلی نسبت به پنی‌سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها یا سایر آلرژن‌ها تحقیق شود. در صورت بروز واکنش آلرژیک، درمان را قطع کرده و درمان مناسب را آغاز کنید.
9. درمان در برخی بیماران باعث عوارض جانبی شدید پوستی (SCAR)، مانند سندرم استیونز-جانسون (SJS)، نکرولیز سمی اپیدرمی (TEN)، واکنش دارویی با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS)، پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) می‌شود. اگر بیماران دچار بثورات پوستی شوند، باید به دقت تحت نظر باشند و در صورت پیشرفت ضایعات، مصرف آن‌ها قطع شود.

موارد منع مصرف کوآموکسی کلاو

1. آلرژی به پنی‌سیلین
2. سابقه قبلی زردی کلستاتیک یا اختلال عملکرد کبد مرتبط با آموکسی سیلین و کلاوولانات
3. انتشار طولانی مدت: بیماران همودیالیزی و نارسایی شدید کلیوی (CrCl <30 میلی لیتر در دقیقه)

عوارض جانبی داروی کوآموکسی کلاو (Co-amoxiclav)

اسهال، مایکوزیس، حالت تهوع، راش، استفراغ، واژینیت، کاندیدیازیس و… برخی از عوارض جانبی داروی کوآموکسی کلاو می‌باشد. اگر هریک از این عوارض بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید. بسیاری از افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند، عوارض جانبی جدی ندارند. با این حال در صورت بروز عوارض جانبی جدی از جمله یوبست یا اسهال شدید، بدتر شدن بیماری بعد از مصرف دارو، خونریزی در دستگاه گوارش (معده، روده یا مری) و.. مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.

1. اسهال (بسته به دوز و رژیم غذایی متفاوت است)
2. راش پوشک
3. مایکوزیس
4. حالت تهوع
5. راش
6. استفراغ
7. مدفوع شل
8. کاندیدیازیس
9. واژینیت
10. واکنش‌های حساسیت مفرط
11. آنافیلاکسی
12. کم خونی
13. ترومبوسیتوپنی
14. لکوپنی

تداخل دارویی کوآموکسی کلاو

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. قبل از مراجعه به پزشک لیستی از داروهای شیمیایی و گیاهی مورد استفاده خود تهیه کرده و به وی نشان دهید. بدون مشورت با پزشک انواع آنتی‌بیوتیک یا دیگر داروها را مصرف نکنید. همچنین دوز مصرفی تجویز شده را کاهش، افزایش یا قطع نکنید، قطع ناگهانی می‌تواند سبب بازگشت بیماری یا التهاب در بیمار شود. در ادامه برخی از تداخلات دارویی شایع کوآموکسی کلاو (Co-amoxiclav) را بررسی خواهیم کرد.

1. تداخلات رده X (پرهیز): ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا
2. کاهش اثرات داروها توسط کوآموکسی کلاو: آمینوگلیکوزیدها، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، لاکتوباسیلوس و استریول، مایکوفنولات، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
3. افزایش اثرات داروها توسط کوآموکسی کلاو: دی‌کلروفنامید، متوترکسات، آنتاگونیست ویتامین کا

مصرف کوآموکسی کلاو (Co-amoxiclav) در دوران بارداری و شیردهی

مطالعات تولید مثل در حیوانات (موش با دوزهای تا ۱۰ برابر انسان) با داروهای خوراکی و تزریقی هیچ اثر تراتوژنی نشان نداده است. در یک مطالعه منفرد در زنان مبتلا به پارگی زودرس و غشای جنینی (pPROM)، گزارش شد که درمان پیشگیرانه با این دارو ممکن است با افزایش خطر انتروکولیت نکروزان در نوزادان همراه باشد. مانند تمام داروها، مصرف آن در بارداری باید اجتناب شود، مگر اینکه توسط پزشک ضروری تشخیص داده شود.

تاثیر داروی کوآموکسیکلاو در شیردهی

آنتی‌بیوتیک‌های کلاس آمپی‌سیلین در شیر انسان دفع می‌شوند. بنابراین هنگام تجویز دارو به مادر شیرده باید احتیاط کرد. با این حال، این دارو ممکن است توسط پزشک در طول دوره شیردهی تجویز شود. به استثنای خطر ایجاد حساسیت، همراه با دفع مقادیر کمی از شیر مادر، هیچ اثر مضر شناخته شده‌ای برای شیرخوار تغذیه شده با شیر مادر وجود ندارد.

شرایط نگهداری داروی Co-amoxiclav

داروی کوآموکسی کلاو باید در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهداری شود. همچنین تمام داروهای شیمیایی و گیاهی باید دور از دسترس کودکان و حیوانات نگهداری شوند.

کلام آخر در مورد داروی کوآموکسی کلاو

داروی آموکسی کلاو همان طور که در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز شرح دادیم، دارویی برای درمان مؤثر عفونت‌ها است و با در دست داشتن نسخه و کنترل مصرف آن، می‌توان به بهبود سریع‌تر و بهتری برای بیماران دست یافت. این دارو با تأثیرگذاری بر رشد و تکامل باکتری‌ها به عنوان یکی از داروهای اصلی در پزشکی مدرن محسوب می‌شود و امیدواریم که این مقاله به پزشکان و بیماران در درک بهتری از کاربرد و مزایای آموکسی کلاو کمک کرده باشد. بیماران توجه داشته باشند، در صورت بروز علائم عفونت یا التهاب به پزشک مراجعه کرده و از مصرف سرخود آنتی‌بیوتیک خودداری کنید.

منبع سایت: Medscape