مروری بر موفقیت‌های دولت سیزدهم در تولید و صادرات نفت-تایمز

دولت سیزدهم زمانی آغاز به کار کرد که فروش نفت در پایین‌ترین حد ممکن قرار داشت. حتی وزیر نفت دولت دوازدهم بار‌ها اعلام کرده بود صادرات نفت ایران از یک میلیون بشکه کمتر نخواهد شد، اما آمار‌ها بیانگر آن بود که نه‌فقط کاهش یافت، بلکه پول حاصل از صادرات نفت هم در اختیار دولت قرار نگرفت.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم خنثی‌سازی تحریم‌ها در دستور کار قرار گرفت و از افزایش صادرات نفت گرفته تا عضویت در سازمان‌های بین‌المللی پیگیری شد. اکنون موسسات بین‌المللی اعلام کرده‌اند صادرات نفت ایران افزایش زیادی داشته که در ادامه به جزئیات آن پرداخته‌ایم. 

شرکت‌های مشاوره انرژی و نهاد‌های بین‌المللی مانند آژانش بین‌المللی انرژی و اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده‌اند تولید و صادرات نفت ایران در دولت سیزدهم روند صعودی داشته و در برخی موارد به رکورد‌هایی دست یافته است. پیش از تشکیل دولت سیزدهم و در جریان مناظره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری، شهید آیت‌ا… سیدابراهیم رئیسی اعلام کرد اولویت دولتش خنثی‌سازی تحریم است و در کنار آن رفع تحریم‌ها را پیگیری خواهد کرد. همچنین شهید رئیسی اعلام کرد به معیشت مردم توجه ویژه‌ای خواهد داشت تا تحریم‌ها بر سفره خانوار اثر نگذارد. به نظر می‌رسد تا حد زیادی وعده‌های شهید رئیسی محقق شد؛ به این دلیل که نه‌فقط صادرات نفت در راستای خنثی‌سازی تحریم افزایش یافت، بلکه پول حاصل از صادرات آن برای واردات کالا‌های اساسی با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان در نظر گرفته شد تا مردم نیز از این نعمت خدادادی بهره‌مند شوند و اثر فروش نفت را در ارزانی کالا‌های اساسی حس کنند. هرچند پس ازشهادت آیت‌ا… رئیسی، رسانه‌های غربی سعی بر وارونه جلوه‌دادن دستاورد‌های دولت سیزدهم داشتند، اما در همه آمار‌های بین‌المللی افزایش صادرات نفت پای ثابت مباحث بود و از آن به‌عنوان یک موفقیت یاد شد. این در حالی است که دردولت سیزدهم نه‌فقط تحریم‌ها رفع نشد، بلکه تحریم‌های جدیدی نیز متوجه کشورمان شد و در این شرایط رشد رقم خورد. 
 
رکوردشکنی در سال گذشته 
آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در ژوئن ۲۰۲۳ نشان داد ایران با درآمد ۵۴ میلیارد دلاری از صادرات نفت در سال ۲۰۲۲، در میان اعضای اوپک، در رتبه پنجم ایستاد. بر اساس شاخص قیمت نفت استاندارد، درآمد ایران از صادرات نفت، ۱۵ میلیارد دلار در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که فعالیت دولت سیزدهم آغاز شد، افزایش داشت. همچنین، طبق آمار منتشره در بولتن آماری سالانه ۲۰۲۳ اوپک، ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲به ۴۲.۶میلیارد دلار رسید که در مقایسه با ارزش صادرات نفتی سه سال گذشته، بالاتر بود. ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۰ که هنوز فعالیت دولت سیزدهم آغاز نشده بود، هفت میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بود، اما در سال ۲۰۲۱، به ۲۵ میلیارد دلار و ۵۰۰ میلیون دلار رسید. این رکوردزنی متوقف نشد و طبق داده‌های شرکت ورتکسا، صادرات نفت ایران در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۴، به بالاترین سطح طی شش سال گذشته صعود کرد. روزنامه فایننشال‌تایمز با استناد به آمار شرکت ورتکسا نوشت: میانگین صادرات روزانه نفت ایران طی این مدت، ۱.۵۶میلیون بشکه بود که تقریبا همه آن به چین ارسال شد و حدود ۳۵ میلیارد دلار درآمد برای ایران به همراه داشت. صادرات نفت ایران پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ و وضع مجدد تحریم‌ها، متاثر شد، اما صادرات نفت ایران با وجود موانعی مانند بن‌بست مذاکرات هسته‌ای و رقابت از سوی نفت ارزان روسیه، در دوران دولت سیزدهم روند رو‌به‌رشدی را تجربه کرد. برخی تحلیلگران غربی مدعی بودند در مقایسه با دوران دولت ترامپ، مقابله یا اقدام جدی علیه صادرات نفت ایران در دولت بایدن وجود نداشته، اما آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی در کاخ سفید در دسامبر ۲۰۲۲ در این‌باره اظهار کرده بود: اجرای تحریم‌ها از سوی دولت با قدرت انجام می‌شود. ما برای اقدام علیه دور زدن تحریم‌های صادرات نفت به همراه تحریم‌ها علیه فروش موشک و پهپاد و نقض حقوق بشر تردید نداشته و نخواهیم داشت.

افزایش تولید نفت 
سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ و بازگشت تحریم‌های انرژی در سال ۲۰۱۸ باعث شد ایران جایگاه خود به‌عنوان دومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک را از دست بدهد و به جایگاه پنجم نزول کند، اما در دولت سیزدهم، ایران با افزایش تولید موفق شد جایگاه خود را بهبود بخشیده و درسال۲۰۲۱ به رتبه چهارم بازگشت وسپس درسال میلادی گذشته، باکنار زدن امارات، به رتبه سومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک صعود کرد. بنا برآمار آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، ایران درسال میلادی گذشته، ۲.۹۹میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد که ۴۴۰ هزار بشکه در روز در مقایسه با سطح تولید سال ۲۰۲۲ افزایش داشت. آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد ایران در آوریل، ۳.۳میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که بالاتر از ۲۵/۳ میلیون بشکه در روز ماه در مارس بوده است. این آژانس، ظرفیت تولید پایدار ایران را ۳.۸میلیون بشکه در روز برآورد کرد و برآوردش از سطح تولید ایران و رشد آن، از ارزیابی‌های اوپک هم بالاتر بوده است. همچنین بنا بر آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام ایران در سه‌ماهه اول سال میلادی جاری، به ۳.۲۳میلیون بشکه در روز رسید که در مقایسه با تولید ۳.۱۸میلیون بشکه در روز در سه‌ماهه چهارم۲۰۲۳، افزایش داشت. میانگین تولید نفت ایران در سال میلادی گذشته، ۲.۸۷میلیون بشکه در روز بوده است. آمار اوپک هم نشان داد ایران با وجود تداوم تحریم‌های ظالمانه آمریکا، در سال ۲۰۲۳، رکورددار افزایش تولید در میان اعضای اوپک بود. اوپک در جدیدترین گزارش ماهانه خود از بازار نفت، تولید نفت ایران در آوریل را بر اساس آمار منابع ثانویه، ۳.۲۱۲میلیون بشکه در روز اعلام کرد که نسبت به مارس ۱۴ هزار بشکه در روز افزایش داشت.

منبع: روزنامه جام جم