جهاد دانشگاهی به دستور چه کسی و با چه هدفی تاسیس شد؟-تایمز

جهاد دانشگاهی یکی از نهاد‌های دولتی است که در طول سالیان فعالیت خود به کمک دانشمندان و محققان ایرانی دستاورد‌های زیادی را در حوزه‌های مختلف برای کشور به ارمغان آورده است.

از پژوهشگاه رویان که احتمالا نامش برای بسیاری از مردم ایران آشنا است و به عنوان قطب تحقیقاتی و فناوری شناخته می‌شود می‌توان به عنوان شناخته شده‌ترین مولود جهاد دانشگاهی نام برد که هشتم خرداد سال ۱۳۷۰ با هدف ارائه خدمات درمانی، پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری توسط زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی و گروهی از پژوهشگران و همکارانش در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران تاسیس شد.

اما جهاد دانشگاهی که امروزه بسیاری از نیاز‌های علمی کشور را برطرف می‌کند، چه زمانی و به فرمان چه کسی تاسیس شد؟

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با بالا گرفتن اختلافات میان عوامل فعال طاغوتی در دانشگاه‌ها و دانشجویان انقلابی پیرو خط امام،  دانشگاه‏‌ها تعطیل شد. به دنبال این موضوع، حضرت امام خمینی (ره) فرمان تشکیل نهاد انقلابی جهاد دانشگاهی را صادر کردند تا پس از تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی، فرهنگ غربی از مراکز علمی و فرهنگی کشور زدوده شود.

به این ترتیب حضرت امام خمینی در تاریخ ۲۳ / ۳ / ۵۹ دستور تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی را صادر کرد. بر اساس این دستور، ستاد انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی را در تاریخ ۱۶ / ۵ / ۵۹ به عنوان یک نهاد انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی تاسیس کرد. در سال ۶۹ براساس مصوبه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی جهاد دانشگاهی به عنوان پلی میان دانشگاه و بخش صنعتی – خدماتی کشور معرفی و دو وظیفه عمده یعنی انجام تحقیقات علمی و فعالیت‌های فرهنگی به عهده این نهاد گذاشته شد.

درمان ناباروری و درمان زخم‌های مزمن، از مهم‌ترین دستاورد‌های جهاد دانشگاهی

با وجود آنکه این نهاد انقلابی  فعالیت‌ها و دستاورد‌های زیادی در حوزه‌های فناورانه، مهندسی و حتی علوم انسانی دارد، اما بیش از هرچیز به واسطه حوزه پزشکی و پژوهشگاه رویان شناخته می‌شود.

پژوهشگران پژوهشکده شناخته شده رویان سلول‌های بنیادی در راستای تولید سلول‌های بنیادی و درمان بیماری‌های سخت به فعالیت‌های پژوهشی می‌پردازند. تولید سلول‌های پرتوان القایی از جمله دستاورد‌های مهمی است که پژوهشگران پژوهشگاه رویان به دانش تولید آن دست یافته‌اند. در آن مقطع زمانی ایران جزو شش کشوری محسوب میشد که توانسته بود به این تکنولوژی دست یابد.

همچنین پژوهشگران پژوهشگاه رویان با استفاده از روش‌های کمک باروری، توانستند نرخ باروری را افزایش دهند. به گونه‌ای که هم اکنون مراکز درمانی و تحقیقاتی جهاد، خدمات درمانی را به کشور‌های همسایه نیز ارائه می‌کنند و مراکز پزشکی جهاد به ویژه مراکز درمان ناباروری محل رجوع بسیاری از مردم کشور‌های همسایه برای درمان است.

همچنین پژوهشگران مرکز ترمیم زخم جهاد دانشگاهی موفق به مداوای زخم‌های مزمن با استفاده از نوین‌ترین و موثرترین روش‌های درمانی و با کمک دانش بومی شدند. به کمک این روش طول درمان بیماران مبتلا به زخم‌های مزمن دیابتی، زخم‌های وریدی و شریانی و نیز زخم بستر بسیار کاهش می‌یابد.

کارآمدی دستاورد‌های جهاد دانشگاهی در زمان کرونا

به عنوان گوشه‌ای از کارآمدی‌های جهاد دانشگاهی خوب است به اثرگذاری آن در دوران کرونا هم اشاره کنیم.

اواخر سال ۱۳۹۸ زمانی که کرونا، این میهمان ناخودآگاه وارد کشور ما شده بود و تهدید و ترس ناشی از آن همه را فرا گرفته بود، با تلاش پژوهشگران جهاد دانشگاهی در پژوهشکده سرطان معتمد، کیت تشخیص مولکولی کووید  ۱۹ با استفاده از فناوری‌های به روز طراحی و تولید شد و به نوعی جهاد دانشگاهی اولین تولید کننده کیت تشخیص کووید ۱۹ لقب گرفت.

در ادامه تحقیقات دانشمندان ایرانی، نسل‌های جدیدتری از کیت‌های تشخیص کرونا با دقت بالاتر و مزیت‌های بیشتر تولید شد و در سطح کشور توزیع شد.  

گفتنی است رهبر معظم انقلاب نیز در یکی از دیدار‌های خود با مسئولان جهاد دانشگاهی با اشاره به اهمیت این نهاد، فرموده‌اند: «جهاد دانشگاهی فقط یک نهاد نیست، بلکه یک فرهنگ است، یک سمت گیری و حرکت است. هرچه بتوانیم ما این فرهنگ را در جامعه گسترش دهیم و آن را پایدار و استوار کنیم، کشور را به سمت سربلندی و عزت و استقلال حقیقی بیشتر پیش برده‌ایم.»

گزارش از: فاطمه کربلایی