چالش های صنعت فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی در ایران

محمدرضا حلوایی، در گفتگو با خبرنگار مهر به چشم انداز تولید فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی در سال جدید اشاره کرد و افزود: تولید عطریات و اقلام آرایشی و بهداشتی در کشورمان، از جمله موضوعاتی است که نیاز به تأمل و توجه جدی دارد و ای کاش در این سال‌ها به جای سر دادن شعارهای مختلف، تنظیم نقشه راهی که معطوف به هدف باشد در دستور کار مسئولین قرار می‌گرفت.

وی ادامه داد: البته ناگفته نماند که تلاش‌های پراکنده‌ای در این مسیر صورت گرفته ولی تا رسیدن به نقطه مطلوب هنوز گام‌های زیادی باقی مانده و موانع بسیاری در این مسیر وجود دارد که متأسفانه برطرف نشده است.

به گفته حلوایی، مروری بر ویژگی‌های جمعیتی کشورمان نشان از آن دارد که فرصت‌ها و ظرفیت‌های زیادی در بازار و اقتصاد ایران وجود دارد که سبب می‌شود تأمین عطریات و اقلام آرایشی و بهداشتی را به یکی از مطلوب‌ترین حوزه‌ها برای سرمایه گذاری و فعالیت اقتصادی تبدیل کند اما به دلیل عدم اتخاذ سیاست‌های مناسب و فقدان استراتژی درست و پایدار در این حوزه، شاهد شکوفایی مورد انتظار در این بخش نبوده ایم.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین دست اندازها، حجم غیر قابل توصیف تصدی گری دولت است. به نظر می‌رسد با وجود همه هشدارهایی که از سوی اقتصاددانان ارائه شده ولی هنوز دولت‌ها نتوانسته اند بر عطش تصدی گری خود غلبه کنند و گستردگی و دخالت‌های دولت‌ها بر بخش‌های بزرگی از اقتصاد پابرجاست. این موضوع نه تنها موجب افزایش بوروکراسی‌های درهم تنیده و مبهم شده، بلکه موجب یاس و ناامیدی فعالان اقتصادی و هرز رفتن وقت، انرژی و خلاقیت بخش خصوصی شده است که در نهایت به جاماندگی و واماندگی بنگاه‌های اقتصادی در رشد و رقابت منجر می‌شود. طبیعی است که این موضوع، عوارض و عواقب ناگواری بر رضایتمندی مصرف کننده خواهد داشت.

این فعال صنعت فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی، ادامه داد: از سوی دیگر، عدم شناخت درست مسئولین و تصمیم سازان از ماهیت بازار عطریات و اقلام آرایشی و بهداشتی و نوع رفتار مشتری و همچنین عدم وجود آمار و اطلاعات منطبق بر واقع از این بازار سبب شده که سیاستگذاران تصور کنند که می‌توانند با بستن درهای واردات قانونی، تقاضا را کنترل کرده و مصرف کننده را مجبور به خرید کالای ایرانی کنند. این در حالی است که کالای ایرانی باید از نظر کیفی و همچنین احساسی مورد پسند و انتخاب مصرف کننده قرار گیرد و این مهم تنها زمانی رخ می‌دهد که مصرف کننده در انتخاب و خرید خود، گزینه‌های مختلفی را پیش روی خود داشته باشد.

حلوایی تاکید کرد: تشدید رویکردهای توهمی در مدیریت سلیقه مصرف کنندگان سبب شده که خواسته و تقاضای مشتری به رسمیت شناخته نشود و نتیجه چنین رویکردی را می‌توان به وضوح در اتخاذ سیاست‌های ممنوعیت کامل واردات قانونی مشاهده کرد. این در حالی است که با وجود همه تلاش‌های اینچنینی، تقاضا در کشور از بین نرفته است، بلکه از بازار قانونی و رسمی به سمت کالای قاچاق و غیر رسمی انتقال پیدا کرده است. واقعیت تجربه شده در دنیا این است که اگر دولت‌ها قصد مدیریت واردات را دارند، بر اساس قانون صرفاً می‌توانند از ابزارهای تعرفه‌ای بهره بگیرند و اتخاذ رویکردهای ممنوعیت واردات به جای مدیریت واردات، ضمن نابودی بنگاه‌های قانونی فعال در عرصه تجارت سبب رونق کسب و کارهایی شده که از طریق قاچاق، بازار را از کالای تقلبی و بی کیفیت تغذیه می‌کنند.

وی افزود: با توجه به ضرورت بهره برداری از زنجیره ارزش جهانی تولید، به صراحت می‌توان گفت هم افزایی تولید و تجارت و بهره برداری از ظرفیت‌های خالی خطوط تولید داخلی، می‌تواند یکی از بهترین فرصت‌ها برای توسعه این بخش و افزایش اشتغال آفرینی باشد. به طوری که از این طریق، هم از پتانسیل برندهای جهانی و هم از زیرساخت‌های تولید در کشورمان استفاده شود که این دو در کنار یکدیگر می‌توانند به انتقال تکنولوژی و دانش فنی کمک کرده و هم زمان موجب افزایش اشتغال زایی نیز شوند.

حلوایی در پایان تصریح کرد: بنابراین چشم انداز تولید اقلام بهداشتی، آرایشی و عطریات در ایران را در شرایطی می‌توان مثبت و رو به رشد ترسیم کرد که در صورت ایجاد گشایش‌های اقتصادی در عرصه بین المللی برای کشورمان، رویکردهایی از قبیل وصل شدن به زنجیره ارزش جهانی از طریق بهره برداری از ظرفیت خالی کارخانجات داخلی و ایجاد زمینه‌های قانونی برای سرمایه گذاری مشترک فراهم شود.