کشف ۷۵ عامل خطر ژنتیکی که در بروز آلزایمر نقش دارند

به گزارش ایسنا و به نقل از نوروساینس نیوز، اگر بخواهیم درک خود را در مورد بیماری آلزایمر بهبود ببخشیم، شناسایی عوامل خطر آن ضروری است. پیشرفت‌هایی که در حال حاضر در تحلیل ژنوم انسان صورت می‌گیرند، به درک بهتر این بیماری کمک می‌کنند.

پژوهشگران اروپایی، آمریکایی و استرالیایی، ۷۵ ناحیه از ژنوم را شناسایی کرده‌اند که با بیماری آلزایمر در ارتباط هستند. ۴۲ مورد از این نواحی، جدید هستند و این بدان معناست که پیشتر در این بیماری دخیل نبوده‌اند.

این پژوهش، بینش‌های جدیدی را در مورد مکانیسم‌های بیولوژیکی ارائه می‌دهد و روزنه‌های جدیدی را به سوی تشخیص و درمان آلزایمر می‌گشاید.

بیماری آلزایمر، شایع‌ترین نوع زوال عقل است که حدود یک میلیون و ۲۰۰ نفر در فرانسه به آن مبتلا هستند. این بیماری پیچیده و چند عاملی که معمولا پس از ۶۵ سالگی ایجاد می‌شود، دارای یک مولفه ژنتیکی قوی است. تصور می‌شود که بیشتر موارد این بیماری، ناشی از تعامل عوامل ژنتیکی گوناگون با عوامل محیطی باشد.

اگرچه درک این بیماری رو به بهبودی است اما در حال حاضر هیچ درمانی ندارد. داروهای موجود عمدتا با هدف کاهش دادن زوال شناختی و برخی اختلالات رفتاری تجویز می‌شوند.

به منظور درک بهتر منشا بیماری، یکی از چالش‌های اصلی پژوهش، شناسایی بهتر عوامل خطر ژنتیکی با شناسایی فرآیندهای پاتوفیزیولوژیکی و در نتیجه، پیشنهاد دادن اهداف درمانی جدید است.

یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران شامل پژوهشگران “موسسه پژوهش پزشکی و سلامت فرانسه” (Inserm)، “انستیتو پاستور لیل”(Institut Pasteur de Lille) و “بیمارستان دانشگاه لیل”(Lille University Hospital) و “دانشگاه لیل”(ULille)، تحت سرپرستی “ژان چارلز لمبرت”(Jean-Charles Lambert)، مدیر پژوهش موسسه پژوهش پزشکی و سلامت فرانسه، یک “پژوهش ارتباط ژنومی گسترده”(GWAS) را روی بزرگترین گروه بیماران مبتلا به آلزایمر که تاکنون بررسی شده است، انجام دادند.

با تشویق پیشرفت‌ در تجزیه و تحلیل ژنوم، این پژوهش‌ها به تجزیه و تحلیل ژنوم ده‌ها هزار یا صدها هزار شخص خواه سالم و خواه بیمار می‌پردازند. هدف از این پژوهش‌ها، شناسایی عوامل خطر ژنتیکی مرتبط با جنبه‌های خاص بیماری است.

لمبرت گفت: ما در پی این کشف بزرگ، این نواحی را شناسایی کردیم تا ارتباط آنها را با دانش بالینی و بیولوژیکی خود مشخص کنیم و درک بهتری را در مورد مکانیسم‌های سلولی و روندهای آسیب‌شناسی مرتبط به دست بیاوریم.

مشخص کردن پدیده‌های آسیب‌شناختی

در بیماری آلزایمر، دو پدیده آسیب‌شناختی مغز پیشتر ثبت شده‌اند که یکی تجمع پپتیدهای آمیلوئید بتا و دیگری تغییر پروتئین تاو هستند که تجمع آن در نورون‌ها یافت می‌شود.

پژوهشگران در این پروژه، اهمیت این فرآیندهای آسیب‌شناختی را تأیید کردند. تجزیه و تحلیل آنها در مورد نواحی گوناگون ژنوم تایید می‌کند که برخی از آنها در تولید پپتید آمیلوئید و عملکرد پروتئین تاو نقش دارند.

علاوه بر این، تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهند که اختلال در ایمنی ذاتی و عملکرد میکروگلیا نیز در بیماری آلزایمر نقش دارد. میکروگلیاها، سلول‌های ایمنی موجود در سیستم عصبی مرکزی هستند که با حذف کردن مواد سمی، نقش جمع‌آوری ضایعات را بر عهده دارند.

در نهایت، این پژوهش برای نخستین بار نشان می‌دهد که مسیر سیگنال‌دهی وابسته به “فاکتور نکروز توموری آلفا”(TNF-alpha)، در بیماری نقش دارد.

این یافته‌ها، دانش ما را در مورد فرآیندهای آسیب‌شناختی دخیل در این بیماری تأیید می‌کنند، مواردی را به آن می‌افزایند و روزنه‌های جدیدی را برای پژوهش‌های درمانی می‌گشایند.

امتیاز خطر

پژوهشگران براساس یافته‌های خود، یک امتیاز خطر ژنتیکی را ابداع کردند تا این موضوع را ارزیابی کنند که کدام بیماران مبتلا به اختلال شناختی طی سه سال پس از بروز نشانه‌های بالینی آن، به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوند.

لمبرت گفت: اگرچه این روش در حال حاضر به هیچ وجه برای استفاده بالینی در نظر گرفته نشده است اما می‌تواند هنگام تنظیم کردن آزمایش‌های درمانی به منظور دسته‌بندی شرکت‌کنندگان براساس امتیاز خطر آنها و ارزیابی داروهای مورد بررسی بسیار مفید باشد.

این گروه پژوهشی به منظور تأیید و گسترش یافته‌های خود، اکنون مایل هستند که بررسی‌ها را در گروهی گسترده‌تر ادامه دهند. آنها فراتر از این توصیف جامع در مورد عوامل ژنتیکی بیماری آلزایمر، در حال توسعه روش‌های زیست‌شناسی سلولی و مولکولی متعددی برای تعیین نقش آنها در پیشروی بیماری هستند.

علاوه بر این، یکی از ملاحظات آینده انجام دادن همین پژوهش‌ها در سایر گروه‌ها خواهد بود تا تعیین شود که آیا عوامل خطر در همه جمعیت‌ها یکسان هستند یا خیر.

این پژوهش، در مجله “Nature Genetics” به چاپ رسید.

انتهای پیام