وزارت علوم باید چه اقداماتی برای تحقق شعار سال انجام دهد؟

دکتر رضا نقی‌زاده در گفتگو با ایسنا، ضمن بیان این مطلب، وزارت علوم را یکی از مهم‌ترین وزارت‌خانه‌ها در زمینه تحقق تولید دانش‌بنیان برشمرد و گفت: نقش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری در این مسیر، راهبردی است و اجزای مختلف وزارت علوم؛ اعم از حوزه‌های آموزشی، فرهنگی، پژوهشی، فناوری و نوآوری وزارت در تحقق تولید دانش بنیان نقش دارند.  

وی با تاکید بر نقش دانشگاه‌ها در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان، ادامه داد: بنیان و پایه تولید دانش بنیان، دانش و فناوری است و دانشگاه جایگاه اصلی دانش و فناوری در کشور است. در سایر کشورهای پیشرفته نیز از زمانی‌که اقتصاد دانش بنیان به طور جدی مطرح شده، نقش دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است.  

دبیر اتاق فکر سیاستگذاری علم وزارت علوم، با بیان این‌که این وزارتخانه، زنجیره‌ای از اقدامات را در دوره جدید آغاز کرده است که این اقدامات می‌تواند به تولید دانش بنیان کشور کمک جدی کند، تشریح کرد: مهم‌ترین این اقدامات، «آموزش پژوهش‌محور و مهارت‌گرا»، «توسعه پژوهش‌های کاربردی با رویکرد حل مسائل دانشی دستگاه‌های و نهادهای اقتصادی و صنعتی»، «توسعه فناوری‌های راهبردی و تحول آفرین» و «اتصال توانمندی‌های پژوهشی و فناوری به کسب و کارهای فناور و دانش بنیان از طریق مراکز رشد و پارک های علم و فناوری» است.

مشاور معاون پژوهشی وزارت علوم در خصوص اقدامات کلیدی که در سال جدید باید مورد توجه قرار گیرد، توضیح داد: مطابق با اسناد بالادستی و برنامه‌های وزارت علوم، در سال جدید چهار اقدام کلیدی با محوریت تولید دانش بنیان و اشتغال آفرینی، باید مدنظر قرار گیرد. اقدام اول در سطح آموزش است که ضرورت آموزش‌های مهارتی و افزایش ضریب اشتغال‌پذیری را ایجاب می‌کند.  گستره آموزش در دانشگاه‌ها باید فراتر از آموزش‌های کتب تخصصی باشد و باید به رویکردهای چند ساحتی در آموزش مهاجرت کرد.

وی ادامه داد: اقدام کلیدی دوم، توسعه پژوهش‌های کاربردی به‌ویژه مرتبط با پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی است. باید بپذیریم که هم‌اکنون نظام جذب و به‌کارگیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی در کشور معیوب است و باید با استفاده از فرصت سال جدید، تحولات اساسی در آن ایجاد کرد.

این متخصص سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری تاکید کرد: جذب دانشجوی دکترا، بدون در نظر گرفتن نیازها و تقاضاهای فعال، از دست دادن فرصت‌ها و امکانات ناشی از پنجره نیروی انسانی متخصص و دانش محور است. اگر همین پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی به سمت حل نیازهای جامعه و صنعت حرکت کند، مطمئن هستم یک حرکت ملی را شاهد خواهیم بود.

رئیس حوزه پژوهشی وزارت علوم، اقدام کلیدی سوم را افزایش مشارکت دانشجویان، دانش‌آموختگان و اعضای هیات علمی در زیست‌بوم دانش‌بنیان دانشگاه‌ها عنوان کرد و گفت: در شرایط کنونی سهم مشارکت در زیست‌بوم دانش‌بنیان دانشگاه‌ها کم‌تر از پنج درصد است و با همین امکانات فعلی می‌توان ظرفیت مشارکت دانشجویان، دانش‌آموختگان و اعضای هیات علمی را به دو برابر شرایط فعلی افزایش داد.

وی ادامه داد: اگر در حال حاضر نزدیک به ۶۰ هزار فعال در این زیست‌بوم داریم، با برنامه‌ریزی و تلاش، آن را می‌توان به بیش از ۱۰۰ هزار نفر افزایش داد. باید برای این برنامه داشته باشیم و بازیگرانی که در این زیست‌بوم فعال می‌شوند را تشویق کنیم. دانشجو و عضو هیات علمی که در این زیست بوم فعال شود، مطمئناً امکان درک بیشتری از واقعیت‌های جامعه، صنعت و تولید کشور خواهد داشت.

نقی زاده چهارمین اقدام کلیدی وزارت علوم که باید در سال جدید مورد توجه قرار گیرد را «توسعه شرکت‌ها و کسب و کارهای فناور، نوآور و کارآفرین در دانشگاه‌ها» عنوان کرد و ضمن اشاره به تشکیل معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم، گفت: امروز زمان آن است که فاصله بین ایده تا کسب و کار فناور، نوآور و دانش بنیان را در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری کاهش داد. متاسفانه در حال حاضر این زمان زیاد است و تجربیات من نشان می‌دهد که این زمان در بعضی موارد به دو سال و حتی بیشتر، می‌رسد. باید موانع را برطرف کرد و این زمان را به کم‌تر از شش ماه و با ریسک پایین‌تر کاهش دهیم.

دبیر اتاق فکر سیاستگذاری علم وزارت علوم با بیان این‌که کاهش این زمان، شدنی و امکان‌پذیر است و تجربیات کشورهای دیگر نیز، این را اثبات کرده، گفت: ما باید امکانات را سریع و تسهیل‌شده در مراکز رشد، پارک های علم و فناوری و مراکز نوآوری را در اختیار دانشجویان، دانش آموختگان و اعضای هیات علمی قرار دهیم تا نهضت ایجاد کسب و کارهای کارآفرین، فناور و دانش بنیان نوپا در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی شکل گیرد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در پایان تاکید کرد که نقش وزارت علوم، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در تولید دانش بنیان بی‌بدیل است و هیچ جایگزینی ندارد. باید با رویکردی علمی و عملیاتی و پر شتاب به سمت نقش آفرینی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در تحقق تولید دانش بنیان و اشتغال آفرینی دانش بنیان حرکت کرد.

انتهای پیام