سفالکسین (Cephalexin) چه کاربردی دارد؟

سفالکسین یک آنتی‌بیوتیک از خانواده سفالوسپورین‌ها است که برای درمان انواع مختلف عفونت‌های باکتریایی بکار می‌رود. این دارو با مهار رشد و انکشاف باکتری‌ها از طریق تغییر ساختار دیواره سلولی باکتری، عمل می‌کند. داروی cephalexin در اشکال دارویی مختلف بسته به نیاز بیماران و پزشکان در حال تولید است که با توجه به وضعیت جسمانی، سن بیمار (بزرگسالان، سالمندان و کودکان) و نوع بیماری توسط پزشک تجویز می‌شود. این آنتی بیوتیک بیشتر به درمان عفونت‌های مختلف مانند عفونت دستگاه تناسلی ادراری، استخوانی، پوستی، دستگاه تنفسی و… کمک می‌کند.

اشکال دارویی سفالکسین

اشکال دارویی سفالکسین شامل کپسول ۲۵۰ میلی گرم، ۵۰۰ میلی گرم و ۷۵۰ میلی گرم، سوسپانسیون خوراکی ۱۲۵ میلی گرم / ۵ میلی لیتر و ۲۵۰ میلی گرم / ۵ میلی لیتر، قرص معمولی ۲۵۰ میلی گرم و ۵۰۰ میلی گرم می‌باشد.

موارد مصرف داروی سفالکسین

داروی سفالکسین برای درمان طیف گسترده‌ای از عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. سفالکسین به عنوان آنتی‌بیوتیک سفالوسپورین شناخته شده و با توقف رشد باکتری‌ها عمل می‌کند. این دارو برای عفونت‌های ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفولانزا) کارایی نداشته و استفاده غیر ضروری یا استفاده نادرست از هر آنتی‌بیوتیک می‌تواند منجر به کاهش اثربخشی آن شود. برخی از موارد مصرف آن شامل عفونت‌های دستگاه تناسلی ادراری، عفونت‌های استخوانی، سیستیت بدون عارضه، اوتیت مدیا، عفونت‌های پوست، عفونت‌های دستگاه تنفسی، فارنژیت استرپتوکوکی، سلولیت و ماستیت و… می‌باشد.

موارد مصرف سفالکسین در بزرگسالان

1. عفونت‌های دستگاه تناسلی ادراری
2. عفونت‌های استخوانی
3. سیستیت بدون عارضه
4. اوتیت مدیا
5. عفونت‌های پوست
6. عفونت‌های دستگاه تنفسی
7. فارنژیت استرپتوکوکی
8. سلولیت و ماستیت

موارد مصرف سفالکسین در کودکان

1. سیستیت بدون عارضه
2. عفونت‌های دستگاه تناسلی ادراری
3. عفونت‌های استرپتوکوک بتا همولیتیک
4. عفونت‌های استخوانی
5. اوتیت مدیا
6. عفونت‌های پوست
7. عفونت‌های دستگاه تنفسی
8. فارنژیت استرپتوکوکی
9. سلولیت و ماستیت

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر داروی cephalexin

مکانیسم عمل این دارو به یک یا چند پروتئین متصل به پنی‌سیلین وصل می‌شود که به نوبه خود سنتز دیواره سلولی باکتری را مهار می‌کند. این دارو دارای فراهمی زیستی ۹۰% با تاخیر در جذب در کودکان خردسال است. سفالکسین به طور گسترده در اکثر بافت‌ها و مایعات توزیع شده است و به CSF ضعیف نفوذ می‌کند. حداقل در کبد متابولیزه شده و در آخر از طریق ادرار (۸۰-۱۰۰٪ به عنوان داروی بدون تغییر) دفع می‌شود.

مقدار مصرف داروی cephalexin

داروی سفالکسین (cephalexin) را طبق دستور پزشک، معمولاً هر ۶ تا ۱۲ ساعت با غذا یا بدون غذا از طریق خوراکی مصرف کنید. اگر از سوسپانسیون استفاده می‌کنید، قبل از هر نوبت، بطری را به خوبی تکان دهید. دوز را با دقت با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری یا قاشق مخصوص اندازه بگیرید. برای اندازه‌گیری از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز صحیح را دریافت نکنید. دوز بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان است. به دلایل عوارض جانبی و خطرات، در کودکان این دارو تنها با نسخه پزشک و براساس وزن استفاده می‌شود.

زمان مصرف قرص سفالکسین

برای دریافت بیشترین سود، داروی سفالکسین را طبق دستور پزشک یا سازنده (اطلاعات دارویی موجود در بسته‌بندی دارو) مصرف کنید. مصرف این دارو را تا پایان کامل مقدار تجویز شده ادامه دهید، حتی اگر علائم پس از چند روز ناپدید شوند. زیرا قطع زودهنگام دارو سبب بازگشت دوباره عفونت و بیماری در بیمار خواهد شد. زمان و مقدار مصرف در بزرگسالان، سالمندان و کودکان بسیار متفاوت است و باید با بررسی و نسخه پزشک تعیین شود.

مقدار مصرف سفالکسین cephalexin در بزرگسالان

1. سفالکسین برای درمان عفونت‌های دستگاه تناسلی ادراری به مقدار ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت در محدوده دوز ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم تجویز می‌شود.
2. برای درمان عفونت‌های استخوانی ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم تجویز می‌شود.
3. سیستیت بدون عارضه ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت یا ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت در محدوده دوز ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم استفاده می‎‌شود.
4. اوتیت مدیا ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت با محدوده دوز ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم مصرف می‌شود.
5. عفونت‌های پوست ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت یا ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت در محدوده دوز، ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم با بررسی و مشاهده پزشک تجویز خواهد شد.
6. فارنژیت استرپتوکوکی ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت یا ۵۰۰ میلی گرم هر ۱۲ ساعت در محدوده دوز، ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم مصرف می‌شود.
7. سلولیت و ماستیت ۵۰۰ میلی گرم هر ۶ ساعت در محدوده دوز، ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم استفاده می‌شود.

مقدار مصرف سفالکسین cephalexin در کودکان

1. برای درمان سیستیت بدون عارضه در کودکان کمتر از ۱۵ سال ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۶ الی ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز که بیش از ۴ گرم در روز نباشد. همچنین برای افراد بالای ۱۵ سال ۲۵۰ میلی گرم هر ۶ ساعت، با محدوده دوزی ۱-۴ گرم در روز در دوزهای منقسم تجویز می‌شود.
2. عفونت‌های دستگاه تناسلی ادراری ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۶ الی ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز که نباید بیش از ۴ گرم در روز شود.
3. عفونت‌های استرپتوکوک بتا همولیتیک ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز تقسیم بر ۶ الی ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز توصیه می‌شود. همچنین مقدار مصرفی کلی در روز نباید بیشتر از ۴ گرم باشد.
4. عفونت‌های استخوانی ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۶ الی ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز که نباید مقدار کلی روزانه آن بیشتر از ۴ گرم باشد.
5. در جهت درمان اوتیت مدیا ۷۵-۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۶ ساعت در مدت ۱۰ روز که مقدار کلی روزانه نباید از ۴ گرم تجاوز کند.
6. عفونت پوستی ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۶ الی ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز که مقدار کلی نباید از ۴ گرم تجاوز کند.
7. عفونت‌های دستگاه تنفسی ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۶ الی ۸ ساعت به مدت ۱۰ روز که مقدار کلی آن نباید از ۴ گرم تجاوز کند.
8. فارنژیت استرپتوکوکی ۲۵-۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم در روز هر ۱۲ ساعت به مدت ۱۰ روز که مقدار کلی نباید از ۴ گرم روزانه تجاوز کند.

موارد احتیاط

قبل از مصرف داروی سفالکسین (cephalexin)، اگر به آن یا به پنی‌سیلین‌ها و یا سایر سفالوسپورین‌ها (مانند سفپودوکسیم) حساسیت دارید، از مصرف دارو خودداری کنید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت ها شود. افراد دارای سوابق پزشکی جدی مانند اختلال کبدی یا کلیوی، مشکلات قلبی، مشکلات گوارشی، بیماری معده یا روده (مانند کولیت) و… این دارو را تنها با بررسی و نسخه پزشک مصرف کنند.

داروی cephalexin ممکن است باعث شود واکسن‌های باکتریایی زنده (مانند واکسن تیفوئید) به خوبی کار نکنند. قبل از انجام هرگونه ایمن‌سازی یا واکسیناسیون، به متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود بگویید که از این دارو استفاده می‌کنید.

1. طبق دستورالعمل انجمن قلب آمریکا، پروفیلاکسی اندوکاردیت فقط برای بیماران در معرض خطر مناسب است.
2. تنظیم دوز در نارسایی شدید کلیوی (دوزهای بالا ممکن است باعث سمیت CNS شود) با دقت انجام شود.
3. عفونت‌های شدید و ترویج ارگانیسم‌های غیرحساس ممکن است با استفاده طولانی مدت یا درمان مکرر رخ دهد.
4. درمان طولانی مدت، بیماری کبدی یا کلیوی یا کمبود تغذیه ممکن است با افزایش نسبت نرمال شده بین المللی (INR) همراه باشد.
5. استفاده طولانی مدت با عفونت قارچی یا باکتریایی همراه است.
6. در بیماران با سابقه حساسیت به پنی سیلین با احتیاط مصرف شود.

موارد منع مصرف سفالکسین

1. بیماران با سابقه حساسیت مفرط به سفالوسپورین‎‌ها، پنی‌سیلین‌ها و مشتقات آن‌ها یا پنی‌سیلامین و بیماری پورفیری، نباید استفاده کنند.
2. در زنان باردار و نوزادان با رعایت دوز و نسخه پزشک مصرف شود.

عوارض جانبی داروی سفالکسین (cephalexin)

بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی جدی ندارند. استفاده از این دارو برای دوره‌های طولانی یا مکرر ممکن است منجر به برفک دهان یا عفونت قارچی جدید شود. اگر متوجه لکه‌های سفید در دهان، تغییر ترشحات واژن یا سایر علائم جدید شدید، با پزشک خود تماس بگیرید. برخی از عوارض جانبی جدی داروی سفالکسین شامل اسهال شدید، درد شکم یا معده، خون یا مخاط در مدفوع، سرگیجه شدید، درد قفسه سینه و… می‌باشد. اگر این عوارض جانبی جدی بعد از قطع دارو ادامه یافت به پزشک اطلاع دهید.

1. درد شکم
2. سردرد و سرگیجه
3. کم خونی
4. آنژیوادم
5. گیجی
6. اسهال
7. سوء هاضمه
8. افزایش ترانس آمینازها
9. نکرولیز اپیدرمی
10. اریتم چند شکل
11. خستگی
12. خارش ناحیه تناسلی
13. کم خونی همولیتیک
14. حساسیت مفرط

تداخل دارویی سفالکسین

1. تداخلات رده X (پرهیز): ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا
2. کاهش اثرات داروها توسط سفالکسین: آمینوگلیکوزیدها، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زا)، واکسن وبا، لاکتوباسیلوس و استریول، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
3. کاهش اثرات سفالکسین توسط داروها: مولتی ویتامین/یا مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، ای و بدون آهن)، سوکروفریک اکسی هیدروکسید، نمک‌های زینک

مصرف قرص سفالکسین (cephalexin) در دوران بارداری و شیردهی

داده‌های موجود از مطالعات اپیدمیولوژیک منتشر شده و گزارش‌های موردی فارمکووژیلانس طی چندین دهه با استفاده از سفالوسپورین، استفاده در زنان باردار، خطرات مرتبط با دارو برای نقایص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب مادر و جنین را ثابت نکرده است. همچنین مطالعات تولید مثل حیوانی با موش‌ها و موش‌های صحرایی با استفاده از دوزهای خوراکی سفالکسین که ۰٫۶ و ۱٫۲ برابر حداکثر دوز توصیه‌شده انسانی (MRHD) که بر اساس سطح بدن در طول اندام‌زایی است، هیچ شواهدی دال بر آسیب به جنین نشان نداد.

اثرات داروی سفالکسین در شیردهی

داده‌های یک مطالعه بالینی شیردهی منتشر شده گزارش می‌دهد که سفالکسین در شیر انسان وجود دارد. دوز نسبی نوزاد (RID) کمتر از ۱% دوز تنظیم شده وزن مادر در نظر گرفته می‌شود. هیچ اطلاعاتی در مورد اثرات سفالکسین (cephalexin) بر روی کودک شیرخوار یا تولید شیر مادر وجود ندارد.

شرایط نگهداری داروی cephalexin

کپسول‌ها و قرص‌ها را در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. برخی اشکال دارویی نیاز به نگهداری در یخچال داشته و برخی در دمای اتاق (مانند قرص یا کپسول)، طریقه نگهداری هر دارو را از داروساز یا اطلاعات دارویی آن جستجو کنید.

کلام آخر در مورد داروی سفالکسین

در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین مثبت سبز ما به بررسی دقیق داروی سفالکسین، یکی از آنتی‌بیوتیک‌های کلیدی در درمان عفونت‌های باکتریایی در انسان پرداختیم. سفالکسین به عنوان یکی از داروهای سفالوسپورین‌ها با مکانیسم عمل منحصر به فرد خود، موفق به کنترل و درمان انواع مختلف عفونت‌های باکتریایی شده است. با این حال تمامی آنتی بیوتیک ها باید تحت نظر و بررسی پزشک در بیماران تجویز شود تا شاهد عوارض جانبی نباشیم. در صورت بروز برخی از عوارض جانبی شامل خستگی، درد شکم، سردرد و سرگیجه، کم خونی، آنژیوادم، گیجی و… به پزشک مراجعه کنید.

منبع سایت: Medscape