آیا "شیوه جدید برگزاری کنکور" به نفع دانش‌آموزان مناطق محروم و اقشار آسیب‌پذیر است؟/ به "عدالت آموزشی" نزدیکتر می‌شویم؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تایمز، با ابلاغ مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۴۰۱ شاهد بودیم که در نخستین فاز یعنی از امسال، کنکور به شیوه‌ای جدید در دو نوبت در سال همراه با تأثیر قطعی معدل در پذیرش دانشگاه‌ها و حذف دروس عمومی از کنکور و انتقال آن به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان برگزار شد.

اگر چه مجلس شورای اسلامی، شهریور امسال در مصوبه‌ای به دنبال توقف اجرای مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی تا سال ۱۴۰۶ آن هم به بهانه فراهم شدن کامل زیرساخت‌ها توسط آموزش و پرورش بود اما با رد مصوبه مجلس توسط شورای نگهبان، کنکور همچنان مطابق مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار خواهد شد.

در کنکور سال ۱۴۰۳، سهم نمره کل سابقه تحصیلی پایه دوازدهم نظام ۶٫۳٫۳ در گروه‌های آزمایشی اصلی شامل ریاضی، تجربی و انسانی  به‌میزان ۵۰ درصد با تأثیر قطعی است.

در نشستی با حضور محسن زارعی؛ رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش به بررسی مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی و توان آموزش و پرورش برای عملیاتی‌سازی آن به ویژه برگزاری امتحانات نهایی در سه سال دوره متوسطه دوم از سال تحصیلی جدید پرداختیم.

یکی از محوری‌ترین سؤالات ما از رئیس مرکز ارزشیابی آموزش و پرورش این مسئله مهم بود که آیا برگزاری کنکور با شیوه جدید بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی به نفع دانش‌آموزان کم‌برخوردار و مناطق محروم است یا باعث بیشتر شدن شانس دانش‌آموزان متمول خواهد شد! بخش نخست این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم:

تایمز: با توجه به قوانین مجلس در حوزه کنکور به ویژه اختصاص ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها به رشته‌هایی که پذیرش آنها براساس سوابق تحصیلی است و گرایش برخی داوطلبان کنکور به سمت این رشته‌‌ها و به تعبیری دیگر، کمرنگ‌تر شدن کنکور، چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی به مقوله ساماندهی کنکور ورود کرد؟

سال ۹۸ رهبر انقلاب در دیدار با معلمان بر روی مسئله کنکور ورود کردند و گفتند: بالأخره در اینباره فکر صحیح، عمیق و عملی کنید و به دنبال آن اقدام و این قضیه را حل کنید.

مجلس سال ۸۶، ۹۲ و ۹۵ به موضوع کنکور وارد شده بود. مصوبه سال ۸۶ بر حذف تدریجی کنکور تأکید داشت و در مصوبه سال ۹۲ تأثیر قطعی معدل با شروع ۲۵ درصدی و به تدریج رسیدن به سهم ۸۵ درصدی مصوب شد و اجرای آن به شورای سنجش و پذیریش دانشجو تفویض شد.

در مصوبه سال ۹۲ مجلس، سابقه تحصیلی سه سال دوره متوسطه دوم برای تأثیرگذاری ۲۵  درصدی در کنکور تعیین شد و سایر موارد از جمله اینکه کدام دروس و با چه سهمی در سوابق تحصیلی تأثیر گذار باشند در اختیار شورای سنجش و پذیرش دانشجو قرار گرفت.

تایمز: پس چرا سهم قطعی معدل در طول سال‌های اخیر عملیاتی نشد؟

شورای سنجش و پذیرش دانشجو خطایی را انجام داد و در اجرای قانون فقط سوابق تحصیلی پایه دوازدهم مبنا قرار گرفت؛ یکی از داوطلبان کنکور با مراجعه به دیوان عدالت اداری و شکایت از اینکه طبق قانون، سوابق تحصیلی باید برای سه سال دوره متوسطه دوم اجرا شود اما اکنون فقط سوابق تحصیلی پایه دوازدهم مدنظر است، رأی ابطال مصوبه را دریافت کرد و به این ترتیب اجرای آن متوقف شد.

نمی‌دانیم سازمان سنجش تأثیر مثبت معدل را اعمال می‌کرد یا خیر!

سال ۹۵ نمایندگان مجلس اصلاحیه‌ای ارائه کردند مبنی بر اینکه سهم سوابق تحصیلی در پذیرش دانشگاه‌ها به صورت تأثیر مثبت باشد اما از آن سال تا به امروز گزارش مستندی از سازمان سنجش نداشتیم که تأثیر مثبت معدل را چگونه در پذیرش دانشگاه‌ها اعمال می‌کند چون نمرات دروس را برای کارهای دیگر از آموزش و پرورش دریافت می‌کرد اما سوابق تحصیلی همانند کنکور ۱۴۰۲ به صورت یکتا از آموزش و پرورش گرفته نمی‌شد. در این مدت نیز  هیچ بخشی از سازمان سنجش پیگیری نکرد که تأثیر مثبت معدل را چگونه اعمال می‌کند تا به امروز مستنداتی در اینباره مشاهده نکردم.

شورای عالی انقلاب فرهنگی سال ۱۴۰۰ به مسئله کنکور ورود کرد و در نهایت مصوبه ۸۶۳ برای کنکور تصویب شد چرا که شاهد هستیم برخی افراد برای رسیدن به رشته‌های خاص سال‌ها پشت کنکور می‌مانند و با وجود آنکه بخش زیادی از صندلی‌ دانشگاه‌ها خالی است اما همچنان شاهد رقابت ۹۰ درصد داوطلبان برای ۱۵ درصد رشته‌های پرطرفدار هستیم.

داوطلب کنکور اگر در امتحان نهایی موفق نشود به سراغ رشته‌های خاص نمی‌رود

براساس مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، داوطلب اگر مشاهده کند در امتحانات نهایی سه سال دوره متوسطه دوم موفق نیست متوجه خواهد شد که نمی‌تواند به رشته‌های خاص برسد و نقطه هدف خود را متناسب با توانش تنظیم می‌کند.

در سال‌های اخیر در حوزه کنکور خلأ قانون نداشتیم بلکه با خلأ اقدام مواجه بودیم و قانون مصوب مجلس به خوبی اجرا نشد حتی در برخی موارد، جسارت را از دستگاه اجرایی می‌گرفتند به عنوان مثال هنگامی که مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شد، یک صندلی داغ برای آموزش و پرورش درست کردند و گفتند، نمی‌توانید از عهده این کار بربیایید در حالیکه سازمان سنجش بدون کمک عوامل آموزش و پرورش حتی نمی‌تواند کنکور را اجرا کند.

براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تولید سابقه تحصیلی به عنوان یک تکلیف برای آموزش و پرورش تعیین شد و این سابقه باید برای تمام فارغ التحصیلان مدارس نیز ایجاد شود و آموزش و پرورش اعلام کرد با وجود آنکه حتی ریالی کمک دریافت نکرده است، این کار را عملیاتی می‌کند.

تایمز: آیا مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی منجر به برقراری عدالت آموزشی خواهد شد؟

با اجرای این مصوبه هیچ گاه به صورت کامل به عدالت آموزشی نمی‌رسیم چون عدالت ابعاد مختلفی دارد اما معتقدم این مصوبه می‌تواند به برابری آموزشی کمک کند همچنین مزایایی دارد از جمله برگزاری کنکور دو بار در سال و معتبر بودن تراز کسب شده داوطلبان به مدت دو سال.

از سوی دیگر مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی یک فرصت برای آموزش و پرورش است و این پیام را دارد که دانش‌آموز برای موفقیت باید دروس را مبتنی بر کتاب درسی فرا بگیرد چون در امتحانات نهایی مرجع کتاب درسی است البته این را می‌پذیرم که وضعیت کیفیت آموزش در مدارس یکسان نیست به همین دلیل می‌گویم این مصوبه عدالت آموزشی را محقق نمی‌کند.

سال‌هاست که سنجش خروجی‌های آموزش و پرورش توسط نظام دیگری یعنی وزارت علوم و سازمان سنجش انجام می‌شود بنابراین دانش‌آموزان خود را برای کنکور آماده می‌کنند همچنین هدف سازمان سنجش تفکیک داوطلبان کنکور است و نه یادگیری و در سوالات چهارگزینه‌ای، مهارت و تکنیک حرف نخست را می‌زند نه یادگیری.

عدم آموزش “مهارت تست‌زنی” تا سال ۴۰۱ به ضرر دانش‌آموزان مناطق محروم بود!

از سوی دیگر مهارت تست‌زنی در آموزش و پرورش تعریف نشده است بنابراین در مدارس آموزش داده نمی‌شود، در این شرایط دانش‌آموزان مناطق محروم که به کلاس‌های کنکور و تست‌زنی دسترسی ندارند، متضرر می‌شوند و فردی نفع می‌برد که به کلاس کنکور بهتری برود!

آموزش و پرورش به دنبال عبور از سیطره کنکور است چون این وضعیت باعث شده در دوره متوسطه دوم، کتاب، معلم و برنامه درسی برای دانش‌آموزان مرجعیت نداشته باشد و آنها به دنبال مهارت تست‌زنی باشند، این وضعیت نه تنها پایه دوازدهم بلکه کل دوره متوسطه دوم را درگیر کرده است؛ در کنکور ۱۴۰۲، دانش‌آموز پایه یازدهم توانسته رتبه زیر سه هزار کسب کند و مشخص است که از پایه‌های پایین‌تر به دنبال کسب آمادگی کنکور بود.

رتبه‌های یک تا ۱۰ کنکور بدون معدل ۲۰

همچنین موسسات کنکوری دائم به دانش‌آموزان می‌گفتند که خود را برای کنکور آماده کنید و مطالعه برای امتحانات نهایی را به شب امتحان موکول تا فقط نمره قبولی کسب کنید و معدل مهم نیست! به همین دلیل شاهد بودیم در کنکورهای اخیر، هیچ کدام از رتبه‌های یک تا ۱۰ معدل ۲۰ نگرفتند و در دروسی که امتحان نهایی نداشتند، نمره در حد دانش‌آموزان با وضعیت درسی متوسط کسب کردند.

تایمز: آیا نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی تحلیل می‌شود و چه نتایجی از این تحلیل‌ها دریافت کردید؟

براساس تحلیل نتایج امتحانات نهایی، متوجه می‌شویم که خلأ و اشکالات کار چیست و چرا دانش‌آموزان یک استان در امتحانات نهایی بسیار خوب و در استان دیگر ضعیف ظاهر می‌شوند، در این وضعیت مدرسه، معلم و شرایط اقتصادی خانواده چقدر تأثیرگذار است و براساس آن در اختصاص سرانه و امکانات به استان‌های ضعیف توجه بیشتری خواهیم کرد، اکنون واقعیت آموزش و پرورش به دست ما است و در سال‌های گذشته تحلیل‌ها دقیق نبود چون تمرکز دانش‌آموزان بر کنکور بود و نه امتحانات نهایی…

پایان بخش نخست

انتهای پیام/