تولد «ضد»؛ از حضور یک دوبلور ویژه تا پیدا کردن راه‌های جذب مخاطب

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تایمز، علی نیک‌جو نویسنده مجموعه مستند «ضد»، محصول مرکز مستند سوره با اشاره به هماهنگی خوب میان دست‌اندرکاران ساخت این مستند تلویزیونی، گفت: یکی از ویژگی‌های مستند «ضد» که توانسته آن را به اثری حرفه‌ای تبدیل کند، هماهنگی میان اعضای مستند است‌. هماهنگی ساخت مستند را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. بخش اول بر دوش محسن کریمیان تهیه‌کننده و کارگردان مستند است. بخش دوم این هماهنگی نیز، حاصل تجربه و همکاری این تیم طی چند فصل و اپیزود‌ مختلف است. در واقع گروه تولید به این درک رسیده است که هرکس چه جایگاهی دارد و چه تعاملی باید بین بخش‌های مختلف ایجاد شود.

وی درباره نحوه رفت‌وبرگشت بین نویسنده و تیم تحقیق عنوان کرد: من به طور خاص رفت‌وبرگشتی با تیم تحقیق نداشتم. در واقع محسن کریمیان پل ارتباطی بین نویسنده و اعضای تحقیق بود. گروه تحقیق ابتدا ایده ‌اولیه و مواد خام تحقیق را در اختیار کارگردان قرار می‌دادند. پس از بررسی اولیه توسط محسن کریمیان، من و ایشان درباره ایده به نتیجه می‌رسیدیم.

این نویسنده درباره نگارش متن و منابع تحقیقاتی‌ مستند «ضد» در جریان گفت‌وگو با خبرنگار تایمز تأکید کرد: من با برخی از موضوعات مستند در زندگی شخصی‌ تعامل و برخورد داشتم، اما برخورد اصلی و حرفه‌ای من با کار مربوط به متن تحقیقات می‌شد. در فرآیند نگارش متن، از یک جنبه به متنِ تحقیق تکیه کرده بودم و از جنبه‌ای دیگر از آثار تصویری که پیش از مستند ساخته شده بودند، به عنوان مکمل استفاده کردم. در واقع تحقیق من خطی نبود بلکه به شکل دایره‌ای از توجه به متن تحقیقات و تصاویر آرشیوی از پیش موجود بود.

نیک‌جو درباره چالش‌های فصل اول مستند بیان کرد: یکی از مهمترین چالش‌های فصل اول مستند «ضد» اول ایجاد جذابیت در متن و پیدا کردن ذائقه مخاطب بود؛ اینکه پرداختن به یک موضوع خاص، چقدر در زندگی روزمره مخاطب می‌تواند مفید باشد. این چالش‌ها در ادامه مسیر هم رفع نشد؛ اما توانستیم با شناخت بیشتر و بهتری از مخاطب، راه‌هایی را برای افزایش جذابیت پیدا کنیم.

وی افزود: هر چه در مستند جلوتر رفتیم، متن سخت‌تر و در عین حال لذت‌بخش‌تر و در هر قسمت جدید چالش‌های ما از نو متولد می‌شد.

نویسنده «ضد» درباره بخش ایده‌پردازی مستند عنوان کرد: من در مرحله‌ پیش‌تولید سعی کردم چندین موضوع را به آقای کریمیان پیشنهاد دهم. البته بخش دیگر ایده‌پردازی من به عنوان نویسنده، برای بعد از انتخاب موضوع بود. در واقع من و محسن کریمیان با همفکری، تلاش کردیم با نگاه‌های مختلف به موضوعات بپردازیم. همانطور که اشاره کردم، یکی از چالش‌های ما در فصل اول ایجاد جذابیت برای مخاطب بود. هرچه به جلوتر حرکت کردیم، این مسئله جدّی‌تر شد. ما تلاش کردیم با به کار بردن تکنیک‌های نویسندگی و ایجادِ روایتی داستان‌گونه این جذابیت را بیشتر کنیم.

نیک‌جو در ادامه عنوان کرد: به عنوان مثال در اپیزود سوم فصل سه، موضوع محوری برج‌سازی بود. ما ابتدا در مرحله تحقیق، به نیویورک رسیدیم که نماد برج‌سازی است. از نیویورک به شخصیت دونالد ترامپ رسیدیم، که پیوندی عمیق و قدیمی با املاک این شهر و برج‌سازی دارد. در ادامه برای اینکه مجموع این موضوعات را جذاب روایت کنیم؛ باید حواشی مربوط به نیویورک، برج‌ها و ترامپ را پیدا و برای ایجاد جذابیت، باید روایت را داستانی و خلاقانه تعریف کنیم. ماجرای بندبازی مشهور در نیویورک، همان موضوعی بود که من فکر کردم برای متن مفید است. در واقع رابطه بین انسان و برج‌ها را از زاویه یک بندباز بررسی کردیم. در سایر اپیزودها هم ما درباره حاشیه‌ها، پیشینه و اخبار مربوط به اصل موضوع پرداختیم. ما سعی کردیم از این خرده روایت‌ها، محتوایی را که با متن اشتراک مضمونی دارد و آن را جذاب‌ می‌کند، پیدا کنیم.

وی از تجربه همکاری با محسن کریمیان مطرح کرد: پیش از مستند «ضد» با ایشان همکاری نداشتم در واقع همکاری ما به فصل اول مستند بازمی‌گردد. تجربه همکاری با ایشان بسیار دلنشین بود چرا که فردی خلاق، تعامل‌پذیر و با ذهنی باز است. محسن کریمیان فضا را به نحوی فراهم کرد تا بتوانیم ایده‌هایمان را به اشتراک بگذاریم و کار را به شکل تعاملی پیش ببریم.

نیک‌جو درباره نحوه همکاری با گروه تدوین اظهار کرد: من در فرایند تدوین کار حضور نداشتم. اما در مرحله پیش‌تولید درباره موضوع با محسن کریمیان به شکل دقیق صحبت کردیم. در حقیقت متن‌ها را طوری تنظیم کردیم که در مرحله تدوین، اثر را عمیق‌تر و تاثیرگذارتر کند. ما با الهام از دیگر مستند‌های داستانی، متن هر قسمت را به ۸ تا ۱۰ سکانس تقسیم کردیم و این سکانس‌بندی باعث شد شروع و پایان هر سکانس مشخص باشد و راحت‌تر تصویریابی شود. در واقع فرآیند هوشمندی بین تدوین و نگارش صورت گرفت.

وی در پایان درباره تعامل با گوینده نریشن فریبا رمضان‌پور، خاطرنشان کرد: از همان فصل اول متوجه شدم که فریبا رمضان‌پور با صدای بی‌نظیرش، توانایی تحسین‌برانگیزی در خوانش متن‌ها دارد. من از سمت خودم سعی کردم در کوتاهی و بلندی جملات دقت کنم، تا از بیشترین ظرفیت صدای ایشان استفاده شود و این یک رابطه متقابل بود. صدای گرم و ماندگار او و همچنین لحن قانع‌کننده‌ای که دارند، باعث شد «ضد» با این صدا به یاد بماند.

 انتهای پیام/