به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، کهکشان مارپیچی NGC7172 واقع در صورت فلکی ماهی جنوبی (Piscis Austrinus) که به نامهای ESO 466-38، IRAS 21591-3206 و LEDA 67874 نیز شناخته میشود، با قطری بالغ بر ۸۵ هزار سال نوری، تقریباً ۱۱۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و در کنار دو کهکشان بیضوی NGC7173 و NGC7176 و کهکشان مارپیچی NGC7174، عضوی از گروه کهکشانی متراکم هیکسون ۹۰ است که همگی با مه بسیار ضعیفی احاطه شدهاند.
NGC7172 که در بیستوسوم سپتامبر ۱۸۳۴ توسط اخترشناس انگلیسی «جان هرشل» کشف شد، قابلیت مشاهده با تلسکوپهای کوچک و متوسط را ندارد؛ اما بهراحتی با یک تلسکوپ هشت اینچی، بهعنوان یک قطعه نوری نسبتاً کوچک، اما درخشان با هستهای روشن و ستارهمانند دیده میشود و وجود پوششی تیره بهصورت خطی از گردوغبار در سراسر آن به وضوح قابل مشاهده است. این خط که از شرق تا غرب منطقه مرکزی NGC7172 کشیده شده و قلب درخشان آن را از دیدرس رصدها پنهان نگه داشته است، آن را به یک گزینه ایدهآل برای بررسی اثر تاریکی ناشی از انقراض قوی کهکشانی بر کهکشانهای فعال و طبقهبندی آنها تبدیل میکند.
انقراض کهکشانی چیست؟
در علم نجوم، انقراض به معنای جذب و پراکندگی تابش الکترومغناطیسی توسط گردوغبار و گاز موجود میان دو جرم نجومی ساطعکننده و دریافتکننده است. در واقع انقراض میانستارهای عبارت است از کمنور شدن اجرام دوردست به دلیل وجود ابرهای گردوغبار در محیط میانستارهای که در امتداد خط دید قرار دارد. این گردوغبار باعث پراکنده یا جذب شدن نور حاصل از اجرام دور و درنتیجه تیرهتر و قرمزتر دیده شدن فضای میانستارهای میشود که این دو رخداد بهترتیب “انقراض میانستارهای” و “قرمز شدن میانستارهای” نام دارد.
انقراض میانستارهای، برای نخستین بار در سال ۱۹۳۰ توسط “رابرت تامپلر“، اثرات آن در سال ۱۸۴۷ توسط “گئورگ ویلهلمفون استرووه” و تأثیر آن بر رنگ ستارگان به مرور توسط تعدادی از اخترشناسان کشف و بررسی شد. تامپلر، دریافت که خوشههای ستارهای دورتر، بر اساس فاصلهای که دارند، کمنورتر از حد انتظار دیده میشوند. اندازه معمولی دانههای گردوغبار میانستارهای با طول موج نور آبی قابل مقایسه است و نور اجرام دور توسط ذرات گردوغبار، پراکنده یا جذب میشود. درنتیجه طول موجهای نوری کوتاهتری از آنها دیده میشود که باعث تیرهتر و قرمزتر شدن رنگ آنها نسبت به رنگ اصلی اصلیشان میشود.
NGC7172، کهکشانی دارای سیاهچالهای فعال
پوشیده شدن قلب درخشان NGC7172 با خطی تیره از گردوغبار، باعث میشود این کهکشان چیزی بیش از یک کهکشان مارپیچی معمولی که از لبه قابل مشاهده است به چشم نیاید. بااینحال بررسی آن در سراسر طیف الکترومغناطیسی و تجزیهوتحلیل دادههای پرتو ایکس، اشعههای نوری و رادیویی توسط اخترشناسان نشان داد که NGC7172 فراتر از یک مارپیچ کیهانی و در اصل یک کهکشان سیفرت است؛ نوعی کهکشان با یک هسته فعال کهکشانی بسیار درخشان که انرژی آن از ماده ناشی از برافزایش یک سیاهچاله بسیار پرجرم تأمین میشود.
NGC7172 به دلیل نداشتن هیچگونه اثری از خطوط انتشار گسترده، از نظر نوری بهعنوان کهکشان “سیفرت دو” طبقهبندی شده است. این کهکشان نشانههایی واضح از وجود یک سیاهچاله فوقالعاده بزرگ در منطقه مرکزی خود دارد که در پشت خط گردوغبار مشخص آن در طول موجهای مرئی پنهان شده است. اخترشناسان خط انتشار و جذب مرکز این کهکشان را برابر با ۸۰۰ پارسک (pc) اندازهگیری کردهاند. هسته NGC7172 از نوع “سیفرت یک” طبقهبندی شده که یا توسط حلقهای از غبارهای مولکولی احاطه شده یا در پس یک انقراض کهکشانی قوی پنهان مانده است.
از آنجا که هسته NGC7172 از نوع کهکشان سیفرت یک است، حلقه غبارهای مولکولی باید کاملاً همتراز با کهکشان در روبهروی آن قرار گیرد که مطابق با دادههای دریافتی ناسا، این حلقه کمی متمایل به جهت جنوب غربی است؛ لذا میتوان نتیجه گرفت که فقدان خطوط گسترده نوری آن به دلیل انقراض کهکشانی ناشی از گردوغبار نه احاطه شدن با حلقههای مولکولی، رخ داده است.
جدیدترین عکس گرفتهشده از NGC7172 توسط تلسکوپ فضایی هابل، حاصل ترکیب دادههای دو ابزار مهم این تلسکوپ در بخشهای مادون قرمز و طیف نوری یعنی دوربین پیشرفته نقشهبرداری (ACS) و دوربین میدان گسترده ۳ (WFC3) آن است. برای تهیه این تصویر در طول موجهای مختلف از سه فیلتر و تخصیص رنگهای مختلف به هر تصویر تکرنگ استفاده شده است که هر رنگ از یک فیلتر منفرد حاصل میشود. این تصویر از ترکیب دادههای دو مجموعه از رصدهای هابل بهدست آمده است که هر دو، بهمنظور مطالعه هستههای فعال کهکشانی نزدیک انجام شده بود.