Related Articles
حجت الاسلام «حسینعلی سعدی» از اعضای مجلس خبرگان رهبری و کاندیدای انتخابات پیش روی این مجلس با حضور در خبرگزاری ایرنا پاسخگوی سؤالات ما بود.
حجت الاسلام سعدی که به عنوان کاندیدای جامعتین (جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم) برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری از تهران معرفی شده است، به تبیین کارکرد مجلس خبرگان رهبری و لزوم تحول در نقش‌آفرینی این نهاد راهبردی پرداخت و در عین حال درباره حضور بانوان در انتخابات خبرگان می گوید: اتفاقا ما در شرایط انتخاب شوندگان که در اصلاح آیین‌نامه هم صورت گرفته، شرط مرد بودن بود که آن را در آیین‌نامه مطرح نکردیم یعنی ورود خانم‌ها هیچ منع قانونی ندارند و براساس همین آیین‌نامه موجود می‌توانند نامزد شوند. در فرآیند احراز صلاحیت هم بیشتر مباحث علمی در اینجا مطرح است که باید بیایند و در فرایند احراز قرار بگیرند.
وی با بیان اینکه خبرگان زبان گویا و زبان اظهار مطالبات مردم است، می‌گوید: اتفاقا مطالبات بنیادین و اساسی را خبرگان باید مطرح و از جایگاه رفیع قانونی که دارد می‌تواند آنها را مطالبه کند. خبرگان فقهای منتخب مردم هستند و وقتی فقهای منتخب مردم شدند، یعنی نظام‌مسائل مردم برای خبرگان البته با تفکیکی که در شرح وظایف بیان کردم در درجه اول اهمیت قرار دارد.
متن کامل گفتگو بدین شرح است:
سوال: همانطور که مستحضرید جمعه ۱۱ اسفند انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری را داریم. به عنوان اولین پرسش نظرتان را درباره مشارکت مردم و اهمیت مشارکت در این دوره از انتخابات مطرح کنید.
حجت الاسلام سعدی: ما در آستانه خلق یک حماسه ملی اثرگذار در تاریخ انقلاب هستیم و نیاز داریم به اینکه با جوانان‌مان گفت وگو کنیم و افکار عمومی اقناع شود برای اینکه یک مشارکت با عیار بالا را داشته باشیم. اهمیت این دوره به این دلیل است که ما گذشته‌ای را تجربه کرده‌ایم که دشمن در فضای جداییِ «مخصوصا قشر جوان» از بدنه نظام دمید. اگر بخواهیم این راهبرد دشمن را خنثی کنیم، باید بتوانیم با افکار عمومی به‌ویژه با نسل جوان در چند روزی که باقی مانده صحبت کنیم. چالش‌ها و مشکلات حل نمی‌شود مگر آنکه امنیت ملی ما ارتقا پیدا کند، امنیت ملی هم در گروی مشارکت بالا است و باید بتوانیم این را تصویرسازی کنیم.
پیش‌بینی من این است که مشارکت قابل قبولی برای انتخابات داشته باشیم؛ حضور چشمگیر مردم در انتخابات یکسری از معادلات را تغییر داده و امیدواریم مشارکت خوبی باشد.
سوال: لطفا درباره نقش و جایگاه مجلس خبرگان که شاید هنوز برای خیلی‌ها مشخص نباشد توضیح دهید. همچنین با توجه به اینکه شما یکی از اعضای مجلس خبرگان هم هستید عملکرد دوره فعلی این مجلس که رو به اتمام است را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حجت الاسلام سعدی: مجلس خبرگان چند کارکرد دارد که براساس قانون اساسی وظایف این مجلس، مهم و اثرگذار است. نخستین نقش و وظیفه‌ای که مجلس خبرگان رهبری براساس قانون اساسی دارد مساله انتخاب رهبری است که بر عهده مجلس خبرگان است. این موضوع بر اهمیت نقش مجلس خبرگان رهبری کفایت می‌کند.
ما یک تجربه هم داریم. بعد از رحلت امام (ره)، مجلس خبرگان در انتخاب رهبری هم با دقت و هم با سرعت نقش‌آفرینی کرد. یک تحلیل درست این است که اگر در این کار سرعت نبود، از آنجایی که جمهوری اسلامی و ایران پرافتخار با چالش‌های جدی مواجه بود، ای بسا به چند تکه پاره شدن هم منجر می‌شد، به همین جهت این بخش اول وظیفه مجلس خبرگان است.
کار دومی که بر عهده مجلس خبرگان است مراقبت بر اوصاف و احراز شرایط رهبری هم در آغاز انتصاب به این سمت و هم در تداوم آن است. براساس قانون اساسی تشخیص این مساله که اگر کشف شود فرد منتخب به عنوان رهبر، واجد شرایط نبوده یا برخی از شرایط را نداشته و یا با فقدان شرایط در تداوم این سمت مواجه است، بر عهده خبرگان رهبری است. ما این را در تجربه مجلس خبرگان داریم، گرچه امام (ره) مساله پذیرش استعفای قائم مقام رهبری را به عنوان رهبر داشتند در عین حال خبرگان هم در این زمینه نقش‌آفرینی داشت. مساله بعدی که بر اساس قانون اساسی مطرح است، این است که اگر قانون اساسی بخواهد بازنگری شود یکی از مجموعه‌های مؤثری که قانون اساسی در بازنگری آن مطرح کرده، حضور ۵ نفر از اعضای مجلس خبرگان رهبری است که می‌توانند در آنجا نقش‌آفرینی کنند.
کار دومی که بر عهده مجلس خبرگان است مراقبت بر اوصاف و احراز شرایط رهبری هم در آغاز انتصاب به این سمت و هم در تداوم آن است.
در کنار این موارد در مجلس فعلی خبرگان (خبرگان پنجم)، رهبر معظم انقلاب اسلامی مساله تشکیل هیأت اندیشه‌ورز را مطرح کردند تا جمعی از آقایان مجلس خبرگان رهبری حرکت کلان نظام را پایش کند اگر پسرفت و یا پیشرفتی در حرکت کلان وجود دارد، هیأت اندیشه‌ورز ورود کند که به نظر من کارویژه برجسته‌ای برای مجلس خبرگان رهبری است و می‌توان از این ظرفیت بزرگ در ارتقا و بهبود حکمرانی از آن استفاده کرد.
سوال: به موضوع هیات اندیشه ورز اشاره کردید، جنابعالی عملکرد هیأت مذکور را تاکنون چگونه دیده‌اید؛ به نظر شما خروجی قابل قبولی ارائه داده‌اند؟
سعدی: هیأت اندیشه‌ورز در این دوره تشکیل شده و من هم توفیق حضور در این هیأت را از اواسط دوره داشتم. در این مجلس، هیأت اندیشه‌ورز کارهای جدی انجام داده است، به حوزه‌های علم، فرهنگ، اقتصاد و کلان را مفصل ورود کرده است و امیدواریم در مجلس آتی یعنی در مجلس خبرگانِ ششم، ثمرات و نقش‌آفرینی عینی و عملی‌تر و ملموس‌تر این هیأت اندیشه‌ورز را در حوزه‌های کلان شاهد باشیم.
سوال: با توجه به نقش و جایگاه خبرگان، دو سوال مطرح میشود: نخست اینکه مجلس خبرگان رهبری در حوزه هندسی حکمرانی چه اقداماتی را می‌تواند انجام دهد و دوم آنکه برای عوام و مردم جایگاه خبرگان آنطور که باید و شاید جا نیفتاده است و به خبرگان فقط از این دید نگاه می‌کنند که در طول سال دوبار تشکیل جلسه می‌دهند؛ آیا قبول دارید که باید یک تحولی در خبرگان (در کمیسیون‌ها و حوزه اطلاع رسانی) صورت بگیرد تا مردم شناخت بهتری از خبرگان پیدا کنند؟
حجت الاسلام سعدی: لزوم تقویت اطلاع‌رسانی فعالیت‌های مجلس خبرگان را من هم قبول دارم؛ بر اساس قانون، مردم انتظار دارند که اولا مجلس خبرگان در شرح وظایف قانونی و ثانیا در ظرفیتی که به‌وجود آمده، همانطور که در بحث هیأت اندیشه‌ورز هم بیان کردم، تداخل ماموریت و کار به‌وجود نیاید یعنی اگر یک نماینده خبرگان در عرصه اجرایی ورود کند، اختلال هم ایجاد می‌کند.
در دوره‌هایی برخی افراد هم عضو مجلس شورای اسلامی بودند و هم عضو مجلس خبرگان، این موضوع باید از جهاتی که اعضا در مجلس خبرگان حضور پیدا می‌کنند تفکیک حیثیتی شود.
در بحث نظارت کلان نیز که بر عهده مجلس خبرگان است، اتفاقا یکی از کمیسیون‌های مجلس خبرگان رهبری که نشست‌های منظم دارد، کمیسیون اقتصادی است که در مجلس خبرگان تشکیل شده است. اما صرفا وقت‌هایی که بناست طراحی ساختار حوزه کلان اقتصادی اتفاق بیفتد خبرگان می‌تواند نقش‌آفرینی کند. خبرگان در این حوزه می‌تواند در بحث‌هایی از جمله در نقش‌آفرینی دولت، مباحث فقهی و مطالبات مردم در بحث‌های شرعی و ریل‌گذاری کلان ورود پیدا کند.
سوال: با این حساب معتقدید مجلس خبرگان در مطالبات اساسی مردم می‌تواند پرسشگر باشد؟
حجت الاسلام سعدی: من یک زمانی عرض کردم که خبرگان زبان گویا و زبان اظهار مطالبات مردم است. اتفاقا مطالبات بنیادین و اساسی را خبرگان باید مطرح و از جایگاه رفیع قانونی که دارد آنها را مطالبه کند. خبرگان فقهای منتخب مردم هستند و وقتی فقهای منتخب مردم شدند، یعنی نظام‌مسائل مردم برای خبرگان البته با تفکیکی که در شرح وظایف بیان کردم در درجه اول اهمیت قرار دارد. اما مطالبات مردم و طرح مطالبات اساسی مردم قطعا جزو مسئولیت‌های خبرگان به این معنا قرار خواهد گرفت.
سوال: در صحبت‌هایتان کلمه مراقبت نسبت به اجرای وظایف رهبری مصرح در قانون اساسی را به‌کار بردید؛ ممکن است برای برخی از مردم سوال باشد که موضوع مراقبت یا نظارت بر عملکرد رهبری به چه شکل است؟
حجت الاسلام سعدی: یک بحث حقوقی این است که کلمه نظارت بر عملکرد رهبری، در قانون اساسی نیست، اما سوال این است که اگر ما بخواهیم مراقبت و بررسی بر اوصاف داشته باشیم آیا بدون نظارت بر عملکرد می‌توان از بقای اوصاف مطلع بود یا خیر؟اما مجلس خبرگان به نقشِ مراقبت بر اوصاف و شرایطی که برای رهبری لازم است ورود دارد.
نقش کمیسیون «تحقیق» مجلس خبرگان چیست؟
حجت الاسلام سعدی: در مجلس خبرگان کمیسیونی به نام «کمیسیون تحقیق» وجود دارد که مباحث مربوط به مراقبت بر تداوم اوصاف رهبری را بررسی می‌کند و اگر نیاز به مطرح کردن آن باشد طرح می‌کنند. البته آیین‌نامه داخلی داریم که حسب همان آیین‌نامه داخلی مسائل پیگیری میشود. آنچه مردم ما باید اطمینان خاطر داشته باشند، این است که خبرگان بر اساس قانون اساسی نقش‌آفرینی می‌کند. جلسات تخصصی کمیسیون‌های مجلس خبرگان به طور منظم و یک هفته در میان برگزار میشود و مباحث را پیگیری می‌کنند.
من این موضوع را قبول دارم که بخش ارتباط با افکار عمومی و ارتباط با رسانه‌ها قابلیت پیگیری و طراحی را دارد که ارتباط با بدنه افکار عمومی بیشتر شود و معتقدم می‌توانیم این کار را انجام دهیم. اینکه گفته میشود برای برخی از مردم سوال است که خبرگان چه می‌کند، یعنی باید ارتباط رسانه‌ای ساختاری ـ سازمانی قوی باشد. به عنوان مثال اگر در مجلس خبرگان کمیسیون‌ها فعال است اطلاع‌رسانی شود که به عنوان مثال این هفته موضوع فلان کمیسیون چه بوده یا میهمان چه کسی بوده، مصوبه و تصمیم و پیگیری‌های آن چگونه بوده است. اعضای خبرگان هم گاهی در نطق‌هایشان به این مساله پرداخته‌اند و به این ضرورت رسیده‌اند که این اتفاق و این تحول واقع شود که امیدواریم در خبرگان ششم، این تحول رخ دهد.
سوال: مبحثی که اخیرا از سوی نامزدهای خبرگان مطرح میشود درباره اصلاح قانون انتخابات این مجلس است مبنی بر اینکه باید تعداد نمایندگان خبرگان افزایش پیدا کند. ارزیابی‌تان چیست و آیا قبول دارید که این قانون باید اصلاح شود یا خیر؟
حجت الاسلام سعدی: آیین‌نامه مجلس خبرگان اخیرا اصلاح شده است و برخی از مسائلی را که لازم بود در آنجا به جمع‌بندی برسد، به تصویب رسیدند. آخرین تغییر و تصویب آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری در اجلاس شهریور گذشته بود و چند ماه قبل، آخرین اصلاح آیین‌نامه را شاهد بودیم. به لحاظ قانونی، ایجاد تغییرات در قانون مجلس خبرگان، در صلاحیت خود اعضای این مجلس است که در مورد آنها بحث کنند و به تصویب برسانند.
سوال: آیا با ورود متخصصان حوزه‌های دیگر غیر از فقه هم به مجلس خبرگان رهبری موافقید؟
حجت الاسلام سعدی: در شرایط انتخاب‌شوندگان مجلس خبرگان اخیرا تغییراتی رخ داد و احراز صلاحیت علمی بحث شد و مصوبه گرفت و تغییراتی هم اعمال شد. به عنوان مثال سابقا هر کسی می‌توانست ثبت‌نام کند، اما الان جزو شرایط ثبت‌نام دارا بودن سطح ۴ حوزوی قرار داده شده است.
اما در ارتباط با اینکه آیا خبرگان می‌تواند از تخصص‌های دیگر استفاده کند یا خیر هم بحث‌های مفصلی انجام شده و مخصوص این دوره نیست؛ بحث احراز و تداوم صفاتی که برای رهبری مطرح است برای احراز و مراقبت از تداوم کفایت می‌کند و باید در جلسات مبسوط‌تر فقهی-حقوقی بررسی شود که مباحثات آن صورت گرفته است.
سوال: شبهاتی مطرح میشود مبنی بر اینکه چرا بانوان نمی‌توانند عضو مجلس خبرگان شوند، پاسخ شما دراین باره چیست؟
حجت الاسلام سعدی: اتفاقا ما در شرایط انتخاب شوندگان که در اصلاح آیین‌نامه هم صورت گرفته، شرط مرد بودن بود که آن را در آیین‌نامه مطرح نکردیم، یعنی ورود خانم‌ها هیچ منع قانونی ندارند و براساس همین آیین‌نامه موجود می‌توانند نامزد شوند. در فرآیند احراز صلاحیت هم بیشتر مباحث علمی مطرح شد که باید بیایند و در فرایند احراز قرار بگیرند.
ما در شرایط انتخاب شوندگان که در اصلاح آیین‌نامه هم صورت گرفته، شرط مرد بودن بود که آن را در آیین‌نامه مطرح نکردیم، یعنی ورود خانم‌ها هیچ منع قانونی ندارند و براساس همین آیین‌نامه موجود می‌توانند نامزد شوند.
سوال: شما از جمله کاندیداهایی شناخته می‌شوید که در لیست مشترک جامعتین هم حضور دارید، بفرمایید چگونه چنین اتفاقی افتاد؟
حجت الاسلام سعدی: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، شاخص‌هایی را برای انتخاب افراد قرار دادند. جامعه روحانیت مبارز نیز بر اساس شاخص‌هایی که قرار دادند به گزینه هایی دست یافتند و ۱۱ نفر مشترک شدند، ۵ نفر از لیست مختص هر یک از این دو تشکل حوزوی است و جزو مشترکات نیست. محبت هر دو مجموعه بر این بود که براساس شاخص‌هایی که برای آنها مطرح بود، قابل انطباق در من دیده‌اند از این رو معرفی کرده‌اند.
سوال: حاج آقا! اگر موافقد هستید یک سوال غیر انتخاباتی هم مطرح کنیم، جنابعالی پیش از این عضو شورای فقهی بیمه مرکزی هم بوده‌اید. چه اتفاقی افتاد که بیمه به عنوان صنعت وارداتی و غیر بومی، دارای یک شورای فقهی، مشابه شورای فقهی بانک مرکزی شد؟
حجت الاسلام سعدی: اگر بخواهیم سراغ ارتقای بهره‌وری هر صنعتی در کشور برویم باید بتوانیم نسبت به جامعه هدف و مشتریان، جذب حداکثر داشته باشیم. در آن زمان که عضو این شورا بودم، یک عدد بالایی را می‌گفتند مبنی براینکه شهروندان و هموطنان اهل سنت ما از صنعت بیمه استفاده نمی‌کنند و یا کمتر استفاده می‌کنند و این کار به دلیل اشکالاتی بود که براساس فقه خودشان نسبت به صنعت بیمه وارد کرده بودند بنابراین متولیان این صنعت، بخشی از بازار را از دست داده بودند.
در صنعت بیمه اسلامی، مالزی کشور بسیار پیشرفته‌ای است. نهادهای مدرن بیمه‌ای را طراحی کردند که اشکالات عقیدتی و مذهبی هم نداشته باشد و همان زمان بحث طراحی صنعت بیمه تکافل را داشتند. ما سفری به آنجا انجام دادیم و مطرح کردیم که آقایان هم به نهادهای بیمه‌ای مدرن اشکالاتی را مطرح می‌کنند و این اشکالات باید پاسخ داده شود. در مواردی که قابلیت حل دارد، حل و از طرفی بر اساس مبانی فقهی خودشان طراحی شود و یک جامعه بزرگ و مشتریان بزرگی را که از این صنعت استفاده نمی‌کردند، با این طراحی‌ها وارد بازار محصولات بیمه‌ای شدند. به نظر من این حرکت خوبی بود و بعد هم تداوم پیدا کرد و به ساختارهای جدید هم رسیدیم.
با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید…
حجت الاسلام سعدی: خواهش می‌کنم. موفق باشید.
