در هفتمین نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز چه می‌گذرد؟

به‌گزارش تایمز، رئیس‌جمهوری بامداد شنبه ( ۱۲ اسفندماه) با هدف تقویت همکاری‌ با سازمان‌ها و اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و گسترش روابط با کشورهای مسلمان و همسو، در رأس هیئت عالی‌رتبه اقتصادی و سیاسی، به‌دعوت رسمی عبدالمجید تبون، رئیس‌جمهوری الجزایر عازم الجزیره، پایتخت این کشور می‌شود.

سفر رسمی رئیسی چهارمین سفر رؤسای جمهوری اسلامی ایران به الجزایر است که با فاصله‌ای حدود ۱۴ سال پس از سفر سال ۱۳۸۹ رئیس دولت دهم انجام می‌شود. نشست سران کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز هر دو سال یکبار برگزار می‌شود، دوحه (قطر) در سال ۲۰۱۱ میلادی، مسکو (فدراسیون روسیه) در سال ۲۰۱۳ میلادی، تهران (جمهوری اسلامی ایران) در سال ۲۰۱۵ میلادی، سانتاکروز (بولیوی) در سال ۲۰۱۷ میلادی، مالابو (گینه استوایی) در سال ۲۰۱۹ میلادی، دوحه (قطر) در سال ۲۰۲۲ میلادی به ترتیب میزبان ۶ دوره گذشته نشست بوده‌اند.

روز گذشته نشست فوق‌العاده وزارتی هفتمین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) با حضور وزیر نفت در الجزیره آغاز به‌کار کرد. شماری از رویدادهای مهم مانند آیین رسمی گشایش دفتر مرکزی مؤسسه تحقیقات گاز جی‌ئی‌سی‌اف در الجزایر، رونمایی از تازه‌ترین نسخه چشم‌انداز جهانی گاز به‌عنوان یکی از نشریات شاخص این نهاد، آیین اهدای جوایز برای تجلیل از افراد و مؤسسه‌های نمونه به‌دلیل مشارکت فعال در صنعت گاز و سرانجام امضای امضای یادداشت تفاهم با کمیسیون انرژی آفریقا (AFREC) و مؤسسه تحقیقات اقتصادی برای آسه‌آن و شرق آسیا (ERIA) به‌عنوان رویدادهای جانبی هفتمین نشست سران جی‌ئی‌سی‌اف در دستور کار قرار دارند.

احمد اسدزاده، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت پیش‌تر در این باره اعلام کرده بود که با توجه به تلاش‌ها و پیگیری‌های انجام‌شده از سوی اداره کل امور اوپک و روابط با مجامع و سازمان‌های بین‌المللی در بازتاب تلاش‌ها و موفقیت‌های ایران در شرایط تحریمی، پژوهشگاه صنعت نفت برای دریافت جایزه جی‌ئی‌سی‌اف انتخاب شده است که در نشست یادشده جایزه خود را دریافت خواهد کرد.

وی با بیان اینکه مؤسسه تحقیقات گاز جی‌ئی‌سی‌اف یکی از دستاوردهای مهم همکاری میان اعضاست که یک کارگروه علمی فنی با حضور کشورهای عضو دارد، گفته بود: این کارگروه که کار خود را پیش از گشایش رسمی مرکز آغاز و تاکنون ۳۰ طرح ارسالی از کشورهای عضو را بررسی کرده و از میان این طرح‌ها، پنج طرح برای اجرا انتخاب شده است، یکی از این طرح‌ها با عنوان طرح مدیریت و جمع‌آوری گازهای مشعل از ۵ طرح معرفی‌شده از طرف ایران پیشنهاد شده و قرار است به‌عنوان نخستین اولویت ازسوی مؤسسه تحقیقات گاز اجرا شود.

توسعه صنعت گاز در جهان مستلزم سیاست‌زدایی از تجارت انرژی است

جواد اوجی – وزیر نفت کشورمان هم روز گذشته در این نشست اعلام کرد: توسعه صنعت گاز در جهان و تحقق امنیت عرضه و تقاضای گاز طبیعی در بازارهای جهانی مستلزم صلح جهانی و سیاست‌زدایی از تجارت انرژی است، براساس پیش‌بینی‌های گزارش چشم‌انداز مجمع کشورهای صادرکننده گاز تقاضای این سوخت پاک تا سال ۲۰۵۰ میلادی حدود ۳۶ درصد افزایش خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ سهم گاز طبیعی در ترکیب انرژی جهان از سهم زغال سنگ پیشی گیرد و تا سال ۲۰۴۰ به‌عنوان منبع اصلی انرژی جهان تبدیل شود، گاز طبیعی می‌تواند با جایگزینی سوخت‌های سنتی کیفیت هوا را بهبود بخشد و در کنار انرژی‌های تجدیدپذیر مسیری ممکن و مقرون به صرفه را برای انتقال انرژی مهیا کند.

وی تصریح کرد: ما همگی شاهد آن بودیم که اتحادیه اروپا که طی دهه‌های گذشته همواره پیشگام سیاست‌های آزادسازی انرژی بوده و مقررات‌زدایی بازارهای نفت و گاز تأکید داشته است زمانی که با بحران کمبود گاز روبه‌رو شد به اعمال سیاست‌های غیر بازاری مانند سقف قیمتی روی‌آورد و مانع از عملکرد کامل سازوکار بازار شد. توسعه صنعت گاز در جهان و تحقق امنیت عرضه و تقاضای گاز طبیعی در بازارهای جهانی مستلزم صلح جهانی و سیاست‌زدایی از تجارت انرژی است. بر این اساس تنش‌های ژئوپلیتیکی و اعمال هرگونه تحریم یکجانبه یا چند جانبه در تعارض با اصول و موازین حقوق و امنیت انرژی جوامع با مخاطره روبه‌رو می‌کند، شایان یادآوردی است قربانیان به مخاطره انداختن امنیت انرژی مردم عادی و به‌ویژه کشورهای در حال توسعه هستند.

وزیر نفت تأکید کرد ارتقای جایگاه مجمع در بازارهای جهانی گاز و ایفای نقش مؤثرتر برای رشد و توسعه کشورهای در حال توسعه ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بر این اساس پیشنهاد می‌کنم همفکری‌ها و همکاری‌های جمعی اعضای مجمع در سطوح راهبردی مدیریتی و فنی ارتقا یابند و معتقدم که تبادل تجارب موفق میان کشورهای عضو در سطوح یاد شده در این میان اهمیتی بسزا دارد.

اعلام آمادگی ایران برای همکاری در بخش‌های اکتشاف، حفاری، توسعه بهره‌برداری و توزیع گاز طبیعی

وزیر نفت افزود: ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر اثبات شده گاز طبیعی جهان و یکی از بزرگ‌ترین دارندگان شبکه توزیع داخلی گاز طبیعی دنیا برای هرگونه همکاری در بخش‌های اکتشاف، حفاری، توسعه بهره‌برداری و توزیع گاز طبیعی آمادگی دارد. تحقق این امر مستلزم افزایش توان و مدیریت راهبردی و قابلیت‌های فنی مهندسی است که در این باره تشویق سرمایه‌گذاری‌های مشترک خارجی نقشی برجسته ایفا خواهند کرد. این راهبرد، راهبردی جمعی است و از طریق آن توان فناورانه کشورهای عضو مجمع در زنجیره توسعه صنعت گاز طبیعی تقویت خواهد شد.

اوجی اظهار کرد: از این رو من از همه کشورهای عضو جی‌ئی‌سی‌اف می‌خواهم که با اجماع برای تقویت همکاری و گفت‌وگوی بین‌المللی استقبال کنیم. علاوه بر این ما باید در برابر تأثیرات منفی تحریم‌های یکجانبه که نه‌تنها پیشرفت کشورهای تولیدکننده، بلکه برنامه جهانی محیط زیست را نیز مختل می‌کند، دفاع کنیم. این مسئولیت مشترک ما برای ارتقای یک آینده انرژی پایدار و ایمن برای همه است. همانطور که امروز در اینجا گردهم می‌آییم اجازه دهید با تعریف پروژه‌های مشترک و شراکت‌های راهبردی و استفاده از زیرساخت‌های ایجاد شده جی‌ئی‌سی‌اف گامی عملی برای دستیابی به اهداف مجمع برداریم.

افزایش تولید گاز ایران بیش از ۲.۵ برابر میانگین جهانی بوده است

وزیر نفت اظهار کرد: آخرین آمارهای معتبر بین‌المللی این واقعیت را نشان می‌دهد که تولید گاز طبیعی ایران از سال ۲۰۱۱ همواره روندی صعودی داشته و تحریم‌های غیرقانونی و فرامرزی آمریکا نتوانسته رشد تولید گاز در ایران را متوقف یا معکوس کند. به‌علاوه، در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ تولید گاز طبیعی ایران به‌طور متوسط سالانه ۵.۲ درصد رشد کرده است که بیش از ۲.۵ برابر رشد میانگین جهانی طی این دوره بوده است. باید اعلام کنم که با وجود تمام مشکلات تحریمی، روند صعودی تولید گاز ایران و همچنین تولید نفت در سال گذشته میلادی نیز تداوم داشته است.

درخواست نیجریه از اعضای جی‌ئی‌سی‌اف برای تبادل دانش و فناوری

وبنگمم اکپریکپه اکپو – وزیر منابع گازی نیجریه از کشورهای عضو جی‌ئی‌سی‌اف نیز در این نشست خواست دانش و فناوری خود را با این کشور به اشتراک بگذارند. گاز طبیعی هیچ زمانی به این اندازه مهم نبوده است زیرا می‌تواند جای نفت و زغال سنگ را بگیرد و نیاز انرژی را تأمین کند. نبود ثبات در بازار، تنش ژئوپلتیک و تلاش‌های جهانی برای کنترل تولید انرژی چالش‌هایی هستند که حل آنها عزم عمومی میان کشورهای تولیدکننده و صادرکننده انرژی را می‌طلبد.

به گفته وی باید بتوانیم در بازار جهانی گاز پایداری ایجاد کنیم و تبادل دانش، تجربه و فناوری به وجود آید بنابراین از کشورهای عضو می‌خواهم فناوری و دانش خود را با نیجریه به اشتراک بگذارند.

وی همچنین گفت که برای پیشرفت و توسعه در صنعت گاز به‌دلیل نبود سرمایه‌گذاری کافی در بخش تولید، به همکاری نزدیک‌تر نیاز است. نقش گاز طبیعی و ذینفعان و سیاستگذاران اصلی باید مورد احترام قرار بگیرد و نقش گاز در آینده انرژی تضمین‌شده باشد. تعهد خود را نه‌تنها به منافع ملی بلکه کمک به همکاری مشترک در فضای جهانی برای غلبه به چالش‌ها در کنار هم و نقش‌آفرینی گاز طبیعی در دوره گذار اعلام می‌کنیم.

عراق به دنبال سرمایه‌گذاری در صنایع گاز و انرژی‌های پاک است

حیان عبدالغنی عبدالزهرا – وزیر نفت عراق نیز با تأکید بر لزوم توسعه صنعت گاز گفت: عراق خواهان سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و صنعت گاز است. منابع هیدروکربنی ۸۰ درصد از ترکیب انرژی جهانی را تشکیل می‌دهد و سهم آن در سال ۲۰۵۰ میلادی به ۶۰ درصد خواهد رسید، افزود: در عراق تلاش کردیم با افزایش تولید نفت، یکی از بازیگران اصلی در بازارهای جهانی باشیم.

وی تأکید بر اینکه گاز به عنوان یک مؤلفه اصلی دوره گذار است و عراق هم به‌دنبال ایفای نقشی در این دوره است، گفت: پنج دوره سرمایه‌گذاری در صنعت گاز انجام دادیم و پیشرفتی مستمر را شاهد بودیم. پنج مجوز برای توسعه ۳۳ میدان هیدروکربوری صادر شده است و به دنبال ایجاد ظرفیت صادرات نفت برای عراق هستیم. سرمایه‌گذاری در این حوزه را می‌پذیریم و گاز مؤلفه‌ای مهم برای توسعه صنعت پتروشیمی است، عراق خواهان سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و گاز است.

لیبی دور تازه از اکتشاف‌ و تولید نفت و گاز را آغاز کرده است

اما محمد عون – وزیر نفت لیبی نیز در این نشست گفت: دور جدیدی از اکتشاف‌ و تولیدات در لیبی در حال آغاز است و شرایط قراردادی برد – برد با سرمایه‌گذاران در قراردادها را دنبال می‌کنیم.   لیبی هشتمین کشور دارنده ذخایر بالای گازی با ۶۳ تریلیون مترمکعب است، ما به‌دنبال توسعه، اکتشاف و تولید گاز بیشتر هستیم.

وی افزود: دوری تازه از عملیات اکتشاف‌ و تولید در لیبی آغاز شده است و شرایط قراردادی برد – برد با سرمایه‌گذاران در قراردادها را دنبال می‌کنیم.

ایران می‌تواند به قطب منطقه‌ای تولید و صادرات گاز تبدیل شود

اما رئیس‌جمهوری کشورمان صبح امروز قبل از ورود به کشور الجزایر اعلام کرد: ایران به‌عنوان یکی از بزرگترین تولید و صادرکنندگان گاز و نیز به‌دلیل ارتباطات گسترده با کشورهای منطقه خلیج فارس و آسیای میانه می‌تواند به قطب منطقه‌ای تولید و صادرات گاز تبدیل شود، این ظرفیت باید به دنیا معرفی شود تا بتواند زمینه تقویت همکاری‌های ایران با دیگر کشورهای تولید و صادرکننده گاز را فراهم کند.

وی بازار الجزایر را فرصت خوبی برای فعالیت بازرگانان ایرانی و بازار ایران را نیز با توجه به ارتباطات کشور با کشورهای منطقه، زمینه خوبی برای فعالیت بازرگانان الجزایری معرفی کرد و گفت: در دیدار با رئیس‌جمهوری کشور دوست و برادر الجزایر موضوع مهم تقویت روابط و همکاری‌های دو کشور در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی که هر دو کشور ظرفیت‌های خوبی در آن دارند نیز مورد گفتگو قرار خواهد گرفت.

وی همچنین هفتمین نشست سران کشورهای صادرکننده گاز را فرصت مناسبی برای پیگیری مباحث و پیشنهادات مطرح شده از سوی کشورمان در نشست قبلی این سازمان در دوحه دانست و افزود: ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان گاز و نیز به دلیل ارتباطات گسترده با کشورهای منطقه خلیج فارس و آسیای میانه می‌تواند به قطب منطقه‌ای تولید و صادرات گاز تبدیل شود. این ظرفیت باید به دنیا معرفی شود تا بتواند زمینه تقویت تعاملات جمهوری اسلامی ایران با دیگر کشورهای تولید و صادرکننده گاز را فراهم کند.

مجمع کشورهای صادرکننده گاز سازمان تازه‌بنیانی است که ایران، روسیه، قطر و تعدادی از دیگر کشورهای صادرکننده گاز، در ۲۳ دسامبر ۲۰۰۸ تأسیس کردند. ایده اولیه تأسیس چنین سازمانی از جانب ایران بود و اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۸۰ در تهران متولد شد. از زمان تأسیس این مجمع تاکنون ۲۵ نشست در سطح وزیران و ۶ نشست در سطح سران برگزار شده است.

ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز جهان و از بنیانگذاران جی‌ئی‌سی‌اف است که دو دوره دبیرکلی این مجمع (محمدحسین عادلی) را عهده‌دار بوده است.

کشورهای الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو، امارات و ونزوئلا، ۱۲عضو اصلی جی‌ئی‌سی‌اف هستند و آنگولا، جمهوری آذربایجان، عراق، مالزی، موریتانی، موزامبیک و پرو به‌عنوان ناظر در مجمع کشورهای صادرکننده گاز شرکت می‌کنند. اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز ۳۹ درصد از تولید گاز جهان، ۶۹ درصد از ذخایر گازی جهان، ۴۰ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۵۱ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) را در اختیار دارند.

آنطور که اعلام شده ایران میزبان هشتمین نشست سران کشورهای صادرکننده گاز در سال ۲۰۲۷ میلادی خواهد بود.