سامانه «تصمیم»؛ مشاوره تخصصی برای کاهش طلاق‌های توافقی-تایمز

طرح مداخله در طلاق سال ۱۳۹۵ با هدف کاهش طلاق‌های توافقی و آسیب‌های ناشی از طلاق بر بنیان خانواده‌ها با همکاری سازمان بهزیستی کشور و معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه در شهر‌های با جمعیت بیش از ۵۰ هزار نفر به اجرا درآمد و سامانه «تصمیم» ایجاد شد.

از آنجا که مهارت‌های ناکافی زوجین برای برقراری تعامل مناسب با همسر و نداشتن آگاهی از مهارت‌های حل تعارض از عمده مشکلات زوجین متقاضی طلاق است، نحوه برخورد مناسب با آن، مستلزم بهره‌مندی از مشاوره‌های افراد متخصص و توانمند است که این مهم در خدمات آموزشی از طریق سامانه «تصمیم» فراهم شده است.

براساس آمار اعلام شده از سوی دفاتر بهزیستی در سراسر کشور، همواره درصدی از تقاضا‌ها برای طلاق بعد از مشاوره‌های دادگستری و بهزیستی از طریق سامانه «تصمیم» منجر به سازش و مصالحه شده که در پی آن، امید به زندگی پایدار بین زوجین بیشتر شده است و این سامانه تاکنون موفقیت‌های قابل توجهی را در کاهش میزان طلاق‌ها از طریق مشاوره‌ها و مددکاری‌ها بین زوجین داشته است.

فرایند آغازین این سامانه‌ها به صورت الکترونیک است؛ بنابراین به خوبی توانسته است از مراجعه متعدد مردمی جلوگیری کند و در کاهش اتلاف وقت مردم سهم بسزایی داشته باشد همچنین به گفته برخی کارشناسان، پیشگیری از ورود متقاضیان طلاق به فضای قضایی و دادگاه، بزرگترین مزیت سامانه «تصمیم» است.

فرایند سامانه تصمیم برای متقاضیان طلاق به این شکل است که شخص متقاضی طلاق به سایت https://zaman.behzisti.net/ مراجعه و اطلاعات اولیه خود شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی و شماره تماس هر کدام از طرفین را ثبت می‌کند، سپس از سامانه پیامی را حاوی تاریخ مراجعه، اسم مرکز غربالگری و کد پیگیری دریافت می‌کند.

بعد از دریافت پیام، زوج و زوجه به مرکز ارزیابی روانی اجتماعی (غربالگری) مربوطه مراجعه می‌کنند و پس از پذیرش، اطلاعات مربوط به آنها که حاوی برگه‌های مخصوصی است، توسط کارشناس تکمیل می‌شود. بعد از تکمیل برگه‌ها، زوجین از طریق واحد ارجاع به مرکز مشاوره ارجاع داده می‌شوند.

مراکز مشاوره بعد از تشکیل جلسات مشاوره پاسخ خود را به مرکز ارزیابی روانی اجتماعی (غربالگری) مربوطه اعلام می‌کنند و مرکز ارزیابی با تنظیم نامه‌ای آن را به پیشخوان قضایی ارسال می‌کند.

هزینه جلسات غربال‌گری برای عموم مردم و مراجعان طلاق‌های توافقی رایگان است. از موقع ارجاع تا پاسخ مرکز مشاوره باید ۴۵ روز گذشته باشد همچنین انتخاب مرکز ارزیابی روانی اجتماعی با اختیارات خود زوجین موقع ثبت‌نام بوده و هر مرکز ارزیابی روانی اجتماعی دارای ظرفیت پذیرش مشخصی است. اکنون سامانه «تصمیم» در همه مراکز استان‌ها و همه شهرستان‌های بالای ۵۵ هزار نفر جمعیت فعال است.

بیشترین فراوانی علل طلاق بر اساس داده‌های سامانه «تصمیم»

معصومه توکلی مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی معاونت سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور پیش از این درباره سامانه تصمیم گفته است که بیشترین فراوانی علل طلاق بر اساس داده‌های سامانه «تصمیم»، مسئولیت‌ناپذیری، عدم تسلط به فنون مرتبط با مهارت‌های زندگی، بی‌توجهی، بددهنی، بی‌احترامی و طلاق عاطفی بوده است.

وی افزود: در سه ماه سوم سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۱۱۰ هزار و ۹۹۹ جلسه مشاوره شامل مشاوره‌های روان‌شناسی، مددکاری، حقوقی و مذهبی برای زوجین متقاضی طلاق که در سامانه تصمیم ثبت‌نام کرده‌اند، برگزار شده است تا از طریق این مشاوره‌ها، نسبت به کاهش تعارض‌ها و مشکلات خانوادگی آنها و بازگشت آنها به زندگی مشترک و همدلانه کمک شود.

پرونده‌های مختومه طلاق با سامانه تصمیم

مسعود فیروزی مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی نیز درباره سامانه تصمیم گفته است که بهترین لحظات ما در «سامانه تصمیم» را زوج‌های متقاضی طلاق توافقی می‌سازند که در لحظات آخر زندگی مشترک با کمک مشاوران از تصمیم برای طلاق منصرف می‌شوند و پرونده آنها برای همیشه مختومه می‌شود. میانگین پرونده‌های طلاق که به‌واسطه دریافت خدمات مشاوره به سازش میان زوجین ختم می‌شود، در کشور ۱۸ درصد است.

وی افزوده است: اینکه بررسی پرونده اختلافات و تنش‌های خانوادگی در وهله اول از حوزه حقوقی و قضایی به حوزه روانشناختی و مشاوره انتقال یافته، نتایج بسیار مثبتی را به‌دنبال داشته است. زوجین قبل از اینکه طلاق بگیرند باید حداقل پنج جلسه با یک مشاور و روانشناس ارتباط برقرار کنند. حتی اگر این جلسات به سازش نیز ختم نشود، این خدمات مشاوره برای پیشگیری از آسیب‌های بعدی برای آنها بسیار مفید خواهد بود به‌طور مثال در زمینه موضوع فرزندان طلاق و آسیب‌های روانی که بعد از طلاق برای زوجین اتفاق می‌افتد، این جلسات بسیار کمک کننده خواهند بود. در برخی موارد، افرادی که اصلا با این مراکز آشنایی نداشتند بعد از طلاق یا مختومه شدن پرونده خود همچنان ارتباط خود را با این مراکز حفظ می‌کنند.

در نیمه نخست سال ۱۴۰۲، بر اساس آمار ۷۹۹ هزار و ۱۹۶ زوج در قالب ۲ میلیون و ۸۵۴ هزار و ۵۱۴ جلسه مشاوره از خدمات مرتبط با سامانه «تصمیم» بهره‌مند شدند که ۲۱.۷ درصد سازش اولیه در زوجین متقاضی ایجاد شد.

منبع: ایرنا